ကန္႔၊ ေနာက္ဆံုးေန႔ (Kant. Last day)

ႀကီးၾကယ္ျမင့္ျမတ္တဲ့ ဝိဉာဥ္ဆိုတာ သက္ေသအေထာက္အထား မရွိပါဘူး။

အို… သဘာဝတရား…

အကယ္၍ သင္က စိတ္ထားမျမင့္ျမတ္ခဲ့ရင္

သင္က လံုးဝမတည္ရွိဘူး ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။                             

သူ႔ကို ခ်က္ခ်င္းေသေအာင္ မင္းကတကယ္မျပဳစုခဲ့ႏိုင္ဘူးဆိုရင္

ဖေယာင္းတိုင္ ၿငိမ္းမလို တဖ်စ္ဖ်စ္ေလာင္တာမ်ဳိး၊

ဆံပင္တု ကၽြတ္က်သြားသလိုမ်ဳိး၊

ေခ်ာေမြ႔တဲ့ စားပြဲထိပ္က လက္စြပ္ကြင္းရဲ႔

ခ်ာလည္လွည့္ကာ ခရီးတိုလိုမ်ဳိး၊

ေနာက္ဆံုးရပ္တည္မႈဟာ ပိုးေတာင္မာရဲ႔ ၿငိမ္သက္မႈမ်ဳိး၊

မွတ္ဉာဏ္မဲ့မဲ့

လူအိုတေယာက္နဲ႔

ဒီလို ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ကစားပြဲ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတာလဲ

ၿငီးေငြ႔ဖြယ္ ႏိုးထေနမႈ

ညခင္း ေၾကာက္လန္႔မႈမ်ား

သူေျပာသလို "ေျခာက္အိပ္မက္မ်ားက သတိထားပါ" လို

ျဖစ္မေနဘူးလား။

သူ႔ေခါင္းေပၚမွာ မီးခိုးေရာင္ေရခဲျမစ္ရွိေန

သူ႔အိပ္ေဆာင္နာရီ ရွိသင့္တဲ့ေနရာမွာ မီးေတာင္တလံုး။

လူတေယာက္ကို စီရင္ခ်က္ခ်ဖို႔ဆိုတာ

ေၾကာက္လန္႔ဖြယ္ အရသာပါပဲ

ေသဆံုးသူရုပ္သြင္ေတြ အေပးအယူကို

ေလ့လာရတာ

ခ်က္ခ်င္း တေစၦတေကာင္

ျဖစ္သြားခဲ့။

ဘစ္ႏ်ဴး ဟားဘတ္ (Zbigniew Herbert)

Immanuel Kant အီမန္ႏ်ဴယယ္ ကန္႔ (၁၇၂၄-၁၈၀၄) က ဂ်ာမန္အေတြးအေခၚ ပညာရွင္ပါ။ ေခတ္သစ္အေတြးအေခၚ ပညာအတြက္ အေရးပါသူျဖစ္ပါတယ္။ ကန္႔က လူေတြရဲ႔စိတ္ (mind) က လူသားအေတြ႔အၾကံဳကို ဖန္တီးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ က်ဳိးေၾကာင္းဆင္ေျခ (reason) ေတြက က်င့္ဝတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အျမင္ (morality) ျဖစ္လာေစတယ္၊ သုခုမ ရသ ပညာ (aesthetics) က စိတ္ဝင္စားမႈမရွိတဲ့ ဆင္ျခင္တံုတရား (judgement) ကလာတယ္၊ အခ်ိန္နဲ႔ ေနရာ (space and time) က က်ေနာ္တို႔ရဲ႔ ရသခံစားႏိုင္စြမ္း (sensibility) ပံုစံမ်ား ျဖစ္ၿပီး၊ ကမၻာကိုယ္၌က က်ေနာ္တို႔ရဲ႔ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ မ်ားနဲ႔ သီးျခားလြတ္လပ္စြာ တည္ရွိေနတယ္… စသည္ျဖင့္ ေဆြးေႏြးထားသူပါ။ metaphysics  epistemology  ethics  political theory နဲ႔ aesthetics စတဲ့ ပညာရပ္မ်ားရဲ႔ စဦးဖခင္ႀကီးလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

Les Derniers Jours D'Emmanuel Kant (The Last Days of Immanuel Kant) ကန္႔ရဲ႔ ေနာက္ဆံုးရက္မ်ားဆိုတဲ့ ျပင္သစ္စကားေျပာ ရုပ္ရွင္ကားရွိတယ္။ သူ႔ဘဝ တစိတ္တပိုင္း၊ သူ အသက္ ၈၀ (၁၈၀၄ မွာ မေသခင္) ေနာက္ဆံုး ရက္အခ်ဳိ႔ကို စိတ္ကူးယဥ္ဇာတ္လမ္းဆင္ ရိုက္ထားတဲ့ ရုပ္ရွင္ပါ။ က်ေနာ္မၾကည့္ဖူးေသးပါ။ အခုကဗ်ာက ဒါကိုခံစားေရးဖြဲ႔ တာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။