ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပည္တြင္း ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ျပည္ပ အက်ဳိးစီးပြားမ်ား (၅)

ျပင္ပ ေဆာင္းပါးရွင္ ဦးေအာင္သူၿငိမ္းက အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ ၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႔မွာ ရွိတဲ့ The Brookings Institution အဖြဲ႔က ထုတ္ေ၀တဲ့ "ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပည္တြင္းျပႆနာ မ်ားႏွင့္ ျပည္ပအက်ဳိးစီးပြားမ်ား " (Myanmar/ Burma: Inside Challenges, Outside Interests) ဆိုတဲ့ စာအုပ္အေၾကာင္းကို တင္ဆက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္မွာ ျမန္မာနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္းႏို္င္ငံေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာက ပညာရွင္ေတြရဲ႔ ေဆာင္းပါးေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီတပတ္မွာေတာ့ ေမာင္ဇာနည္ေရးသားတဲ့ "ရင္ၾကားေစ့ေရး ကိစၥမွာ အတြင္းက်က် ပါ၀င္ ခဲ့သူတေယာက္ရဲ႔အျမင္"ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးကို တင္ျပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေသာတရွင္မိတ္ေဆြမ်ား ခင္ဗ်ား
မၾကာေသးမီကပဲ သမၼတဦးသိန္းစိန္က အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ျပည္ပေရာက္ေနတဲ့ အတိုက္အခံနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ျပည္ေတာ္ျပန္ႏိုင္ၾကဖို႔ ဖိတ္ေခၚခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို ဖိတ္ေခၚခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးလည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးသံသယေတြ၊ ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္မႈေတြ၊ စိတ္၀င္စားမႈေတြ ရွိေနၾကဆဲပါ။ အခုေဆာင္းပါးေရးတဲ့ ေမာင္ဇာနည္ေခၚ ေဒါက္တာဇာနည္က တခ်ိန္တုန္းက ေစာၿပီး သူ ကိုယ္တိုင္ ျမန္မာျပည္ျပန္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရးကိစၥေတြကို ကူညီေပးႏိုင္မလားဆိုတဲ့ စိတ္ကူးနဲ႔ပါ။ ေမာင္ဇာနည္ဆိုတာ ေဒါက္တာဇာနည္လို႔ လူသိမ်ားၾကတဲ့ တခ်ိန္က Free Burma Coalition (ျမန္မာျပည္လြတ္ေျမာက္ ေရး ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔) ကို တည္ေထာင္ခဲ့သူတဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာစစ္အစိုးရအေပၚ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈ၊ ပက္စီ သပိတ္ ေမွာက္ ကမ္ပိန္းလႈပ္ရွားမႈေတြကို ဦးေဆာင္ခဲ့သူတဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူက သူ႔ရဲ႔အေတြ႔အၾကံဳေတြကို ျပန္ေရးျပထား တာပါ။

သူက လြတ္လပ္ေရးၿပီးတဲ့ ႏွစ္ ၆၀ ကာလမွာ ျမန္မာျပည္ရဲ႔ ျပႆနာကို ျပန္ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ လူအမ်ားအျပား ဆင္းရဲ မြဲေတေနတာရယ္၊ ဖက္ေပါင္းစံုပဋိပကၡေတြ ရွိေနတာရယ္၊ အားနည္းအာဏာမဲ့ေနတဲ့ လူထုေတြကို အင္အားႀကီးသူက ဖိႏွိပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ထားတဲ့ အေျခအေန၊ ေအာက္ေျခကေနၿပီး အၾကမ္းမဖက္ေရာ-လက္နက္ကိုင္ေရာနည္းေတြနဲ႔ ျပန္ခုခံ ခံခ်ေန ရတဲ့ အေနအထားကို ေတြ႔ရမယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာ့သမိုင္းတေလွ်ာက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႀကိဳးပမ္းမႈေတြကိုေတာ့ သူကကာလ ၃-ခု ခြဲျခားသတ္မွတ္ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ၁၉၄၈ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကာစ ႀကိဳးပမ္းမႈ၊ ဒုတိယတခါ ပါလီမာန္အစိုးရေအာက္မွာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ၊ တတိယအေနနဲ႔ ၁၉၈၈-၈၉ မွာ န၀တ (ႏိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားမႈတည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔) က တိုင္း