ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပည္တြင္း ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ျပည္ပ အက်ဳိးစီးပြားမ်ား (၁၅)

ျပင္ပ ေဆာင္းပါးရွင္ ဦးေအာင္သူၿငိမ္းက အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ ၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႔မွာ ရွိတဲ့ The Brookings Institution အဖြဲ႔က ထုတ္ေ၀တဲ့ "ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပည္တြင္းျပႆနာမ်ားႏွင့္ ျပည္ပအက်ဳိးစီးပြားမ်ား " (Myanmar/ Burma: Inside Challenges, Outside Interests) ဆိုတဲ့ စာအုပ္အေၾကာင္းကို တင္ဆက္ေနပါတယ္။ ဒီစာအုပ္မွာ ျမန္မာနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္းႏို္င္ငံေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာက ပညာရွင္ေတြရဲ႔ ေဆာင္းပါးေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီတပတ္မွာေတာ့ ၾသစေၾတလ်ပညာရွင္ Andrew Selth ေရးသားထားတဲ့ ျမန္မာ-ေျမာက္ ကိုရီးယား-ႏ်ဴကလီးယား ခ်ိတ္ဆက္မႈျပႆနာကို ေဆြးေႏြးထားပါတယ္။

ေသာတရွင္မိတ္ေဆြမ်ား ခင္ဗ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံအေရးကို ျပည္ပႏိုင္ငံေတြက စိတ္၀င္စား ပူပန္ေနၾကတဲ့ အက်ဳိးစီးပြားကိစၥ တခုက ျမန္မာစစ္အစိုးရက အႏုျမဴ လက္နက္ ရရွိေရးကို တိတ္တဆိတ္ႀကိဳးပမ္းေနတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ပူးေပါင္းဆက္ဆံမႈေတြက တိုးတက္လာေနၿပီး အဆင့္ျမင့္ လက္နက္ နည္းပညာ ရယူမႈေတြလည္း ရွိေနႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥလည္း တခုအပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအသံက မၾကာေသးမီက ပုိမို က်ယ္ေလာင္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီကိစၥကို အခုေဆြးေႏြးပြဲမွာ ၾသစေၾတလ်က ပညာရွင္ အင္ဒရူးဆဲ့လ္သ္ က ေလ့လာစူးစမ္း တင္ျပ ခဲ့ပါတယ္။ အခု စာေရးသူ အင္ဒရူး ဆဲ့လ္သ္က တခ်ိန္က သံတမာန္၊ ေထာက္လွမ္းေရးကိစၥ သံုးသပ္သူ၊ ေနာက္ေတာ့ ပညာရွင္ တေယာက္အျဖစ္ ရပ္တည္ေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္အေၾကာင္း ေလ့လာ ၿပီး စာအုပ္တအုပ္လည္း ျပဳစုထုတ္ေ၀ ခဲ့ပါေသးတယ္။ "ဂုဏ္သိကၡာမရွိတဲ့ အာဏာ" (Power without Glory) လို႔ စာအုပ္ နာမည္ေပးခဲ့ပါတယ္။

စာေရးသူက လတ္တေလာျမန္မာ-ေျမာက္ကိုရီးယား-န်ဴကလီးယား အေရးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ကစလို႔ လူ အမ်ား အာရံုစိုက္ခံရတဲ့ ျဖစ္ရပ္ ၇ ခုကို တင္ျပပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ သတင္းေတြ တက္လာ ေလ့ရွိပါ တယ္။ အလားတူပဲ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ဆိုးရြားျပင္းထန္ေၾကာင္း သတင္း ေတြလည္း ေပၚထြက္တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာ ျမန္မာ-ေျမာက္ကိုရီးယားတြဲခ်ိတ္ေဖာ္ျပမႈေတြ ရွိ လာခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာ-၂၀၀၅ ခုႏွစ္က အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကြန္ဒိုလီဇာ ရိုက္စ္က ျမန္မာ-ေျမာက္ကိုရီးယား- အီရန္တို႔ကို "မင္းဆိုးမင္းညစ္ေတြရဲ႔ ေနာက္ဆံုးလက္က်န္ခံကတုတ္" ႏိုင္ငံအျဖစ္ ေဖာ္ျပမႈမ်ဳိးပါ။ တဖက္မွာ အေမရိကန္က အီရတ္ကို က်ဴးေက်ာ္မႈအၿပီးကာလမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို က်ဴးေက်ာ္လာႏိုင္တယ္ ဆိုတာမ်ဳိး၊ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြဖက္က ပူပန္စိုးရိမ္ ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အႏုျမဴလက္နက္ေတြ ပိုင္ဆိုင္ေရးႀကိဳးပမ္းေနတယ္ဆိုတာမ်ဳိး ေျပာဆိုတာေတြရွိလာ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အင္ဒရူး ဆဲ့လ္သ္က ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ထူးျခားတဲ့ ျဖစ္ရပ္ ၇-ခုကို ေလ့လာသံုးသပ္ေဖာ္ျပပါ တယ္။

