ေခတ္ၿပိဳင္အျမင္၊ ျမန္မာျပည္အတြက္ ေမးခြန္းမ်ားနဲ႔ ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့ ေျခရာေတြနဲ႔ျမစ္ (စာအုပ္ေ၀ဖန္ခ်က္)

အေမရိကန္ျပည္ အေနာက္ဖက္ကမ္းမွာ ထုတ္ေ၀တဲ့ မႏၱေလးေဂဇက္ သတင္းစာ (www.mandalaygazette.com) က ဦးသန္႔ျမင့္ဦးရဲ႔ The River of Lost Footsteps စာအုပ္ကို စာအုပ္ေ၀ဖန္ခ်က္ သေဘာမ်ဳိးေတာင္းလာခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔က ခပ္တိုတို အႏွစ္ခ်ဳပ္ ေဖာ္ျပေပးပါလို႔ ေျပာပါတယ္။ ခပ္တိုတို ဆိုေတာ့ သတင္းစာ ၂-ေစာင္စာ ျဖစ္သြားရပါေသးတယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ ဒီစာတအုပ္နဲ႔ လုပ္စားေနတယ္လို႔ ထင္ၾကပါေတာ့မယ္။

အခုသတင္းစာမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ စာမူကို ျပန္လည္ေဖာ္ျပေပးပါတယ္။ ေဖာ္ျပေပးတဲ့ မႏၱေလးေဂဇက္သတင္းစာ အယ္ဒီတာ အဖြဲ႔ သားေတြ အားလံုးကိုလည္း ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါရေစ။ အားလံုး ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္သၾကၤန္ ျဖစ္ပါေစဗ်ာ။


(၁)
RFA ေရဒီယို ျမန္မာအစီအစဥ္မွာ "မိတ္ေဆြမ်ားအတြက္ စာလက္ေဆာင္" ဆိုၿပီး ဦးသန္႔ျမင့္ဦးရဲ႔ ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့ ေျခရာ ေတြရဲ႔ ျမစ္တစင္း (The River of Lost Footsteps: A Personal History of Burma, Farrar, Straus and Giroux, New York, 2006.) ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကို မိတ္ဆက္ေပးေနခဲ့တယ္။ စာအုပ္ေ၀ဖန္ခ်က္ထက္စာရင္ စာအုပ္ကို ျပန္ေျပာျပေနတာနဲ႔ေတာ့ ပိုဆင္တူလိမ့္မယ္။ အလုပ္သေဘာအရ ဖတ္ရေတာ့ ပိုလို႔ေသခ်ာဖတ္ျဖစ္တယ္ ဆိုရမယ္။ မႏၱေလးေဂဇက္ သတင္းစာက ဒီစာအုပ္အေၾကာင္း ျခံဳၿပီး ေ၀ဖန္ခ်က္ေရးေပးပါလို႔ ေမတၱာရပ္ခံလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးရဲ႔ စာအုပ္အေပၚ က်ေနာ္ အျမင္ကို ေရးျဖစ္ပါတယ္။

ဦးသန္႔ျမင့္ဦး စာအုပ္ဖတ္စဥ္မွာ အခ်ဳိ႔စာအုပ္ေတြကိုလည္း တိုက္ဆိုင္ဖတ္ေနရေသးတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အခ်ဳိ႔ သမိုင္း အရ အမည္ေတြ၊ ျမန္မာအသံထြက္ေတြကို မလြဲေစခ်င္ဘူး။ ေနာက္တခ်က္က က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္လည္း အခ်ဳိ႔ကိစၥ ေတြကို ပိုၿပီးသိခ်င္လာလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္က သမိုင္းပညာရွင္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီစာအုပ္ေၾကာင့္ ျမန္မာ့ သမိုင္းကို ပိုၿပီး စိတ္၀င္စားလာမိတယ္လို႔ ေျပာရပါလိမ့္မယ္။ ဒီစာအုပ္ဖတ္ေနခ်ိန္မွာပဲ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ရဲ႔ ကိုလိုနီေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္း၊ စာေရးဆရာေပါင္းစံု ေရးထားတဲ့ ပုဂံ၊ ေဒါက္တာသန္းထြန္းရဲ႔ ေထြေထြရာရာ ျမန္မာ့သမိုင္း၊ အသစ္ျမင္ ျမန္မာ့သမိုင္း၊ ျမန္မာမင္းမ်ား အေရးေတာ္ပံု (အေရးေတာ္ပံု ၆-ေစာင္တြဲ)၊ ဦးခင္ေမာင္ရင္ (မဟာ၀ိဇၨာ) ရဲ႔ ေခတ္ျမန္မာ တည္ဟန္၊ ျမန္မာ့ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီထုတ္ အေျချပ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးသမိုင္း (၁၉၇၀)၊ ဦးညိဳျမရဲ႔ ကုန္းေဘာင္ရွာပံု ေတာ္၊ အပါအ၀င္၊ ဆရာျမသန္းတင့္ရဲ႔ "ေတာင္သမန္ ေရႊအင္းက ေလညႇင္းေဆာ္ေတာ့" စသျဖင့္ သမိုင္းစာအုပ္ေတြကိုပါ ဖတ္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒီဖက္ေခတ္က်တဲ့ စာအုပ္ေတြဆိုရင္ ဦးႏုရဲ႔ တာေတစေနသား၊ ၅-ႏွစ္ရာသီ ျမန္မာျပည္၊ စစ္အစိုးရ တက္ လာၿပီးမွ ထုတ္တဲ့ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး (၁၉၅၈-၆၂) ၃- အုပ္တြဲ စတဲ့ စာအုပ္ေတြကိုလည္း ျပန္လွန္ျဖစ္ပါတယ္။ တူတဲ့အခ်က္ ေတြ ေတြ႔သလို၊ ကြဲလြဲေနတာေတြလည္း ဖတ္ခဲ့ရတယ္။

