ဒီၿမိဳ႔ကေလးက စည္ကားေနတာ လအေတာ္ၾကာၿပီ။ ႏွစ္ဝက္ေက်ာ္ နီးပါးရွိေတာ့မယ္။ ၿမိဳ႔ကေလးဆိုတာက ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ ဘုရားသံုးဆူၿမိဳ႔နဲ႔ နီးတဲ့ စံခပူရီၿမိဳ႔ကေလးပါ။ နယ္စပ္ဆိုေတာ့ လူအမ်ားစုက ကရင္၊ မြန္လူမ်ဳိးေတြမ်ားတယ္၊ ဗမာ၊ ထားဝယ္ အနည္းအက်ဥ္း၊ ထိုင္းလူမ်ဳိးေတြ ရွိၾကတယ္။ ၿမိဳ႔ကေလးနဲ႔ မြန္ရြာကို ျဖတ္သြားတဲ့ ေရကန္ႀကီးေပၚမွာ သစ္သား တံတားႀကီးတစ္ခုလည္း ရွိတယ္။ ကြယ္လြန္ေလသူ ဝင္းကမြန္ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမေဆာက္လုပ္ထားခဲ့တာ၊ တစ္ကီလို မီတာေက်ာ္ ရွည္တယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ အရွည္ဆံုး သစ္သားတံတားလို႔လည္း ဆိုၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ၂၀၁၃ မွာ ေတာင္က် ေရေတြ ဆင္းလာေတာ့ သစ္သားတံတားႀကီးကို တိုက္စားသြားခဲ့တယ္။ တံတားႀကီး ထက္ပိုင္းက်ဳိး၊ တကယ္ကေတာ့ တံတားက မခိုင္လို႔ မဟုတ္ဘဲ၊ တိုင္ေအာက္ေျခေတြ ေရထဲကၽြတ္ၿပီး ေမ်ာသြားေတာ့၊ တံတားႀကီး ၿပိဳဆင္းသြားတာေပါ့။
အဲဒီကာလမွာ ဝါးေဖာင္ေတြနဲ႔ တံတားယာယီ အစားထိုးတယ္။ ဝါးေဖာင္ေတြကို စုခ်ည္ၿပီး အေပၚကျပန္ခင္း တံတားထိုး ထားတာ အေတာ္ခိုင္တယ္။ (က်ေနာ္ ဒီတံတားဓာတ္ပံုတင္ေတာ့ ဆရာမႀကီး ေဒၚၾကည္ေမေကာင္း မွတ္ခ်က္ေပးတာ အမွတ္ရေသးတယ္။ အရင္ ျမန္မာဘုရင္ေတြ စစ္ခ်ီတက္တဲ့အခါ သံုးတာ ဒီလိုတံတားမ်ဳိးထင္တယ္တဲ့။ ျဖစ္လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆင္၊ ျမင္းေတြ ျဖတ္ေလွ်ာက္ပါေစဦး ရတယ္။) တံတားက်ဳိးေတာ့လည္း ဧည့္သည္မ်ားတယ္။ တံတား ဘယ္လိုက်ဳိးတယ္ လာၾကည့္ၾကတာ။ ဝါးတံတားထိုးေတာ့လည္း ဆန္းလို႔ လာၾကည့္ၾကျပန္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ ထိုင္း အစိုးရက တံတားေဆာက္ဖို႔ ပေရာဂ်က္ခ်ေပးတယ္။ အရင္ကေတာ့ ဒီသစ္သားတံတားဟာ မြန္ဆရာေတာ္ႀကီး ဦးဥတၱမ အပိုင္၊ သူတာဝန္ ယူေဆာက္တာ၊ ထိုင္းအစိုးရနဲ႔ လားလားမွ်မဆိုင္။ မြန္ဆရာေတာ္ႀကီးကလည္း ထိုင္းဘုရင္က ကိုးကြယ္ လို႔ဆိုၿပီး နာမည္ေက်ာ္တယ္။ ခုတံတားက်ဳိးတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားတာ ၾကာလွေပါ့။ ၁၉၉၀ ဝန္းက်င္မ်ား ကာလ တံတားေဆြးေတာ့ ျပန္ေဆာက္ဖို႔ လိုလာတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ျမန္မာစစ္အစိုးရမွာ အာဏာထက္ေနသူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ခင္ညြန္႔ကေနၿပီး၊ စည္းရံုးတဲ့အေနနဲ႔ ဆရာေတာ္ကို ဘြဲ႔ကပ္၊ တံတားအတြက္ သစ္ေတြလည္း