ပထမျဖစ္ရပ္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေျမေအာက္ဥမင္ေတြ အႀကီးအက်ယ္ေဆာက္ေနတယ္ဆိုၿပီး ဇြန္လေလာက္မွာ ဓာတ္ပံု အေထာက္အထားေတြ ထြက္လာတာပါ။ ဥမင္ ၆၀၀ ကေန ၈၀၀ ေလာက္အထိရွိတယ္။ ဗံုးလက္နက္ဒဏ္ ခံႏိုင္တဲ့ ဥမင္ ေတြ လွ်ဳိ႔၀ွက္တည္ေဆာက္ေနၾကတယ္ဆိုတာ ေနာ္ေ၀အေျခစိုက္ ဒီဗြီဘီ သတင္းဌာနက ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ေျမာက္ ကိုရီးယားက ကူညီေနတယ္လို႔လည္း စြပ္စြဲၾကပါတယ္။

ဒုတိယျဖစ္ရပ္ကေတာ့ ဇြန္လထဲမွာပဲ ကမ္နန္-၁ အမည္ရ သေဘၤာက ေျမာက္ကိုရီးယားက ထြက္လာၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဦးတည္ခုတ္ေမာင္းလာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အေမရိကန္ ေရတပ္က ေနာက္ေယာင္ခံလိုက္လာၿပီး ေနာက္မွာ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္လွည့္သြားခဲ့ပါတယ္။ အခ်ဳိ႔ကေတာ့ ဒီသေဘၤာဟာ စကဒ္အမ်ဳိးအစား ဒံုးက်ည္ေတြ သယ္ေဆာင္လာတယ္လို႔ ယူဆၾကပါ တယ္။ တတိယျဖစ္ရပ္ကေတာ့ ဇူလိုင္လမွာ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းပြဲတခုမွာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ျမန္မာ-ေျမာက္ကိုရီးယားအၾကား စစ္ေရးအရ ပိုမိုနီးကပ္ဆက္ဆံလာတာကို စိုးရိမ္ပူပန္ေၾကာင္း၊ ဒါဟာ ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္ ေရးကို ထိခိုက္ႏိုင္ေၾကာင္း ဆိုခဲ့ပါတယ္။ စတုတၳျဖစ္ရပ္အေနနဲ႔ သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ ဂ်ပန္ရဲ ေတြက တိုက်ဳိအေျခစိုက္ Ri Gyong Go ကုမၸဏီအႀကီးအကဲကို ဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဒံုးပ်ံထိန္းခ်ဳပ္ေရး အတြက္ အေရးပါတဲ့ သံလိုက္ေတြ ေရာင္းခ် ခဲ့တယ္လို႔ ယူဆလို႔ပါ။ ပဥၥမျဖစ္ရပ္အေနနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေရႊမန္းဦးေဆာင္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားကို ၂၀၀၈ ခု၊ ဒီဇင္ဘာလမွာ သြားေရာက္လည္ပတ္တဲ့ ဓာတ္ပံုေတြလည္း ေပါက္ ၾကား လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီခရီးစဥ္မွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား ကာကြယ္ ေရးကိစၥ ေတြ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ဖို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတယ္ ဆိုပါတယ္။ အင္တာနက္ေတြအေပၚမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက အႏုျမဴ လက္နက္ပိုင္ဆိုင္ေရး လုပ္ကိုင္ေနၿပီးလားဆိုတာ ေဆြး ေႏြးျငင္းခုန္မႈေတြ ပိုမိုျပင္းထန္လာခဲ့ပါတယ္။ ၿဂိဳဟ္တုေျမပံုေတြ ညႊန္းဆိုၿပီး အႏုျမဴလက္နက္စက္ရံု တည္ေဆာက္ရာေနရာ ဆိုတာပါ ေဖာ္ျပလာခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ရပ္ကေတာ့ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာဖက္က ကူးေျပာင္းခိုလႈံလာတဲ့သူ ၂-ဦးက အႏုျမဴအစီအစဥ္ ရွိေနတယ္ဆိုတာ အတြင္းက်က် ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို လာခဲ့တာပါပဲ။ သူတို႔မွာ အေထာက္အထားေတြပါ လာၿပီး ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က်ရင္ ျမန္မာက အႏုျမဴလက္နက္ ထုတ္ႏိုင္ေတာ့မယ္ ဆိုတာမ်ဳိးအထိ ခန္႔မွန္းေျပာဆိုလာၾကပါတယ္။