(၂)
ျခံဳေျပာရရင္ က်ေနာ္ဒီစာအုပ္ကို ႀကိဳက္ပါတယ္။
ပထမအခ်က္က စာအုပ္ကို ဖတ္ခ်င္စဖြယ္ျဖစ္ေအာင္ ပုံျပင္ေတြ၊ ကိုယ္ေရးဇာတ္ေၾကာင္း စသျဖင့္နဲ႔ ေရွ႔ေနာက္ အျဖစ္ အပ်က္ ေတြ လြန္းထိုးခ်ယ္လွယ္ထားတယ္။ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ စာေရးသူရဲ႔ အဖိုး ဦးသန္႔၊ ဦးသန္႔ရဲ႔ ေရွးမ်ဳိးရိုးစဥ္ဆက္ မိသားစု အေၾကာင္းေတြနဲ႔လည္း ယက္ေဖာက္လို႔ စာအုပ္ကို သယ္ယူသြားခဲ့တယ္။ လူတဦး အေၾကာင္းနဲ႔ ခ်ဳပ္ရိုးသဖြယ္ သီဆက္သြားေပမယ့္၊ မ်ဳိးရိုးအဆက္ဆက္ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာ့သမိုင္းကိုေတာ့ ေပၚလြင္ထင္ ရွားပါတယ္။

ဒုတိယအခ်က္က ေခတ္ၿပိဳင္အျမင္ေတြကို ဆက္စပ္တင္ျပထားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ငယ္စဥ္က သမိုင္းကို သင္ခဲ့ရာမွာ ျမန္မာ့ သမိုင္းက သက္သက္၊ ေဒသနဲ႔ ကမၻာ့အေျခအေန သမိုင္းေတြက သက္သက္ ျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ မဆက္စပ္မိၾကဘူး။ အစိုးရ အဆက္ဆက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဓါတ္ ရွင္သန္ထက္ျမက္ေရး ရည္ရြယ္ခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္သလို၊ အျခားယွဥ္ဖတ္ စရာ သမိုင္းစာအုပ္ေတြနည္းေနတာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

မိတ္ေဆြတေယာက္က သူ႔အေတြ႔အၾကံဳကို ေျပာျပတာ သတိရမိေသးတယ္။ တခါမွာ သူက အဂၤလန္မွာရွိတဲ့ ၿဗိတိသွ် စစ္သမိုင္း ျပတိုက္တခုကို သြားေလ့လာခဲ့တယ္လို႔ ေျပာတယ္။ အဲသည္ေရာက္တဲ့အခါ က်ေနာ္တို႔ သမိုင္းမွာ သိေနတဲ့ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ အဂၤလိပ္ျမန္မာစစ္ပြဲ ၃-ႀကိမ္နဲ႔ ၿဗိတိသွ်ေတြ ကိုလိုနီျပဳၿပီးတဲ့ေနာက္ ရဲရဲေတာက္ ျမန္မာေတြခုခံ ခဲ့ၾကတဲ့ စစ္ပြဲေတြကို မေတြ႔ရေတာ့ သူက မေက်နပ္ျဖစ္မိတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔မွာေတာ့ သမိုင္းမွာ နာက်ည္း လိုက္ရတာ၊ က်ေနာ္တို႔ သူရဲေကာင္းေတြကလည္း ရဲရဲေတာက္ ခုခံလိုက္ရတာ၊ ၿဗိတိသွ်ေတြလည္း ျမန္မာသူပုန္ေတြကို ႏွိမ္နင္းဖို႔ ႏွစ္အတန္ၾကာ လံုးပမ္း လိုက္ရတာ။ ဘာျဖစ္လို႔ ဒီစစ္သမိုင္းျပတိုက္မွာေတာ့ မရွိေလသလဲေပါ့။ တကယ္ေတာ့ ျပန္ေလ့လာ လိုက္တဲ့အခါ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာျပည္ကို ကၽြန္လာျပဳသြားတာက အဂၤလန္ျပည့္ရွင္ ဘုရင္မႀကီးရဲ႔ ေတာ္၀င္ စစ္တပ္ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ တိုက္ခဲ့ရတာက ၿဗိတိသွ် စစ္တပ္နဲ႔မွ မဟုတ္ပဲကိုး။ က်ေနာ္တို႔ တိုက္ခိုက္ခုခံခဲ့ရတာက အဲသည္အခ်ိန္က ၀န္ထမ္း ၁ သိန္း ေက်ာ္ရွိေနတဲ့ အေရွ႔-အိႏၵိယကုမၸဏီ (East Indies Co.) ရဲ႔ စစ္တပ္ေတြနဲ႔ တိုက္ခိုက္ခဲ့ရ တာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ကာလ ဘုန္းမီးေနလ ေတာက္ပေနစဥ္မွာ မင္းအေပါင္းကို ေအာင္ႏိုင္ သူ၊ မိမိဘာသာ အင္ပိုင္ယာ ျပည့္ရွင္အျဖစ္ အိမ္နီးခ်င္း မဏိပူ၊ အာသံ၊ ရခိုင္၊ ဆိုင္ယမ္ စသျဖင့္ကို နယ္ခ်ဲ႔သိမ္းပိုက္လို႔ ေက်နပ္ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကမၻာ့တ၀ွမ္း ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေန၊ ႀကီးထြားလာေနတဲ့ ကမၻာ့နယ္ခ်ဲ႔ကုမၸဏီႀကီးေတြ ကို မ်က္ေျချပတ္ခဲ့ၾကတယ္ မဟုတ္လား။

