ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပည္တြင္း ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ျပည္ပ အက်ဳိးစီးပြားမ်ား (၉)

ျပင္ပ ေဆာင္းပါးရွင္ ဦးေအာင္သူၿငိမ္းက အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ ၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႔မွာ ရွိတဲ့ The Brookings Institution အဖြဲ႔က ထုတ္ေ၀တဲ့ "ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပည္တြင္းျပႆနာ မ်ားႏွင့္ ျပည္ပအက်ဳိးစီးပြားမ်ား " (Myanmar/ Burma: Inside Challenges, Outside Interests) ဆိုတဲ့ စာအုပ္အေၾကာင္းကို တင္ဆက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္မွာ ျမန္မာနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္းႏို္င္ငံေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာက ပညာရွင္ေတြရဲ႔ ေဆာင္းပါးေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီတပတ္မွာေတာ့ ဂ်ီနီဗာအေျခစိုက္ ဟင္နရီဒူးနန္႔ လူသား ခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုမႈမ်ား စင္တာ (Henry Dunant Center for Humanitarian Dialogue) အဖြဲ႔က ေဒသဆိုင္ရာ ဒါရိုက္တာ မိုကၠယ္လ္ ဗာတီကီယိုတစ္ေရးသားတဲ့ ေဆာင္းပါးကို တင္ျပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ "ျမန္မာ့အနာဂတ္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၃-ခု" ဆိုၿပီး နာမည္ေပးထားပါတယ္။