အင္ဒရုး ဆဲ့လ္သ္က ေကာလာဟလေတြနဲ႔ အမွန္သတင္းေတြကို တြက္ခ်က္သံုးသပ္ႏိုင္သူပါ။ သူသံုးသပ္တာမွာ အေရးပါ တဲ့ တခ်က္က အေမရိကန္က ဒီိကိစၥေတြကို အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနေပမယ့္ အခုအခ်ိန္အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အႏုျမဴ အစီအစဥ္ ရွိေနတယ္ဆိုတာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ထုတ္ေဖာ္စြပ္စြဲတာ မရွိေသးတာပါပဲ။ တခ်ိန္တုန္းက အီရတ္က အမွားမ်ဳိး မျဖစ္ရေအာင္ ဆင္ျခင္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လည္း ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာမွာ ဒီအစီအစဥ္လုပ္ဖို႔ဆိုရင္ ဘ႑ာ၊ နည္း ပညာ၊ လက္ေတြ႔ အခက္အခဲေတြ မ်ားစြာရွိႏိုင္တာကိုလည္း သူကတြက္ဆပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားက ျမန္မာကို သမား ရိုးက်လက္နက္ေတြ ေတာ့ ေရာင္းခ်ခဲ့တာ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ ကတည္းကပါ။ အခုကိစၥမွာလည္း ကာကြယ္ေရးပစၥည္းထုတ္စက္ရံု၊ နည္းပညာေတြကိစၥ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အႏုျမဴကိစၥအထိကေတာ့ ခရီးေပါက္ခ်င္မွ ေပါက္မွာပါ။

သူေနာက္ဆံုး သံုးသပ္ေဖာ္ျပတာကေတာ့ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ႏိုင္ငံလံုျခံဳေရး၊ သူတို႔လံုျခံဳေရးအတြက္ စိုးရိမ္ ပူပန္မႈေတြ၊ ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ ျပင္ဆင္တာေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ေကာလာဟလေတြ အေျချပဳလို႔ ေနျပည္ေတာ္ဆန္႔က်င္ေရး၊ ျပံဳယမ္းဆန္႔က်င္ေရး အျပင္းအထန္ မလုပ္မိေစဖို႔ လိုအပ္တယ္လည္း ေဖာ္ျပပါတယ္။ ေသခ်ာတာက အခုလိုသတင္းေတြ ထြက္ေပၚေနတာဟာလည္း ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးမူ၀ါဒေတြအတြက္ ျပႆနာတခုပါ။ ဒါေပမယ့္ သူေျပာတာက လူ အမ်ားကေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရ လူသိရွင္ၾကားထုတ္ေျပာလာမယ့္ သံုးသပ္ခ်က္ကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနၾကတယ္ဆိုပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က်မွသာပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အႏုျမဴလက္နက္ထုတ္လုပ္တာေတြအတြက္ လံုေလာက္တဲ့ အေထာက္အထားေတြ ရွိမေနဘူးဆိုတဲ့ ပညာရွင္အဖြဲ႔အခ်ဳိ႔ရဲ့ သံုးသပ္ခ်က္ကို အတည္ျပဳႏိုင္လိမ့္မယ္။ ျမန္မာ-ေျမာက္ကိုရီးယား ဆက္ဆံေရး အေပၚ သကၤာရွင္းႏိုင္ၾကလိမ့္မယ္ဆိုတာ ေဖာ္ျပခဲ့ေၾကာင္းပါခင္ဗ်ား။ အားလံုး ၿငိမ္းခ်မ္း ေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါေစ။

(ယခု ေဆာင္းပါးကို လြတ္လပ္ေသာအာရွအသံ ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္ RFA မွ ထုတ္လႊင့္သြားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ RFA ၏ မူပိုင္သာျဖစ္ၿပီး ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။)