ဒီလိုသမိုင္းျဖစ္ရပ္ေတြကို ဦးသန္႔ျမင့္ဦးက သူ႔စာအုပ္မွာ ျမင္လြယ္တဲ့ ဥပမာေတြနဲ႔ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ မႏၱေလးနန္းၿမိဳ႔ကို မင္းတုန္းမင္းႀကီးက ၁၈၅၇ ခုႏွစ္မွာ တည္ခဲ့ပါတယ္။ ေဗဒင္ကိန္းခမ္းေတြေၾကာင့္ပဲဆိုဆို၊ အျခား အေၾကာင္းေၾကာင့္ပဲ ဆိုဆို မႏၱေလးနန္းေတာ္တည္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ေမစီ (Macy) ကုန္တိုက္ႀကီး စဖြင့္ေနၿပီ ဆိုတာမ်ဳိး ႏႈိင္းယွဥ္တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ အခုလို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေနျပည္ေတာ္ၿမိဳ႔သစ္တည္ေနခ်ိန္မွာလည္း ႏိုင္ငံတကာမွာ အထီးက်န္ ပိတ္ဆို႔ခံထားရတယ္ဆိုတဲ့ အီရန္၊ ေျမာက္ကိုရီးယားကေတာင္ ၿဂိဳဟ္တုလႊတ္ေတာ့မယ့္ အခ်ိန္၊ အျခား ႏိုင္ငံ ေတြကလည္း ဇီ၀င္အင္ဂ်င္နီယာ ပညာေတြ၊ နာႏိုတကၠႏိုလိုဂ်ီ စသျဖင့္ ပညာေတြနဲ႔ တိုးတက္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေနၾကတယ္ မဟုတ္လား။ သင္ခန္းစာ ယူစရာပါပဲ။

အလားတူပဲ က်ေနာ္ငယ္ငယ္က သမိုင္းမွာ အမွတ္မွားခဲ့တာကို ျပန္ေတြးလို႔ ရွက္မိပါေသးရဲ႔။ က်ေနာ္ထင္တာက သမိုင္းမွာ သင္ၾကားခဲ့ရတဲ့အတိုင္း ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ေတြက အဂၤလိပ္ေတြကို ေတာ္လွန္ထုတ္လိုက္တာ၊ တခါ က်ေနာ္တို႔က မတ္လ ၂၇ ရက္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က သူ႔တပ္ေတြကို "အနီးစပ္ဆံုး ရန္သူကို ရွာတိုက္ၾက" လို႔ မိန္႔ခြန္းေပးၿပီး ဂ်ပန္ေတြကို ျပန္တိုက္ထုတ္ ၿပီးခါမွ အဂၤလိပ္ေတြက စကၠဴျဖဴစီမံကိန္းနဲ႔ အခန္႔သား၀င္လာၿပီး ေနရာယူၾကတာ ရိုင္းလိုက္တာလို႔ ထင္ခဲ့ပါေသးတယ္။ က်ေနာ္တို႔ သမိုင္းသင္ခန္းစာေတြကလည္း ဒီလိုပဲ သင္ခဲ့ၾကရတယ္ မဟုတ္လား။ တကယ္ကေတာ့ ဂ်ပန္အမွတ္ ၁၅- တပ္မေတာ္ႀကီးက က်ဴးေက်ာ္လာလို႔ ၿဗိတိသွ်ေတြ ဆုတ္ၾကရတာပါ။ အဲသည္အခ်ိန္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိေနတဲ့ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီအစိုးရက ဘယ္ ေလာက္ျပင္ဆင္မႈ မရွိသလဲဆိုရင္ လာဗံုးၾကဲေနတဲ့ ဂ်ပန္ေလယာဥ္ေတြကို ပစ္ဖို႔ စက္ေသနတ္ႀကီး ေတာင္ ရန္ကုန္မွာ ရွိမေန ခဲ့ဘူးလို႔ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္က အဲသည္အခ်ိန္က ဂ်ပန္ရဲ႔ စစ္ဆင္ေရးမွာ တစိတ္ တပိုင္းအေနနဲ႔ ေရွ႔တန္းတင္ အသံုးခ်လာတာ၊ က်န္တဲ့ ေနာက္ခံ ဒုတိယကမၻာ့စစ္ အေျခအေနနဲ႔ မဆက္စပ္မိခဲ့ၾကပါဘူး။

အဲသည္အခ်ိန္က ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာေရာက္သိမ္းပိုက္ခဲ့တဲ့ ဂ်ပန္တပ္ က အင္အား ၃-သိန္းေလာက္ ရွိတယ္ ဆိုပါတယ္။ ဒီဂ်ပန္ တပ္ေတြက ေနာက္ပိုင္း ၁၉၄၄ မတ္လမွာ အိႏၵိယဖက္ကို ဆက္နယ္ခ်ဲ႔ပါတယ္။ မဏိပူ၊ အာသံ၊ နာဂလန္း ေဒသ ဖက္ကို ခ်ဲ႔ရတဲ့ အေၾကာင္းကလည္း ရွိပါေသးတယ္။ အေမရိကန္က ပုလဲဆိပ္ကမ္းကို ဗံုးၾကဲခဲ့ၿပီးေနာက္ စစ္ထဲ၀င္လာပါၿပီ။ ဥေရာပမွာ လည္း ဂ်ာမဏီက စတင္ဆုတ္ေနရပါၿပီ။ ပစိဖိတ္ကၽြန္းေတြမွာလည္း ဂ်ပန္ေတြက တကၽြန္းၿပီးတကၽြန္း ဆုတ္ေန ရပါၿပီ။ သည္အခ်ိန္မွာ တကယ္လို႔ တခ်ိန္ အပစ္ရပ္ရရင္ေတာင္ ဂ်ပန္က အိႏၵိယကို သိမ္းထားၿပီး၊ အသာစီးစင္ေပၚက ေဆြးေႏြးႏိုင္ဖို႔ အၾကံနဲ႔ စတင္ က်ဴးေက်ာ္ခဲ့တာပါ။ အဲသည္မွာ ဂ်ပန္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ရီညာ မူတာဂူခ်ီ ဦးေဆာင္ၿပီး တပ္အင္အား ၂ သိန္း ေက်ာ္နဲ႔ ထိုးစစ္ဆင္ပါတယ္။ ၿဗိတိသွ်ေတြက မဟာမိတ္တပ္သား ၅ သိန္းေက်ာ္နဲ႔၊ အကူလုပ္သား သန္းေက်ာ္၊ ယာဥ္ ယႏၱယားေပါင္း ၅ ေသာင္းေက်ာ္အျပင္၊ ဆင္ေတြပါ စုေဆာင္းလို႔ ခုခံစစ္ ဆင္ခဲ့ပါတယ္။ ၿဗိတိသွ်မဟာမိတ္တပ္ေတြဖက္က တပ္မွဴး ဆာ-ဝီလီယံ စလင္းက ကြပ္ကဲပါ တယ္။ ၿဗိတိသွ် မဟာမိတ္တပ္ေတြနဲ႔ ဂ်ပန္တပ္ေတြ တိုက္ပြဲေတြ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီပြဲအၿပီးမွာေတာ့ ဂ်ပန္က စစ္စလန္ပါေတာ့တယ္။ ဂ်ပန္ဖက္က ၈ ေသာင္းေက်ာ္ေသၿပီး၊ အဂၤလိပ္ မဟာမိတ္တပ္ေတြဖက္ က ၁၇,၀၀၀ ေသဆံုးပါတယ္။ ဒီတိုက္ပြဲအၿပီးမွာေတာ့ ၿဗိတိသွ်တပ္ေတြက ဆုတ္လာတဲ့ ဂ်ပန္တပ္ေတြေနာက္ကို ၿဗိတိသွ် ေတြရဲ႔ အမွတ္ ၁၄ တပ္မေတာ္က လိုက္လာပါေတာ့တယ္။ ျမန္မာျပည္ ျပန္သိမ္းတဲ့ စစ္ပြဲမွာ အမွတ္ ၁၉- အိႏၵိယ တပ္မ၊ အမွတ္ ၄- ေဂၚရခါးတပ္မ၊ ကေနဒါ၊ အေမရိကန္ မဟာမိတ္တပ္ေတြ စသျဖင့္ ဒီ၀ီဇံ (division) တပ္ႀကီးေတြ၊ တင့္ကား၊ ေလယာဥ္ေတြ၊ အေျမာက္ႀကီးေတြနဲ႔ ထိုးစစ္ ဆင္ခဲ့တာပါ။ အေနာက္ အာဖရိက ဒီ၀ီဇံေတြကလည္း ရခိုင္ဖက္က ထိုးစစ္ ဆင္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ေရာက္ခဲ့တဲ့ ဂ်ပန္ စစ္သား ၃-သိန္းမွာ ၁၈၅, ၀၀၀ က မဟာမိတ္တပ္ေတြ သတ္လို႔ ေသတယ္ ဆိုပါတယ္။ ဂ်ပန္ ၅,၀၀၀ ေလာက္က ငွက္ဖ်ား၊ အနာေရာဂါနဲ႔ ေသဆံုးရပါတယ္။ ၅ ေသာင္းပဲ ဂ်ပန္ကို ျပန္ေရာက္ပါတယ္။

