အရာအားလံုး ၿပိဳကြဲရျခင္း (ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ကပ္ေဘးဒုကၡအေၾကာင္း) အပိုင္း (၁)

ေသာတရွင္မိတ္ေဆြမ်ား ခင္ဗ်ား
ဒီတပတ္မွာေတာ့ စာအုပ္သစ္တအုပ္ကို မိတ္ဆက္ေပးဖို႔ စဥ္းစားထားပါ တယ္။ စာေရးဆရာမ အမ္မာလာကင္ (Emma Larkin) ေရးသားထားတဲ့ စာအုပ္တအုပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အရာအားလံုးၿပိဳကြဲရျခင္း (ျမန္မာႏိုင္ငံ စစ္အာဏာရွင္ေအာက္ရွိ ကပ္ေဘးဒုကၡအေၾကာင္း) Everything is broken: The Untold Story of Disaster under Burma's Military ဆိုတဲ့ စာအုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ နာဂစ္မုန္တိုင္း ကပ္ေဘးကာလ ၾကံဳေတြ႔ရတဲ့ အေၾကာင္း အရာေတြကို တင္ျပထားတာျဖစ္ပါတယ္။ နာဂစ္မုန္တိုင္းေၾကာင့္ လူ သန္းနဲ႔ခ်ီ အိုးအိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရၿပီး၊ လူေပါင္း ၈၄,၀၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးရၿပီး၊ လူ ၅ ေသာင္းေက်ာ္ ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့ရပါတယ္။ ဒီမုန္တိုင္းအတြင္းမွာ ၾကံဳေတြ႔ဒုကၡ ခံစားခဲ့ၾကတဲ့ မိသားစုေတြအေၾကာင္း တင္ျပထားတဲ့ စာအုပ္တအုပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ နာဂစ္မုန္တိုင္းက ျမန္မာ့သမိုင္းတေလွ်ာက္မွာ မၾကံုစဖူး ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ အၾကီးမားဆံုး ကပ္ေဘးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

မၾကာေသးခင္ကာလကလည္း ဂီရိအမည္ရွိတဲ့ မုန္တိုင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းကို ျဖတ္သန္း တိုက္ ခတ္ခဲ့ၿပီး၊ ေက်ာက္ျဖဴ၊ ေဒသေတြမွာ လူေပါင္း ရာနဲ႔ခ်ီေသဆံုး၊ လူေပါင္း ၇၀,၀၀၀ ေက်ာ္ အိုးအိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရ ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က တိုက္ခတ္ခဲ့တဲ့ နာဂစ္ေလေဘးသင့္ဒုကၡသည္ေတြ နာလံထူတဲ့ အေျခအေန မေရာက္ေသးခင္၊ အခုတခါ ရခိုင္ျပည္နယ္က ျပည္သူေတြ ကပ္ေဘးဒုကၡၾကံဳၾကရျပန္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ နာဂစ္မုန္တိုင္း ကယ္ဆယ္ေရးကာလက အေတြ႔အၾကံဳေတြကို ဘယ္ေလာက္ သင္ခန္းစာထုတ္ယူ ျပင္ဆင္ ႏိုင္ခဲ့ ၾကပါသလဲ။ ေနာက္တႀကိမ္ကပ္ေဘးဒုကၡၾကံဳရရင္ ဘယ္လိုရင္ဆိုင္ၾက မယ္ဆိုတာ ဘယ္ေလာက္အဆင္သင့္ ျဖစ္ၾကပါသလဲ။ စစ္အစိုးရက ျပည္သူေတြဒုကၡၾကံဳရတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔အေရးကို ဘယ္ေလာက္ေမတၱာထား ကူညီေပးခဲ့ၾကပါသလဲ။ တကယ္ေတာ့ အခုဂီရိမုန္တိုင္းၾကံဳရခ်ိန္မွာလည္း စစ္အစိုးရက အဆင္သင့္ ျဖစ္မေနခဲ့ ပါဘူး။ ကယ္ဆယ္ေရး အကူအညီေတြ ေႏွးေကြးေနပါတယ္။ လူသားေတြ ၾကံဳေတြ႔ရတဲ့ ဒုကၡအတိုင္းအဆ ကေတာ့ အတိုင္းမသိ ႀကီးမားလွပါတယ္။ နာဂစ္မုန္တိုင္း ဒုကၡေတြၾကားမွာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ စစ္တပ္ အေျခခံ ဥပေဒကို အတင္း အက်ပ္ အတည္ျပဳခဲ့သလို၊ အခု ၂၀၁၀ ဂီရိမုန္တိုင္းၾကားထဲမွာလည္း ေဒသခံျပည္သူေတြ၊ ရခိုင္အမ်ဳိးသားပါတီေတြက ေရြးေကာက္ပြဲကို ေရႊ႔ဆိုင္းေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုေနတဲ့ၾကားက ေရြးေကာက္ပြဲကို ေနာက္မဆုတ္တန္း က်င္းပဖို႔လုပ္ေနတာဟာ လည္း၊ တခ်ိန္ ကပ္ေဘးဒုကၡကို ျပန္အမွတ္ရစရာ ျဖစ္ပါတယ္။