ေသာတရွင္မိတ္ေဆြမ်ား ခင္ဗ်ား
အခုေဆာင္းပါးေရးတဲ့သူ မိုကၠယ္လ္ ဗာတီကီယိုတစ္ (Michael Vatikiotis) က ဂ်ီနီဗာအေျခစိုက္ ဟင္နရီဒူးနန္႔ လူသား ခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုမႈမ်ား စင္တာက ေဒသဆိုင္ရာ ဒါရိုက္တာ အရာရွိတဦးျဖစ္ပါတယ္။ သူက ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႔ အနာဂတ္ကို နိမိတ္ဖတ္ၾကည့္တယ္ဆိုေတာ့ ခပ္ဆန္းဆန္းပါ။ ေမွာ္ဓာတ္လံုး၊ ဒါမွမဟုတ္ ဒိဗၺစကၡဳရွိမွသာပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ အနာဂတ္မွာ ဘယ္လိုျဖစ္မယ္ဆိုတာ အတိအက် ေျပာႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ စာေရးသူ မီေခးလ္ ဗာတီကီယိုတစ္က ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔ အနာဂတ္ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၃-ခုကို ေဆြးေႏြးထားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ သူက အေရွ႔ေတာင္အာရွႏိုင္ငံ ေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးရႈေထာင့္ကို အေျခခံၿပီး ေဆြးေႏြး တင္ျပထား တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူကတခ်ိန္တုန္းက အေရွ႔ဖ်ားေဒသ စီးပြားေရးစာေစာင္မွာလည္း အယ္ဒီတာအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ဖူးသလို၊ အာရွေဒသမွာ အႏွစ္ ၂၀ ေလာက္ ၀ါရင့္သတင္း ေထာက္ လုပ္သြားဖူးေတာ့လည္း ေဒသတြင္း အေျခအေနေတြ ကို ႏွံ႔စပ္လိမ့္မယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ ကိုလိုနီဘ၀က လြတ္ ေျမာက္ၿပီးခါစမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ေဒသရဲ႔ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ ဘ႑ာေရး၊ ဆက္သြယ္ေရး ဆံုခ်က္သဖြယ္ျဖစ္ခဲ့ တယ္လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုအေျခအေန မွာေတာ့ ျပႆနာတခုသဖြယ္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေ၀ဖန္ေျပာဆိုခံရတဲ့ အသံေတြနဲ႔ ညံေနသလို၊ ျမန္မာႏိုင္ငံက နယ္ကၽြံထြက္လာ တဲ့ ျပႆနာေတြကို အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြက ခံစားေနရတဲ့ အေျခ အေနေတာင္ ဆိုက္လာပါတယ္။ ေဒသထဲက မေလးရွား၊ စကၤာပူတို႔ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အေရွ႔ေအာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ား အသင္း (အာဆီယံ) ထဲ လက္ခံမိတာ မွားၿပီဆိုၿပီး တိတ္တဆိတ္ ၀န္ခံရတဲ့ အေနအထားတိုင္ ေရာက္လာတယ္လို႔ ဆိုပါ တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ ဒီလိုျပႆနာျဖစ္လာရသလဲဆိုတာ သူက သမိုင္းကို အေျခခံဆန္းစစ္ပါတယ္။ အေရွ႔ေတာင္အာရွ ဆိုတဲ့ ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲမႈက ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီးေလာက္မွသာ စလာတာပါ။ ဒီေဒသဟာ တခ်ိန္တုန္းကေတာ့ ကိုလိုနီကၽြန္ ျပဳတာကို ႏိုင္ငံအသီးသီးခံခဲ့ၾကရပါတယ္။ စာေရးသူက ျမန္မာႏိုင္ငံကို သံုးသပ္ေတာ့ ကိုလိုနီေခတ္ သူ႔ကၽြန္ဘ၀မေရာက္ ခင္ ျမန္မာျပည္ကလည္း သိပ္ပြင့္လင္းလွတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သံုးသပ္ပါ တယ္။ ေရွးဗမာဘုရင္ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္က ျမန္မာ ႏိုင္ငံက တရုတ္ၾသဇာစက္က်တဲ့၊ တရုတ္နဲ႔ ခပ္ပါးပါးခ်ိတ္ထားတဲ့ ေဒသလို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။ ကိုလိုနီေခတ္ေအာက္ေရာက္ ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက အိႏၵိယကိုလိုနီနဲ႔ ပိုနီးစပ္ခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးေတြရ ၾကၿပီး ၁၉၆၀ ခုႏွစ္မ်ားမွာေတာ့ တခါ ျမန္မာ ႏိုင္ငံက အထီးက်န္ဘ၀ ျပန္ဆိုက္ေရာက္ခဲ့ရတယ္လို႔ သူက သံုးသပ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေဒသတြင္းက ထိုင္း၊ အင္ဒို နီးရွား၊ စကၤာပူ၊ လြတ္လပ္ခါစ မေလးရွားတို႔က ပိုလို႔ကူးလူးဆက္ဆံ ကုန္သြယ္မႈေတြ ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ တခ်ိန္က တင္းမာ တာေတြ ဖယ္ရွားလို႔ ပိုလိုပြင့္လင္း ကြဲျပားတဲ့အယူအဆေတြကို လက္ခံတဲ့ အေန အထား ျဖစ္လာပါတယ္။ ျမန္မာကေတာ့ ဆိုရွယ္လစ္၀ါဒဆိုၿပီး၊ တံခါးပိတ္ အထီးက်န္ေနထိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက တံခါးဖြင့္ေစ်း ကြက္ကို တစံုတရာ ျပန္က်င့္သံုးလာသလို၊ အာဆီယံအဖြဲ႔၀င္ျဖစ္ ဖို႔ ျပန္လုပ္ေဆာင္ ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ထဲက ေရွးရိုးဆန္သူေတြက တစံုတရာ ပြင့္လင္းေနတဲ့ အေနအထားကေန ေနာက္ျပန္ဆြဲ ခဲ့ျပန္တယ္ ဆိုပါတယ္။ သူေဆာင္းပါးေရးစဥ္က အခု ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီပါ။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ႔ အေကာင္းဖက္ ေျပာင္းလဲဖို႔ ကတိက၀တ္ေတြ မၾကားရေသးခင္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ သူခန္႔မွန္းႏိုင္ သေလာက္နဲ႔ ျဖစ္လာႏိုင္ေျခ ျမင္ကြင္း ၃-ခုကို တြက္ဆေဖာ္ျပပါတယ္။

ပထမျဖစ္ႏိုင္ေျခကေတာ့ ဗိုလ္ေနျမဲ-က်ားေနျမဲ၊ ဆက္ၿပီး အတိအလင္း တံခါးဆက္ပိတ္ထားဦးမယ့္ အေျခအေနလည္း ျဖစ္ႏိုင္ ပါသတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔ ဒီလိုေျပာသလဲဆိုေတာ့ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔၊ ေရနံ၊ အျခားတြင္းထြက္ပစၥည္းေတြကေန ေငြပိုပို လွ်ံလွ်ံ ရေနေတာ့ အာဏာပိုင္ေတြက အျခားတိုင္းျပည္ေတြနဲ႔ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္တာကို ကရုမစိုက္ဘဲ ေနႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တခါ တရုတ္-အိႏၵိယ ႏိုင္ငံႀကီး ၂-ခုနဲ႔ ဆက္ဆံရံုတင္လံုေလာက္ၿပီ။ အာဆီယံအသင္းက အေရးမပါဘူးလို႔ လည္း ျမင္ထားႏိုင္ ပါတယ္။ တရုတ္ကလည္း သူတို႔ႏို္င္ငံ ဓာတ္ေငြ႔ေလာင္စာ လိုအပ္ခ်က္ ၇% ကို ျဖည့္ဆည္းေပးမယ့္ ေရႊဓာတ္ေငြ႔သိုက္ကို မ်က္ေစ့က်ေနသလို၊ အိႏၵိယကလည္း ဒီဓာတ္ေငြ႔ေတြကို အၿပိဳင္အဆိုင္ လိုခ်င္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အာဆီယံ အသင္းအေနနဲ႔ သိပ္ၿပီး လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေျခ မရွိႏိုင္ဘူးလို႔ တြက္တာပါ။ ဒီလိုအထီးက်န္ေနရင္း ႏိုင္ငံႀကီး ၂ ခုရဲ႔ လက္ေအာက္ ခံႏိုင္ငံေလးလည္း ျဖစ္သြားႏိုင္ပါေသးတယ္။