လွဴတယ္ ၾကားရျပန္တယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ တစ္ခါျပန္ျပင္ၾကရေသးတယ္။ တံတားျပင္ရင္ ရြာမွာ အိမ္သစ္ေတြ တိုးလာတတ္တယ္။ တံတားသစ္လည္း လူႀကီးအိမ္အတြက္ သစ္ျဖစ္တယ္ ထင္ပါ့။ ခုတစ္ခါ တံတားက်ဳိးေတာ့ ထိုင္းအစိုးရက ျပင္လိုတယ္။ ၿမိဳ႔ကေလးအတြက္ ဂုဏ္ေဆာင္ျဖစ္ေနတာကိုး။ ဒါေပမယ့္ ကိစၥအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ တံတားျပဳျပင္ေရးက ၾကန္႔ၾကာေနတယ္။ ဘတ္ဂ်က္ႏွစ္ကုန္လို႔ ေတာင္ တံတားကို ကိုင္တြယ္တာ မရွိေသး။ ေငြအရႈပ္အရွင္းေတြလည္း ျဖစ္ပံုရတယ္။ ေနာက္ေတာ့ အခ်ိန္ေတြလြန္၊ ဘတ္ဂ်က္ကိစၥ အရႈပ္အေထြးေတြက သတင္းမီဒီယာထဲ၊ တီဗြီထဲပါလာတယ္။ သတင္းဇာတ္ရႈပ္ (Scandal) ဆိုေတာ့လည္း တံတားအက်ဳိးအပ်က္ကို တီဗြီေတြလာရိုက္၊ လူေတြ လာၾကည့္ၾကျပန္ေရာ…။
ဒီတံတားက က်ေနာ္နဲ႔လည္း ဇာတ္လမ္းေတြ ရွိခဲ့ပါေရာလား။ က်ေနာ့္ဇနီးက တံတားနားမွာ ေနတဲ့ မြန္လူမ်ဳိးေလ။ တံတား ဆိုတဲ့ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ေရးျဖစ္ခဲ့ေသးတယ္။
တံတား
“ေကာင္မေလးေရ
ဒုကၡသည္စခန္းဆိုတာ
ဘ၀ရဲ႕ပန္းတိုင္လို႔ေတာ့ မထင္လိုက္ေလနဲ႔...၊”1
ငါက ရည္ရြယ္ေနတာပါ
ငါက မင္းကို
ႏိုင္ငံေတာ္ကို အပ္ခ်င္တယ္။
လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ဂုဏ္သိကၡာ
သာယာတဲ့ကေလးေတြရဲ႕
အနာဂတ္
အႂကြင္းမဲ့ ေပးအပ္ခ်င္လို႔။
မင္းကေတာ့
ငါ့ကိုပဲ လိုတယ္တဲ့။
ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ
ကမၻာဦးမီးဖို
သားသမီး တစ္ဦး၊ ႏွစ္ဦးဆို ေတာ္ၿပီတဲ့။
လျပည့္ညကို
အေရွ႕ကမ္း၊ အေနာက္ကမ္းကၾကည့္
အိပ္မက္ေတြကို ညိွဖို႔ႀကိဳးစား
ကမ္းႏွစ္ခုၾကား ေဆာက္ထားတဲ့တံထားေပၚမွာ
တစ္ေယာက္ကို တစ္ေယာက္ကကူလို႔
ေစာင့္ရလို႔ ျဖဴေရာ္ေနတယ္။
သင္နဲ႔ငါ
မျပတ္သားမႈတစ္ရာ
ဆင္ေျခတစ္ရာ
ဘ၀အေၾကာင္းခဏပဲ ေျပာပါတယ္။
ေမာတယ္၊
ေမာတယ္။
သူေရာ ငါေရာညည္းလိုက္တယ္....။
ေယာဟန္ေအာင္
၁၉၉၁ ႏို၀င္ဘာ (၁၁)
1
လွသန္းရဲ႕ ခင္ဗ်ားတို႔ေျပာေျပာေနတဲ့ဘ၀သရုပ္ေဖာ္၀တၳဳမွ။ စာေပဂ်ာနယ္၊ ဇန္ ၁၉၉၅။
တံတားအေၾကာင္းကေန ကဗ်ာအေၾကာင္း၊ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာအေၾကာင္း ေရာက္ကုန္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ထိုင္းမွာ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းပါေလေရာ။ အာဏာသိမ္းဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ပရာရြတ္ ခ်န္အိုခ်ာက "ထိုင္းလူထု အားလံုးကို ေပ်ာ္ရႊင္ေစခ်င္သူ" ဆိုၿပီး ေႂကြးေၾကာ္သံလုပ္တယ္။ အာဏာသိမ္းစစ္အစိုးရေတြရဲ႔ ထံုးစံအတိုင္း လူထုေထာက္ခံမႈရမယ့္ကိစၥ ေတြကို ရွာတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ သစ္သားတံတားႀကီးျပင္ဖို႔ သူက အင္ဂ်င္နီယာ တပ္ဖြဲ႔တစ္ခုကို လႊတ္လိုက္တယ္။ ဘတ္ဂ်က္ေငြလည္း ခ်ေပးလိုက္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ တံတားႀကီးျပဳျပင္ေရးက ၿမိဳင္ၿမိဳင္ဆိုင္ဆိုင္ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဘေလာ့ေရးတဲ့ ဓာတ္ပံုဆရာ ဂ်က္ ကာ့ဇ္ (Jack Kurtz) က
သူ႔ဘေလာ့ မွာ တံတား ျပင္တဲ့အေၾကာင္းေတြ ေရးထားေသးတယ္။
ဒီတံတားႀကီး စစ္တပ္က အင္နဲ႔အားနဲ႔ ျပင္လိုက္ေတာ့ ဘယ္ၾကာမလဲ။ ဒီတစ္ႀကိမ္ေတာ့ ရြာမွာလည္း အိမ္သစ္ေတြ တိုးဖို႔ ခက္သြားတယ္။ စစ္တပ္က ၾကပ္မတ္လုပ္ေနတာကိုး။ မဆီမဆိုင္ စဥ္းစားမိေသးတယ္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က လူထုေထာက္ခံမႈအတြက္ဆိုရင္ ဦးပိန္တံတားႀကီးကိုလည္း အဲသလို အင္တိုက္ အားတိုက္လုပ္လိုက္ရင္ မေကာင္းဘူးလားလို႔ေပါ့။
ဒီလိုနဲ႔ မႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းေလာက္မွာ တံတားႀကီးၿပီး၊ ဖြင့္ပြဲေတြလုပ္၊ ျပည္သူ-စစ္တပ္ ပူးေပါင္းအင္အားနဲ႔ဆိုတဲ့ ထိုးဇာတ္ ကဇာတ္ေတြလည္း ခင္းတာေပါ့။ တံတားဖြင့္ပြဲလည္း လူစည္တာပဲ။ တံတားႀကီး ၿပီးေတာ့လည္း တံတားအသစ္ကို လာၾကည့္သူေတြက အမ်ားအျပား။ ကံေကာင္းခ်င္ေတာ့ ဒီႏွစ္ေဆာင္း ရာသီဥတုကလည္းေအး၊ ျမဴႏွင္းေတြဆိုင္း ဆိုေတာ့ သဘာဝ အေငြ႔အသက္ကို ရလိုတဲ့ ၿမိဳ႔ႀကီးေန ထိုင္းဧည့္သည္ေတြက အမ်ားသား။ ေနာက္တစ္ခါ ထိုင္းႏိုင္ငံထဲမွာ ဆိုင္ကယ္အုပ္ဖြဲ႔ လည္ပတ္ၾကတဲ့ ဓေလ့ကလည္း အားေကာင္းလာေတာ့ ဆိုင္ကယ္အုပ္ေတြလည္း တစ္ဗံုးဗံုး တစ္ဒိုင္းဒိုင္းနဲ႔ ေရာက္လာတယ္။
ဟိုတယ္ ေနရာမရၾကဘူး။ ဟိုတယ္ေတြကလည္း ေစ်းမတန္တဆ ေတာင္းတယ္။ လူေတြက ေနစရာမရွိေတာ့ လမ္းဓားျပ တိုက္ခံရသလို ေပးၾကရတယ္။ ဝန္ေဆာင္မႈ မေကာင္းဘဲ၊ အဆင့္မျမင့္ဘဲ ဟိုတယ္တခန္း ဘတ္ ၃၀၀၀ (ေဒၚလာ ၁၀၀ နီးပါး) ေတာင္းၾကတယ္။ ယာယီတဲထိုးၿပီး အေအးဒဏ္ခံ တစ္ည အိပ္ၾကတဲ့သူေတြလည္း မနည္းလွဘူး။
ေနာက္ထပ္ ေျပာစရာရွိတဲ့ အခ်က္က သစ္သားတံတားႀကီးနဲ႔ အင္းက ရႈခင္းအေတာ္လွပတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ပုဂံလိုပဲ။ ဓာတ္ပံု မရိုက္တတ္တဲ့သူေတာင္ ၾကံဳရာကင္မရာနဲ႔ ရိုက္၊ လွတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။
ဒီလိုနဲ႔ ရြာကေလးမွာလည္း အေျပာင္းအလဲ ေတြ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။