အခု စာအုပ္အေၾကာင္းမေျပာခင္ စာေရးသူ အီမာလာကင္ အေၾကာင္းကိုလည္း မိတ္ဆက္ေပးဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ အီမာ လာကင္က စာေရးဆရာရဲ႔ ကေလာင္အမည္ပါ။ အာရွမွာေမြး၊ အာရွမွာႀကီးတဲ့ အေမရိကန္ သတင္း ေထာက္တဦးျဖစ္ၿပီး ဘန္ေကာက္မွာ အေျချပဳၿပီး အာရွေဒသသတင္းေတြကို လိုက္ေနသူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူက လန္ဒန္က အေရွ႔တိုင္းနဲ႔ အာဖရိက ေလ့လာေရးတကၠသိုလ္ေက်ာင္းမွာလည္း ျမန္မာဘာသာစကား ေလ့လာခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္ မယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စာအုပ္ေတြလည္း ေရးခဲ့ပါတယ္။ လွ်ဳိ႔၀ွက္ထားတဲ့သမိုင္း။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လက္ဖက္ရည္ ဆိုင္မွာ ေဂ်ာ့အို၀ဲလ္ကို ရွာေဖြျခင္း (Secret Histories: Finding George Orwell in a Burmese Tea Shop, 2005) ဆိုတဲ့ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က ထုတ္ေ၀တဲ့ စာအုပ္ပါ။ ဒီစာအုပ္မွာ နာမည္ေက်ာ္ စာေရးဆရာႀကီး ေဂ်ာ့အို၀ဲလ္ ေရးခဲ့ဖူးတဲ့ စာအုပ္ ၃-အုပ္နဲ႔ အခုေခတ္ ျမန္မာျပည္ကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္တဲ့ အျမင္နဲ႔ ၾကည့္ျမင္ထားတာပါ။ စာေရးဆရာႀကီး ေဂ်ာ့အို၀ဲလ္က ျမန္မာ့ေန႔ရက္မ်ား (Burmese days) မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကိုလိုနီေခတ္သူ႔ အေတြ႔အၾကံဳေတြ ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ တခါ Animal Farm ဆိုတဲ့ စာအုပ္မွာ တိရိစၦာန္ေတြက လူေတြကို ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ၿပီး၊ ေနာက္ေတာ့ ေဖာက္ျပန္ကာ လူလို ျပန္ျပဳမူ ၾကပံုကို စာအုပ္တအုပ္ေရးဖူးပါတယ္။ တခါ (1984) ၁၉၈၄ ဆိုတဲ့ စာအုပ္မွာေတာ့ အနာဂတ္မွာ အစိုးရေတြက နည္းပညာ အကူအညီနဲ႔ လူေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ကြပ္ညႇပ္ၾကပံုကို ေဖာ္ျပေရးခဲ့ပါတယ္။ အခု စာေရးဆရာမကေတာ့ ေဂ်ာ့အို၀ဲလ္ေရးခဲ့တဲ့ စာအုပ္ထဲက အျဖစ္ေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ေရးခဲ့တာပါ။ အဲဒီစာအုပ္ “လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာ ေဂ်ာ့ အို၀ဲလ္ကို လိုက္ရွာေဖြျခင္း” ဆိုတဲ့စာအုပ္ကလည္း နာမည္ေက်ာ္ လူႀကိုက္မ်ားခဲ့ပါတယ္။