ရင္းသားအုပ္စုေတြနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ရယူႏိုင္ခဲ့တာလို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ပထမ ၁၉၄၈ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးခါစ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္မ်ားမွာေတာ့ လက္၀ဲညီညြတ္ေရးဆိုၿပီး ကြန္ျမဴနစ္နဲ႔ ဆိုရွယ္လစ္အုပ္စုေတြၾကား ညိႇႏိႈင္းေပးဖို႔ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကပါတယ္။ မေအာင္ျမင္ပါဘူး။ တခါ ဦးႏု၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္တဲ့ ပါလီမာန္အစိုးရေခတ္မွာေတာ့ ေမာ္၀ါဒီ လက္၀ဲသူပုန္ေတြနဲ႔ ယာယီအပစ္ ရပ္တာမ်ဳိး လုပ္ခဲ့ၿပီး၊ တိုင္းရင္းသားသူပုန္ အင္အားစုေတြကို ထိုးစစ္ဆင္ဖို႔ လက္နက္လူသူ စုေဆာင္းခဲ့ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးေတာ့ မဖန္တီးႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ တတိယပိုင္းမွာေတာ့ အခုစစ္အစိုးရတက္လာၿပီး တိုင္းရင္းသားအင္အားစုေတြနဲ႔ အပစ္ အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္တာပါ။ ဒီေနရာမွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္အဖို႔ "ၿငိမ္းခ်မ္းေရး" ဆိုတဲ့ စကားရပ္ဟာ ကိစၥ ၂-ခုရွိေနတယ္လို႔ သူက သံုးသပ္ပါတယ္။ တခုက တပ္မေတာ္ဟာ သမိုင္းေပးတာ၀န္အရ တိုင္းျပည္ကိုဦးေဆာင္ခြင့္ရွိတယ္။ သူတို႔တပ္ မေတာ္ကသာ တစ္စုတစည္းတည္း ညီညြတ္တဲ့ အမ်ဳိးသားေရးအင္အားစုလို႔ ျမင္ေနၾကပါတယ္။ ေနာက္တခုက တိုင္းရင္း သားနဲ႔ အတိုက္အခံေတြအဖို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ သူတို႔တပ္မေတာ္က ခ်မွတ္ထားတဲ့ အေျခအေနအတိုင္းလိုက္နာေဆာင္ ရြက္တာမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ၾကတဲ့ကိစၥမွာလည္း သူကအဓိကျပႆနာ ၂-ခုကို ျမင္ပါတယ္။ တခုက စစ္တပ္က သူတို႔ခံယူထားတဲ့အျမင္ပါ။ တခ်ိန္က ျမန္မာျပည္က ျပည္တြင္းစစ္ ပဋိပကၡက အယူ၀ါဒ ေရးရာ၊ လူမ်ဳိးေရးကြဲျပားမႈေတြ စတင္ရတာေၾကာင့္ဆိုတာေတာ့ မွန္ပါတယ္။ စစ္တပ္က အခုလိုတိုက္ပြဲေတြၾကားမွာ သူတို႔ သာလွ်င္ ထုသားေပသားက်၊ ရပ္တည္လာႏိုင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္း အင္စတီက်ဴးရွင္းလို႔ ျမင္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ စစ္တပ္ က သဘာ၀အေလ်ာက္ ဦးေဆာင္ရမယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက စစ္အစိုးရရဲ႔ လံုျခံဳေရးပါ။ ဒီလိုစစ္အစိုးရလံုျခံဳေရး ဆိုတာလည္း ေနာက္ပိုင္းမွာ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္တစ္ခု လံုျခံဳေရး၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွူးႀကီးသန္းေရႊနဲ႔ လူနည္းစုလံုျခံဳေရးအသြင္ ျဖစ္လာခဲ့ရပါတယ္။ စစ္တပ္ေနာက္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္၊ အရာရွိၾကားထဲမွာလည္း ဒီအယူအဆသြတ္သြင္းလာလိုက္တာ ပိုၿပီး ခိုင္လာခဲ့ပါတယ္။ စစ္တပ္မၿပိဳကြဲေရးက စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ လူနည္းစုၾကားထဲမွာ အေလးထားရတဲ့ကိစၥ ျဖစ္လာခဲ့ပါ တယ္။

ေနာက္တခါ အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥတစ္ခုက တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႔ တန္းတူညီမွ်ေရးပါ။ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္၊ ပညာတတ္ေတြ အပါအ၀င္ ျမင္ထားၾကတာက ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးကို တိုင္းရင္းသားေတြ ပူးေပါင္းမႈအင္အားနဲ႔ ယူခဲ့တယ္ဆိုတာ မျမင္ၾက ေတာ့ပါဘူး။ တခ်ိန္က လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းခဲ့စဥ္က ကြန္ျမဴနစ္၊ ဆိုရွယ္လစ္၊ တိုင္းရင္းသားအုပ္စုေတြ ပူးေပါင္းနားလည္ မႈယူ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကတယ္ဆိုတာ သမိုင္းကေန ေဖ်ာက္လာပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဗမာအမ်ားစုႀကီးစိုးတဲ့အစိုးရထဲမွာ ဗမာေတြရဲ႔ တဖက္သတ္အျမင္က ပိုလို႔ေရွ႔တန္းေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ ဗမာထဲက ေခါင္းေဆာင္လူနည္းစုအျမင္သဖြယ္ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ တခါ စာေရးသူေမာင္ဇာနည္က ျမန္မာျပည္ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ကိစၥမွာ ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္ ေစ့စပ္ေပးသူေတြရဲ႔ အခန္းက႑ကို ေဆြးေႏြးပါတယ္။ သူက ေယဘုယ် ျပည္တြင္း-ျပည္ပ အင္အားစုေတြဆိုၿပီး ခြဲျခားပါတယ္။ ျပည္ပဆိုတာကေတာ့ အခု ကုလသမဂၢ၊ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြအပါအ၀င္၊ သံတမာန္ ေတြရဲ႔ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြပါ။ အိမ္နီးခ်င္းတရုတ္နဲ႔ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြကလည္း ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကပါတယ္။ တခါ ျပည္တြင္းက ေစ့စပ္ေပးႏိုင္ေရးႀကိဳးပမ္းေပးႏိုင္သူေတြကိုေတာ့ သူက ၂-မ်ဳိး ခြဲျခားျမင္ပါတယ္။ တစ္ခုက ကၽြမ္းက်င္ႏွံ႔စပ္တဲ့ ေစ့စပ္ၾကား၀င္ ေပးသူေတြနဲ႔ တစ္ခုက အေျခအေနအရ ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္ရသူေတြဆိုၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ကၽြမ္းက်င္ ႏွံ႔စပ္တဲ့ ၾကား၀င္ ျဖန္ေျဖသူဆိုတာကေတာ့ ဒီကိစၥမွာ စနစ္က်နတဲ့ေလ့က်င့္သင္ၾကားမႈမ်ဳိး ရထားသူပါ။ ပဋိပကၡေတြ ဘယ္လို အသြင္ေျပာင္း လာတတ္သလဲ၊ ဘယ္လိုေျပလည္မႈ ရတတ္သလဲ၊ ဘယ္လိုထိန္းသိမ္းကိုင္တြယ္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာ ေလ့လာသိရွိ ႏွံ႔စပ္ၾကသူ ေတြပါ။ အေျခအေနအရ ၀င္ေရာက္ေဆာင္ရြက္ရသူေတြ ဆိုတာကေတာ့ သူ႔ရဲ႔ လူမႈေရး၊ အျခားအေျခ အေနေတြေၾကာင့္ ေလးစားခံရၿပီး ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေပးၾကရသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ-ဗုဒၶဘာသာ၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြ၊ တကၠသိုလ္ပါေမာကၡ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ ဆရာ၀န္ေတြ၊ စစ္တပ္အရာရွိေဟာင္းေတြ ပါ၀င္ တတ္ပါတယ္။

စာေရးသူ ေမာင္ဇာနည္ကေတာ့ ႏွစ္ဖက္က ေခါင္းေဆာင္ေတြခ်ည္း ေဆြးေႏြးမႈေတြအျပင္၊ second track လို႔ေခၚတဲ့ ေခါင္းေဆာင္အဆင့္မဟုတ္တဲ့ အျခားခ်ည္းကပ္ေဆြးေႏြးမႈေတြ လိုအပ္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ စစ္အုပ္စုက အလယ္ အလတ္အဆင့္ ေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႔နဲ႔ စတင္ေဆြးေႏြးႏိုင္ဖို႔ သူႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္၊ ေမလမွာ လူေျပာသူ ေျပာမ်ားတဲ့ ျမန္မာျပည္ခရီးကို သူသြားခဲ့ပါတယ္။ သူရဲ႔ ရည္မွန္းခ်က္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ရသလို၊ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ စစ္အစိုးရ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြကို အေတာ္ေ၀ဖန္တဲ့ ေဆာင္းပါး၊ စာတန္းေတြလည္း ျပန္ေရးသားေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အခုေဆာင္းပါးရဲ႔ ေအာက္ေျခမွတ္စု တစ္ေနရာမွာ က်ေနာ့္နာမည္ကိုလည္း ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြမွာ က်ေနာ္လည္း တစ္ပိုင္း တစ္က႑ ပတ္သက္ခဲ့ဖူးတာ ရွိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ပတ္မွာေတာ့ ေမာင္ဇာနည္ခရီးစဥ္မွာ ဘယ္လိုၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရ သလဲဆိုတာ ဆက္လက္တင္ျပပါမယ္။ အားလံုး ၿငိမ္းခ်မ္း ေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါေစ။
(ယခု ေဆာင္းပါးကို လြတ္လပ္ေသာအာရွအသံ ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္ RFA မွ ထုတ္လႊင့္သြားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ RFA ၏ မူပိုင္သာျဖစ္ၿပီး ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။)