ျမန္မာေျပာက္က်ားေတြ တိုက္လို႔ ေသတာက ၂၂,၀၀၀ ရွိတယ္ ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာေျပာက္က်ားေတြ ဆိုရာမွာ ဘီအိုင္ေအ သာမက၊ ကရင္ေျပာက္က်ားေတြ ရွိေနတာကိုပါ ထည့္တြက္ရမွာပါ။

ဒါေပမယ့္လည္း ယေန႔ကာလတိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြက ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးလို႔ ေျပာတဲ့အခါ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၊ ဘီအိုင္ ေအ၊ မ်ဳိးခ်စ္ေတြက ယူဂ်ီေတြ စည္းရံုး၊ ဖဆပလကိုဖြဲ႔၊ ဂ်ပန္ကို တိုက္ထုတ္ႏိုင္လိုက္တယ္ ဆိုတာမ်ဳိး ေျပာေနတာမ်ဳိး အႀကိမ္ႀကိမ္ ၾကားေနရပါေသးတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အပါအ၀င္ ဖဆပလရဲ႔ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြကို အထင္ျမင္ေသး၊ ေလွ်ာ့ခ်ခ်င္လို႔ ေရးတာ မဟုတ္ပါ။ က်ေနာ္တို႔ သမိုင္းကို ပိုလို႔ အျမင္က်ယ္သင့္တယ္ဆိုတာ ေတြးလာမိလို႔ ေရးမိတာပါ။

ဒီစာအုပ္ကို ႀကိဳက္တယ္လို႔ ေျပာရာမွာလည္း ဒီလို ေခတ္နဲ႔ယွဥ္ ေဖာ္ျပထားတဲ့ သမိုင္းေတြကို ဖတ္ရလို႔ ႏွစ္သက္မိတာပါ။
ဒါေပမယ့္ မွားေနတဲ့ အခ်က္၊ ကြဲလြဲခ်က္ေတြကိုလည္း ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။

(၃)
ဒါေပမယ့္ မွားေနတဲ့ အခ်က္၊ ကြဲလြဲခ်က္ေတြကိုလည္း ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။
ပုဂံေခတ္အေၾကာင္း ေဖာ္ျပခ်က္နဲ႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြအေၾကာင္း အေစာပိုင္း ေဖာ္ျပခ်က္ေတြမွာ အျခား ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ကြဲလြဲတာေတြလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပုဂံသမိုင္းဟာ တုတ္ထမ္း၊ ဒါးထမ္းေျပာရတယ္ ဆိုတာမ်ဳိး စကားပံုေတာင္ ရွိဖူးေလေတာ့ ဒီလိုကြဲလြဲခ်က္ေတြအတြက္ အျပစ္ဆိုရမွာ ခက္ပါတယ္။

ေနာက္တခါ ရခိုင္မင္းေနျပည္ေတာ္ ေျမာက္ဦးကို (Monkey-Egg) လို႔ ဘာသာျပန္တာမ်ဳိးေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေတြကလည္း ရခိုင္သမိုင္းေတြနဲ႔ ကြဲလြဲေနတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ တခါ တပင္ေရႊထီးဘုရင္ လုပ္ၾကံခံရပံုကလည္း အျခားသမိုင္းအခ်က္ အလက္ေတြနဲ႔ ကြဲလြဲေနပါတယ္။ စာေရးသူ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးကေတာ့ ဆင္ျဖဴေပၚတယ္လို႔ သတင္းၾကားေတာ့ ဘုရင္က ဆင္ျဖဴထြက္ရွာရင္း လုပ္ၾကံခံရတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဆင္ျဖဴထြက္ရွာတာမဟုတ္ဘဲ မြန္အမတ္ေတြ က လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္တာခံရတယ္ဆိုတဲ့ သမိုင္းေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အျခား က်ေနာ္သတိမထားမိတဲ့ သမိုင္းေတြလည္း ရွိေနႏိုင္ပါေသးတယ္။