အခုေတာ့ အခု အသစ္ထုတ္ေ၀ထားတဲ့ နာဂစ္မုန္တိုင္း အေတြ႔အၾကံဳအေၾကာင္း စာအုပ္ “အရာအားလံုး ၿပိဳကြဲ ကုန္ၿပီ” ဆိုတဲ့ စာအုပ္အေၾကာင္း သံုးသပ္ခ်က္ေတြကို ပထမၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။ စာအုပ္က နာဂစ္မုန္တိုင္း ၿပီးခါစ လူေတြ တုန္ လႈပ္ေၾကကြဲေနၾကပံု၊ ဘာဆက္လုပ္ရမွန္း မသိရေအာင္ အပ်က္အစီး ႀကီးမားၿပီး အံ့အား တႀကီး ျဖစ္ေနရပံုနဲ႔ စာအုပ္ကို စဖြင့္ပါတယ္။ ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ အဆိုး၀ါးဆံုး မုန္တိုင္းႀကီးရဲ႔ အေတြ႔အၾကံဳကို လူကိုယ္တိုင္ ျမင္ေတြ႔ရ၊ လူေတြကို ေမးျမန္း ခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို အေျခခံၿပီး ေရးသားတားပါ။ သူက မုန္တိုင္းၿပီးေနာက္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၀င္ခြင့္ဗီဇာရလို႔ ကိုယ္ တိုင္လည္း ျမင္ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ သူက မုန္တိုင္း ၿပီးေနာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔က လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ေတြကေန၊ ကယ္ဆယ္ေရး အဖြဲ႔ေတြ စုထားတဲ့ cluster လို႔ ေခၚတဲ့ အစုအဖြဲ႔ အစည္းအေ၀းေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာအဲန္ဂ်ီအိုႀကီးေတြရဲ႔ အစည္းအေ၀းေတြ ဖက္ေပါင္းစံု အေတြ႔အၾကံဳကို အေျခခံေရးထားတဲ့ စာအုပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၀န္ႀကီးဌာနေတြသာမက၊ ႏိုင္ငံတကာ အဲန္ဂ်ီ အိုႀကီးေတြမွာပါ ဘယ္ကေန ဘယ္လို အစေကာက္ရမွန္း မသိေအာင္ ျဖစ္ေနရတဲ့ အေျခအေနေတြကိုလည္း ေဖာ္ျပခဲ့ပါ ေသး တယ္။

စာေရးဆရာမ အီမာလာကင္ရဲ႔ အားေကာင္းခ်က္က အေသးစိတ္ ပံုေဖာ္ျပႏိုင္တာပါ။ ပံုကားခ်က္တခုဟာ စာလံုး ေထာင္ေသာင္းကို ေဖာ္ျပႏိုင္တယ္ ဆိုသလိုပဲ၊ သူက နာဂစ္ေလေဘးသင့္ ျပည္သူေတြ အေျခအေနကို ပံုကား ခ်ပ္ေတြ၊ ျဖစ္ရပ္ ဇာတ္လမ္းေတြနဲ႔ ပံုေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ လဲက်ေနတဲ့ သစ္ပင္ကိုင္းေတြ၊ ပုတ္ပြေမ်ာပါေနတဲ့ အေလာင္းေတြ စသျဖင့္ အနိဌာရံု ျမင္ကြင္းကိုပါ ကြင္းကြင္းကြက္ကြက္ ျမင္သာေအာင္ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို အနိဌာရံုၾကားထဲက ရုန္းကန္ၾကတဲ့၊ ေမွ်ာ္လင့္ အားတက္ဖြယ္ ျဖစ္ေသးတဲ့ ျမင္ကြင္းရုပ္ပံုကိုပါ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အာဏာရွင္ အစိုးရက စြန္႔ပစ္ လ်စ္လ်ဴရႈထားေပမယ့္၊ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ေစတနာ့၀န္ထမ္း ကူညီၾကသူေတြ ေၾကာင့္ အားတက္ရပံုေတြ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေရာင္ျခည္ ေတြ၊ ျပည္သူေတြ ခြန္အားခံႏိုင္ရည္ ကိုလည္း သူ႔ဇတ္လမ္းေတြ၊ ေမးျမန္းခန္းေတြက ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီစာအုပ္က နာဂစ္မုန္တိုင္းအေၾကာင္းပဲ၊ ဘာထူးသလဲလို႔ ေမးရင္ေတာ့ အေျဖရွိပါတယ္။ ဒီစာအုပ္က ႏိုင္ငံ တကာ ျပည္သူ ေတြက နားလည္ဖို႔ ခက္လွတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ျပည္သူေတြရဲ႔ ဒုကၡအေၾကာင္းေတြကို ကြင္းကြင္း ကြက္ကြက္ ေဖာ္ျပထားတာ ပါ။ ႏိုင္ငံတကာ စာဖတ္ပုရိသတ္ေတြအဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္း၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေနသူ ေတြရဲ႔ သေဘာသဘာ၀ကို ပိုမိုနားလည္ သေဘာေပါက္ေစဖို႔ ျဖစ္ေစသလို၊ သူမ်ားနားလည္ဖို႔ ခက္လွတဲ့ ျမန္မာ့ ဒုကၡေတြကို ရွင္းလင္းျမင္သာေအာင္ တင္ျပထားတဲ့ စာအုပ္ ျဖစ္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား။ ေနာက္တပတ္မွာေတာ့ ဒီစာအုပ္အေၾကာင္းေတြကို ဆက္လက္တင္ျပပါမယ္။ အားလံုးၿငိမ္း ခ်မ္း ေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါေစ။

(ယခု ေဆာင္းပါးကို လြတ္လပ္ေသာအာရွအသံ ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္ RFA မွ ထုတ္လႊင့္သြားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ RFA ၏ မူပိုင္သာျဖစ္ၿပီး ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။)