ဒုတိယျဖစ္ႏိုင္ေျခကေတာ့ တစိတ္တပိုင္း ေျပာင္းလဲပြင့္လင္းလာတာပါ။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး တစံုတရာေတာ့ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ႏိုင္ေျခလည္း ရွိပါတယ္။ စီးပြားေရးကို ဖြင့္ေပးမယ္။ အာဏာကိုေတာ့ မေလ်ာ့ဘူးဆိုတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ ပါေသးတယ္။ ေဒသနဲ႔လည္း စီးပြားေရးအရ ပိုမို ပူးေပါင္းမႈ ရွိလာမယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက လုပ္သားေတြကို ေဒသတြင္းအား ထားေနရသလို၊ ကိုရီးယား၊ စကၤာပူ၊ ထိုင္း၊ မေလးရွား၊ စကၤာပူေတြကလည္း ျမန္မာအေပၚ အေတာ္မ်က္ေစ့က်ေနတာ ေတြ ရွိပါတယ္။ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ပိုကုန္သြယ္ႏိုင္ေအာင္ နယ္စပ္ဂိတ္ေပါက္ေတြ ပိုဖြင့္ေပးတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္စစ္မွန္တဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြက်ေတာ့ "ေကာ္မီတီထဲမွာ အခ်ိန္ကုန္" ဆိုသလို လႊတ္ေတာ္ ထဲေဆြးေႏြး ေျပာဆိုရင္း တကယ္မျဖစ္ဘဲ ေလကုန္သံျပာ အေျခအေနမ်ဳိးလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနကို အင္ဒိုနီးရွား အေျပာင္းအလဲတုန္းကလည္း ေတြ႔ခဲ့ရတယ္ ဆိုပါတယ္။

တတိယျဖစ္ႏိုင္ေျခကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ ၿပိဳက်ခန္း၊ အလံုးစံု ေျပာင္းသြားတာပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခနည္းတယ္လို႔လည္း ဆုိပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ က်ရႈံးခန္း (state failure) အေျခအေန ဆိုက္ရတာ၊ စစ္တပ္တြင္း ဗိုလ္လုက်ရင္း စစ္တပ္အာဏာ က်သြားတာ၊ လူထုအံုႂကြမႈႀကီးေတြ ျဖစ္လာလို႔ ေျပာင္းလိုက္ႏိုင္တာမ်ဳိးလည္း ေနာက္ထပ္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခတခုပါ။ စာေရးသူ နိဂံုးသံုးသပ္တာ က တစံုတရာ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းေျပာင္းတာက ပိုျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ NLD ပါတီကလည္း အစိုးရသစ္ဥပေဒ ေၾကာင္းအရ တရားမ၀င္ဖို႔ လုပ္တာေတြ ရွိေနဦးမယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီလမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေဒသ တြင္း ပိုမိုထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈေတြ မ်ားလာမယ္။ စီးပြားေရးပြင့္လင္းလာၿပီး ေရရွည္မွာ ႏိုင္ငံေရးေျပာင္းလဲမႈေတြလည္း လိုက္လာႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြအဖို႔ အိမ္နီးခ်င္း အင္အားႀကီး တရုတ္-အိႏၵိယတို႔နဲ႔ ယွဥ္ရတဲ့အခါမွာ အက်ဳိးအျမတ္ေတြ ရစရာ ရွိသလို၊ ဆံုးရႈံးနစ္နာစရာေတြလည္း ရွိႏိုင္ေသးတာ ေဆြးေႏြးတင္ျပခဲ့ေၾကာင္းပါ ခင္ဗ်ား။
အားလံုး ၿငိမ္းခ်မ္း ေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါေစ။

(ယခု ေဆာင္းပါးကို လြတ္လပ္ေသာအာရွအသံ ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္ RFA မွ ထုတ္လႊင့္သြားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ RFA ၏ မူပိုင္သာျဖစ္ၿပီး ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။)