ဒါေပမယ့္လည္း ဒီလိုကြဲလြဲေနတဲ့ သမိုင္းအခ်က္မွ်နဲ႔ေတာ့ ဒီစာအုပ္ကို မဖတ္သင့္ဘူး။ ပစ္ပယ္လိုက္သင့္တယ္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္ မယူဆပါဘူး။ ဒီစာအုပ္မွာ ထူးျခားခ်က္က ျမန္မာ့သမိုင္းကို ေဘးမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ကမၻာ့သမိုင္း၊ ေဒသတြင္းက အေျခအေနေတြနဲ႔ ယွဥ္တြဲတင္ျပထားတာပါပဲ။

အဲဒါအျပင္ ဒီစာအုပ္က ဗမာလူမ်ဳိးေတြရဲ႔ သမိုင္းကိုသာ အမႊမ္းတင္ခ်ီးက်ဴးထားတယ္။ အျခား တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးငယ္ ေတြရဲ႔ သမိုင္းကို ပစ္ပယ္ထားတယ္ ဆိုတာမ်ဳိး စြပ္စြဲခ်က္ေတြလည္း ရွိၾကပါေသးတယ္။ က်ေနာ္ နားလည္မိတာက ဒီကေန႔ ျမန္မာ ႏိုင္ငံလို႔ ေခၚေ၀ၚသမုတ္ေနၾကတဲ့ ေျမေပၚမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းေတြကို ေဖာ္ျပရာမွာ အဓိကဇာတ္ေကာင္ျဖစ္သူ၊ အင္အား ႀကီးတဲ့ ဇာတ္ေကာင္၊ အဓိကအာဏာပိုင္ရွင္ကို ေဖာ္ျပတာကေတာ့ သူေျပာခ်င္တဲ့ သမိုင္းအတက္အက်၊ သမိုင္း မွာ အေရး ပါခဲ့ပံု၊ အေရးမပါ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ကာလေတြကို ေထာက္ျပရာမွာ အံ၀င္ခြင္က်ျဖစ္တယ္လို႔ေတာ့ ယူဆမိပါတယ္။ အခ်ဳိ႔ ေနရာေတြမွာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြနဲ႔ ပဋိပကၡစတင္ သေႏၶတည္ရပံုကိုလည္း သူက မခၽြင္းမခ်န္ တို႔ထိျပသြားတာေလး ေတြကို က်ေနာ္ သတိထားမိခဲ့ပါတယ္။

စိတ္၀င္စားဖြယ္ အခန္းတခုမွာဆိုရင္ သူက ဒီကေန႔ က်ေနာ္တို႔ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးေနၾကတဲ့ ဗမာေတြက တိဘက္ေဒသက ဆင္းသက္လာတယ္၊ ဘယ္လူမ်ဳိးေတြက ဘယ္အုပ္စုကေန၊ ဘယ္လမ္းေၾကာင္းကေန ဆင္းသက္လာတယ္ဆိုတဲ့ အယူ အဆေတြရဲ႔ စတင္ေပါက္ဖြားလာပံု အေၾကာင္းကိုလည္း စာေရးသူ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးက ေဖာ္ျပခဲ့ပါေသးတယ္။ ၿဗိတိသွ်ေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကိုလိုနီျပဳၿပီးတဲ့ေနာက္မွာမွ ဗမာေတြဆိုတာက ဘယ္သို႔၊ ဘယ္က ေပါက္ဖြားလာၾကတယ္၊ မြန္ေတြ ရွမ္းေတြ ဆိုတာက ဘယ္သို႔ သုေတသနလုပ္ၾကတယ္ ဆိုပါတယ္။ သည့္အရင္ မတိုင္မီက ေသခ်ာ ေဆြးေႏြးစဥ္းစားၾကတာ မရွိခဲ့ ပါဘူး။ ဒီကိစၥမွာ ေက်ာ္ၾကားသူက ကလကတၱားက တရားသူႀကီးတာ၀န္ယူရတဲ့ ဆာ ၀ီလီယံ ဂ်ဳံးမ္းစ္ (Sir William Jones) ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူက ဘာသာစကား ၁၃ မ်ဳိးကို ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ တတ္ေျမာက္သလို၊ အျခား ဘာသာစကား ၂၇ ခုကို လည္း တီးေခါက္မိပါတယ္။ သူကပဲ ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ ဒီလူမ်ဳိးေတြက ဒီအုပ္စုထဲသြား၊ ဒီလူမ်ဳိးေတြ ဒီဘာသာစကားေတြ က ဒီအုပ္စုထဲလာ စသျဖင့္ အုပ္စုခြဲခဲ့ပါတယ္။ ဒီလူေတြက ဘယ္ကဆင္းသက္လာတာလို႔လည္း သူက လမ္းေၾကာင္း မွန္းဆ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အခုေတာ့ သူ႔ရဲ႔မွန္းဆခ်က္ေတြကို လူေတြက က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လက္ခံေျပာဆိုေနၾကပါၿပီ။ စာေရးသူ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးက ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ မြန္သူပုန္ေတြရဲ႔ စခန္းတခုကို သြားလည္ေတာ့ အဲသည္က မြန္ေခါင္းေဆာင္ တဦးကေတာင္ မြန္ေတြက "မြန္-ခမာအႏြယ္" ကေန ဘယ္သို႔ ဘယ္ပံု ဆင္းသက္လာတယ္ဆိုတာ ျပန္ရွင္းျပလိုက္တာ ေတာင္ သူက နားေထာင္ခဲ့ရပါေသးတယ္။ တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သမိုင္းမွာ ေဒြးေရာယွက္တင္ ျဖတ္သန္းလာၾကတာ ပါ။ မြန္က သက္သက္ေန၊ ရွမ္းက သက္သက္ ဟိုလမ္းေၾကာင္းက ဆင္းလာ၊ မထိမေတြ႔ၾကဘဲ သမိုင္းကိုျဖတ္သန္းလာၾက တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ လူမ်ဳိးေတြရဲ႔ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈကလည္း တဦးအေပၚ တဦး အနည္းနဲ႔ အမ်ား ရွိေနၾကမွာ မလြဲပါဘူး။