ကားေတြ သိပ္က်ပ္တယ္။ ရြာက လမ္းေတြက ကြန္ကရစ္လမ္းဆိုေပမယ့္ မက်ယ္လွဘူး။ ကားရပ္စရာေနရာ မရွိေတာ့ ေလာက္ေအာင္ ျဖစ္လာတယ္။
ကားေတြမ်ားလြန္းတဲ့အခါ ရြာမွာ တစ္လမ္းသြားလမ္း ဆိုင္းအမွတ္အသားေတြ ဆြဲတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရြာက ေနေနၾကသူေတြက မလိုက္နာၾကဘူး။ သြားေနၾက အတိုင္းသြားတယ္။ အဲသည္ေတာ့ တစ္လမ္းသြား လိုက္နာတဲ့ကားေတြ၊ မလိုက္နာဘဲ အရင္လို ေမာင္းေနၾကသူေတြနဲ႔ ပိတ္ဆို႔။
အိမ္ေတြက Homestay လို အိမ္ကိုျပင္ဆင္၊ တည္းခိုဖို႔ေတြ လုပ္လာတယ္။ ရြာက အိမ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေစ်းဆိုင္ ေတြ ဖြင့္ၾကတယ္။
ရြာသားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေစ်းသည္ေတြ ျဖစ္လာၾကတယ္။ ေရာင္းတာကေတာ့ လြယ္လြယ္စားဖို႔ ဆိုရင္ ေကာက္ညႇင္းနဲ႔ ဝက္သားကင္၊ ေစ်းေရာင္းတာေတာ့ ျမန္မာျပည္က လာတဲ့ သနပ္ခါး၊ ေျမပဲယိုလိပ္၊ ထဘီ အထည္ေတြ၊ ဧည့္သည္လက္ေဆာင္ ဝယ္ခ်င္ဖြယ္ ပစၥည္းေတြ။ အဲသည္ေတာ့ ေစ်းေတြ တက္လာတယ္။ အရင္က ေကာက္ညႇင္းေပါင္းတစ္ပံု ၁၀ ဘတ္ဆိုရင္ မ်ားသား၊ အခုက ဘတ္ ၂၀ ျဖစ္၊ အပံုက ေသးသြားတယ္။ အိမ္ေတြက အိမ္ေရွ႔ အဖီခ်၊ ဆိုင္ဖြင့္ၾကေတာ့ ညေနပိုင္း ဆိုင္သိမ္းတဲ့ အခ်ိန္ဆိုရင္ အိမ္ေတြက ပြဲရံု ဇာတ္ရံုႀကီးလို၊ ပလတ္စတစ္ ယာယီ အမိုးအကာေတြနဲ႔ ရုပ္ဆိ္ုးေနတယ္။ မေတာ္တဆ မီးေဘးလာလိုက္လို႔ကေတာ့ ၾကည့္မေကာင္း ျဖစ္မယ္။
နံနက္ေစာေစာဆိုရင္ မြန္ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းက သံဃာေတြ ဆြမ္းခံႂကြလာတတ္တယ္။ အရင္ကေတာ့ ပံုမွန္ဆြမ္းေလာင္း သူေတြပဲ။ အခုေတာ့ ေစ်းကြက္ထြင္သူေတြေၾကာင့္ ရယ္ဒီမိတ္ ဆြမ္းေလာင္စရာ အထုပ္ေတြ ျပင္ဆင္လာၾကတယ္။ ေဖ်ာ္ရည္ဗူး၊ ေခါက္ဆြဲေျခာက္၊ မုန္႔.. ဆြမ္း စသည္ျဖင့္ ၾကည့္ေကာင္းေအာင္ ျပင္ဆင္ၿပီး ၉၉ ဘတ္ စသည္ျဖင့္ ေရာင္းၾကတယ္။ အရင္းက တစ္ဝက္ေလာက္ပဲရွိမယ္။ ဒီမွာတင္ ျပႆနာတစ္ခုကလာျပန္တယ္။ အျမတ္ကမ်ားေတာ့ ဆြမ္းေလာင္းသူခ်င္း ေနရာလုတယ္။ ရန္ျဖစ္တယ္။ တစ္ခါ သံဃာခ်င္းလည္း ထိုးႀကိတ္တာေတြ ၾကားရတယ္။ ဆြမ္းေလာင္းလိုသူမ်ားေတာ့ သံဃာေတြလည္း အခ်ိန္ပိုဆင္းၾကရတယ္။ ဆြမ္းခံ ၂-၃ ေက်ာ့ လွည့္ၾကရတယ္။ ေန႔ဆြမ္း ေနာက္က်တာေတြ ျဖစ္။ တစ္ခါ ေလာင္းလွဴတဲ့ပစၥည္းေတြက တကယ္စားစရာ ဆြမ္း၊ ဟင္းမဟုတ္၊ မုန္႔ပဲသြားေရစာေတြ ျဖစ္ေနေတာ့ တစ္ကယ္ဆြမ္းဟင္းအေရး ထပ္စီမံရျပန္တယ္။ အေအးဗူးေတြ၊ သြားေရစာေတြ Recycle ျပန္လွည့္တာမ်ဳိး လည္း ရွိႏိုင္တာေပါ့။
ေနာက္မွ ဆက္ဦးမယ္။