တကယ္ေတာ့ ဒီစာအုပ္ကို ဖတ္လို႔ ျခံဳငံုသံုးသပ္မိတဲ့အခါ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံက ကမၻာ့မိသားစု၀င္ တဦးအေနနဲ႔ ထည္ထည္၀ါ၀ါ ခန္႔ခန္႔ညားညား ရပ္တည္ႏိုင္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ေတြ ရွိသလို၊ ကမၻာ့မိသားစုအတြက္၊ ေဒသအတြက္ ေကာင္းက်ဳိးျပဳႏိုင္ခဲ့တဲ့ ကာလ ေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ ကမၻာ့အဆင့္မီ ကၽြန္းသစ္နဲ႔ သေဘၤာတည္ေဆာက္တဲ့ အတတ္ပညာေတြ ရွိခဲ့ဖူးသလို၊ ကမၻာကို ဆန္ေတြ အေျမာက္အမ်ား တင္ပို႔ေရာင္းခ်ရာ ႏိုင္ငံလည္း ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိေနတဲ့ လူမ်ဳိးေတြက ကုန္သည္ ေတြလို ကုန္ကူးသန္းမႈ အတတ္ေတြကိုလည္း ကၽြမ္းက်င္ခဲ့ၾကသလို၊ လူမ်ဳိးေပါင္းစံုနဲ႔ သင့္ျမတ္ေပါင္းသင္းခဲ့တဲ့ ကာလေတြ လည္း ရွိပါတယ္။ ေခတ္မီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကိစၥေတြ လုပ္ဖို႔ စတင္စဥ္းစားခဲ့ၾကတာလည္း ကေနာင္မင္းသားနဲ႔ မင္းတုန္း မင္းႀကီး ကာလကတည္းက၊ ဂ်ပန္နဲ႔ အီဂ်စ္ အျခားႏိုင္ငံေတြထက္ ေနာက္မက်ခဲ့ပါဘူး။ ေခတ္ေျပာင္းရမယ္ ဆိုတာ ျမင္ခဲ့ ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း သူ႔ကိုလည္း မကူႏိုင္၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုေတာင္ အႏိုင္ႏိုင္ရပ္ေနရတဲ့ကာလ၊ ကမၻာ့မိသားစုအထဲ ညိႇဳးညိႇဳးငယ္ငယ္ ကာလေတြလည္း ၾကံဳခဲ့ရဖူးပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသားေတြက ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔ခံေနရတဲ့ကာလ၊ ႏိုင္ငံျခား သားဆိုရင္ သံသယနဲ႔ျမင္၊ မယံုသကၤာ ျဖစ္ေနၾကရတာက ျမန္မာလူမ်ဳိး၊ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႔ ဓေလ့စရိုက္မဟုတ္ၾက ပါဘူး။ ေပၚတူဂီ အေျမာက္တပ္မွဴး ဂါလီစီယံလို လူမ်ဳိးေတြကို ျမန္မာဘုရင္ေတြက ေျမႇာက္စားခဲ့ၾကတာ ရွိသလို၊ ျမန္မာ့ သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ဘုရင္ဂ်ီေသနတ္ထမ္း စစ္သားေတြရဲ႔ အခန္းက႑ကိုလည္း ျပန္ၾကည့္သင့္ပါေသးတယ္။ ျပင္သစ္ အေျမာက္ဗိုလ္ ဖိလစ္ ဒီ ေမးလာဒ္ဆိုရင္ တေပၿမိဳ႔စားအျဖစ္အထိ ျမန္မာဘုရင္ေတြက ခ်ီးျမႇင့္ေျမာက္စားခဲ့ဖူးတာ ရွိပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးေထာက္ျပသလိုပါပဲ "ျမန္မာ" ဆိုတဲ့ ျပန္ေျပာင္း အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ဳိး၊ (stateness) ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံတခုရဲ႔ ျပည့္၀တဲ့အဓိပၸါယ္ေဖာ္ခ်က္မ်ဳိး ယေန႔ထိတိုင္ ၿပီးျပည့္စံုေအာင္ က်ေနာ္တို႔ မလုပ္ၾကရေသးပါဘူး။

စာေရးသူက ေဂ်ာ္နီထူး၊ လူသာထူး ကေလး ႏွစ္ေယာက္က ဦးေဆာင္တဲ့ ေဂါ့ဒ္အာမီ (God's army) က ထိုင္းႏိုင္ငံက ေဆးရံုတခုဝင္သိမ္း တဲ့အေၾကာင္း၊ ထိုင္းအစိုးရက ခ်က္ခ်င္းအေရးယူခဲ့ၿပီး ေဆးရံုသိမ္းပိုက္စီး နင္းတဲ့သူေတြ အားလံုးကို ကြပ္မ်က္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ျဖစ္ရပ္တခုကို ဥပမာေပးလို႔ ႏိုင္ငံတကာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရးကို သိၾကပံုက အေတာ္ေဝေဝ ဝါးဝါး ႏိုင္လွေၾကာင္း ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသတင္းကို ျပည္ပက သိၾကသူေတြမွာ တခါတေလ ကေလးစစ္သားကိစၥ၊ တခါတေလ ဘိန္းကုန္ကူးေနသူ အေၾကာင္း၊ ဗီယက္နမ္ စစ္ပြဲလိုမ်ဳိး ေတာနက္ မဲႀကီးထဲ ျဖစ္ေနတဲ့စစ္ပြဲေတြ၊ စသျဖင့္ ဘယ္မွာစၿပီး ဘယ္မွာဆံုးမယ္ မသိတဲ့ အေၾကာင္းေတြ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ကင္းမဲ့စရာ အေျခအေနေတြလည္း ရွိသလို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႔ျပက ဒီမို ကေရစီလႈပ္ရွားမႈဆိုတာလည္း စသျဖင့္ ဘယ္လို ဆက္စပ္ရမွန္း မသိ ေအာင္ ၾကားသိေနရတယ္ ဆိုပါ တယ္။ ဘယ္သူကမွ အေျခအေနတစံုလံုးကို နားလည္ ႏိုင္ဖို႔ ခက္တဲ့အခါ လႈပ္ရွားသူ၊ ကမ္ပိန္းလုပ္သူေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံ အေၾကာင္းကို အျဖဴ-အမဲ ခပ္လြယ္လြယ္ တင္ျပႏိုင္မယ့္ နည္းမ်ဳိးကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ရတဲ့ အေျခအေနကိုလည္း ေျပာပါတယ္။ အင္တာနက္၊ သတင္းနည္း ပညာေတြကို က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔သံုးလာတဲ့ တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူေတြကလည္း ႏိုင္ငံတကာ စည္းရံုးလႈပ္ရွားမႈေတြၾကားမွာ စစ္အစိုးရဆိုရင္ အကုန္ဆိုး၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အကုန္ေကာင္းတယ္ ဆိုတဲ့ သတင္းမ်ဳိးကို သာ ေရြးထုတ္ တင္ျပႏိုင္ၾကေတာ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံပံုကို အျဖဴ-အမဲ လြယ္လြယ္သေဘာမ်ဳိး တင္ျပပံုေဖာ္ခဲ့ၾကတယ္ ဆိုပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ စာေရးသူ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔ ပံုကို ျမင္ပံုက မတူထူးျခားတဲ့ ၀ိေသသေတြ ရွိသလို၊ ဖက္ေပါင္းစံု ပဋိပကၡ၊ အလႊာေပါင္းစံု ပဋိပကၡ စသျဖင့္ ျမင္ပါတယ္။ စစ္အစိုးရရဲ႔ စဥ္းစားခ်က္၊ စစ္အစိုးရဖက္က ျမင္တဲ့အေျခအေနကို လည္း သူက ေရွ႔ေနလိုက္ ေဆြးေႏြးျပခဲ့ပါတယ္။ စစ္အစိုးရကေတာ့ ဒီေန႔အေျခအေနကို သူတို႔အတြက္ အေကာင္းဆံုးလို႔ ျမင္ႏိုင္ပါ တယ္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ စစ္သည္ အင္အား ၁၈၀,၀၀၀ ကေန ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာ စစ္အင္အား ၄ သိန္းအထိ အဆ မတန္ တိုးတက္ လာသလို၊ ပိုလို႔ အဆင့္ျမင့္လက္နက္ေတြ တပ္ဆင္ထားတဲ့ စစ္တပ္ျဖစ္ေနခဲ့ပါၿပီ။ အဲဒါအျပင္ အစိုးရ ယႏၱယား၊ ဘ႑ာဝင္ေငြ ေတြကိုလည္း ထင္သလို သံုးႏိုင္၊ ခ်ယ္လွယ္ ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနပါ။ အရင္တိုင္းရင္းသား သူပုန္ အင္အားစု အမ်ားကိုလည္း အပစ္အခတ္ ရပ္စဲထားႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိးကို စစ္တပ္က အိပ္မက္ကမၻာ (Fantasy world) လို႔ ယူဆလိမ့္မယ္လို႔ သူက တင္ျပပါတယ္။ သမိုင္းေၾကာင္းအရလည္း တိုင္းျပည္ၿပိဳကြဲမယ့္ အေျခအေနတိုင္း စစ္ အင္အားနဲ႔ စုစည္းခဲ့ရတာခ်ည္း၊ စစ္တပ္ကပဲ ကယ္တင္ရွင္ စသျဖင့္ သူတို႔သမိုင္းကို ျမင္ထားႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို အေျခအေန ကေန စစ္တပ္က ႏိုင္ငံေရးကေန ျပန္လည္ဆုတ္ခြာေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ၾကမွာလည္း ဆိုတာလည္း သူက ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ဖိအားေပးရံု သက္သက္နဲ႔ေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။

ဦးသန္႔ျမင့္ဦးကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ သူ႔ရဲ႔အဓိက သံုးသပ္ခ်က္ (၂) ခုကို အခုလို တင္ျပပါတယ္။ ပထမ တခ်က္က ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ "ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရး" လို႔ေခၚတဲ့ (state building) လုပ္ငန္းဟာ မေအာင္ျမင္ခဲ့ဘူး၊ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ဘူး လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေခတ္ၿပိဳင္ကမၻာနဲ႔အညီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမယ့္ မင္းတုန္းမင္း၊ သီေပါမင္းကာလ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြက ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႔ စနစ္ေအာက္မွာ အရာမေရာက္ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ရိုးရာဓေလ့ ထံုးတမ္းေတြလည္း ပ်က္စီးက်ဆံုးခဲ့ရပါတယ္။ ၿဗိတိသွ် အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြက လာေရာက္ အစပ်ဳိးလာတဲ့ ေခတ္ေပၚ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ေတြ၊ ေခတ္သစ္တရားေရးစနစ္၊ စနစ္က်တဲ့ ရဲစနစ္၊ စစ္တပ္ဆိုင္ရာ ကိစၥေတြ၊ ေနာက္ပိုင္း ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္တဲ့ ပါလီမန္စနစ္ေတြကိုလည္း ႏိုင္ငံရပ္ျခား က သေဘာမတူဘဲ အတင္းအက်ပ္ သြတ္သြင္း လာခ်တဲ့စနစ္လို႔ ျမန္မာေတြက ျမင္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာ့ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းထဲ ဒီလို ဓေလ့အသစ္ေတြက အရိုးေပါက္ေအာင္ မစိမ့္ဝင္ႏိုင္ခဲ့ဘူးလို႔လည္း သူက ေ၀ဖန္ပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီးမွာ ၿဗိတိသွ် အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက ရုတ္ခ်ည္းၿပိဳဆင္းခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဦးႏုက ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံထူေထာင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြ မွာလည္း ျပည္တြင္းစစ္မီး၊ တရုတ္ျဖဴ က်ဴးေက်ာ္စစ္နဲ႔ လံုးပမ္းေနရတာေတြ၊ ေနာက္ပိုင္း ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ စစ္အာဏာသိမ္းမႈ ေတြ နဲ႔ နိဂံုးခ်ဳပ္ခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ ဒီေန႔ အခု အေျခအေနမွာေတာ့ တႏိုင္ငံလံုးက စစ္အဖြဲ႔အစည္း၊ စစ္ႏိုင္ငံေတာ္ ျဖစ္ေနခဲ့ပါ ၿပီ။

စစ္တပ္ကေတာ့ ျမင္ျမင္ရာ ရန္သူလို႔ ထင္လိုက္၊ အလံုးစံုကို သူေၾကကိုယ္ေၾက ေခ်မႈန္းေရး စစ္ပြဲ၊ ျပည္ပ ႏိုင္ငံျခား ဆိုရင္ လည္း သံသယနဲ႔ျမင္၊ ႏိုင္ငံျခား မုန္းတီးေရးကလည္း ႀကီးထြားလာ၊ ျပည္သူလူထုေတြကေတာ့ သူတို႔ စစ္ယႏၱယားကို ေထာက္ခံ ပံ့ပိုးဖို႔ အင္အားစု အေနအထားမွာပဲ ျမင္ထားခဲ့တယ္လို႔လည္း ေဖာ္ျပပါတယ္။

ဒုတိယ အခ်က္ကေတာ့ ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ လူထုေတြရဲ႔ အေတြးအေခၚနဲ႔ ဆိုင္တယ္လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။ ျမန္မာ့လူ႔ အဖြဲ႔အစည္း သမိုင္း တေလွ်ာက္လံုး သယ္ေဆာင္လာတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၊ ရိုးရာေတြက ကိုလိုနီစနစ္ေအာက္မွာ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ဆိတ္သုဥ္း ခဲ့ရပါတယ္။ ယခင္ မင္းနဲ႔ျပည္သူ ယံုၾကည္နားလည္မႈလည္း ေပ်ာက္ခဲ့ရၿပီး၊ ကိုလိုနီ လက္ထက္မွာ အစိုးရ-ျပည္သူ ဆက္ဆံေရးက မယံုသကၤာ သေဘာ၊ ရန္ က႑ေကာစသေဘာ ပိုေဆာင္လာခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း လြတ္လပ္ေရး လႈပ္ရွားမႈ ကာလေတြ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ စစ္ေသြးႂကြတဲ့ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒရယ္၊ အနာဂတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေပၚ မတူကြဲျပားတဲ့ စိတ္ကူးေတြ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ၁၉၃ဝ-ခုႏွစ္မ်ား ေက်ာင္းသားသမဂၢ ကာလေတြကတည္းက ကြန္ျမဴနစ္၊ ဆိုရွယ္လစ္၊ ဒီမိုကေရစီ စသျဖင့္ အေတာမသတ္ ေဆြးေႏြးပြဲ ေတြနဲ႔ ျမန္မာ့အေရးကို ေတြးဆခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အားနည္းခ်က္က ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ စီးပြားေရး၊ စသျဖင့္ မူေတြအေပၚ လက္ေတြ႔က်က်-ပိုလို႔ သက္ဝင္နက္နဲစြာ ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္ တိုင္ပင္မႈ ေတြ အားနည္းခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အလားတူပဲ လူနည္းစု တိုင္းရင္း သားေတြ အခြင့္အေရး၊ ျမန္မာ့ လူအဖြဲ႔အစည္းရဲ႔ ဝိေသသ လကၡဏာအသစ္၊ ဒါေတြကိုလည္း အေက်အလည္ တိုင္ပင္ ေဆြးေႏြးႏိုင္ခဲ့တာ မရွိခဲ့ပါဘူး။ စစ္အစိုးရဖက္မွာခ်ည္း အားနည္းေနတာမဟုတ္၊ အတိုက္အခံေတြဖက္မွာလည္း ဒီလို အခ်က္ေတြ အားနည္းေနခဲ့တယ္လို႔ ေထာက္ျပပါတယ္။

စာေရးသူ ဦးသန္႔ျမင့္ဦး အျမင္ကေတာ့ လမ္းမေပၚဆႏၵျပပြဲေတြနဲ႔ေတာ့ စစ္အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ေျခ မရွိဘူးလို႔ သံုးသပ္ပါ တယ္။ သူက ၂၀၀၇ ေရြ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးအၿပီး သတင္းမီဒီယာေတြေပၚက ျမန္မာသတင္းေတြ ဆုတ္သြားတာနဲ႔ အမွ် ျမန္မာႏိုင္ငံ အေျခအေနကလည္း အရင္လို ေျခာက္အိပ္မက္ဆိုးထဲ ျပန္က်န္ေနရတဲ့ အေျခအေနကို ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရ ျဖဳတ္ခ်ေျပာင္းလဲေရးဆိုတာလည္း စစ္တပ္အုပ္စုတစုက အာဏာသိမ္း၊ အစိုးရေျပာင္းမွသာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိပါ ေတာ့ မယ္တဲ့။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို စစ္တပ္ကြဲထြက္တာမ်ဳိး မျဖစ္ရေလေအာင္ တမင္ကို စစ္တပ္ကို စနစ္တက် စုစည္းျပင္ဆင္ထားခဲ့ တယ္ ဆိုတာ သူက ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ေနာက္ျဖစ္ႏိုင္ေျခ တခုကေတာ့ စစ္တပ္က အႀကီးအက်ယ္ဖိအား ေတြ ၾကံဳလာမယ္၊ လမ္းမေပၚအေျခအေနေတြက ထိန္းမႏိုင္ သိမ္းမရျဖစ္လာလို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို လမ္းဖြင့္ေပးၿပီး ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္လာေစဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ပါပဲ။ ဒီလိုျဖစ္ႏိုင္ေျခကလည္း လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြမွာ မေတြ႔ခဲ့ရ ေလဘူးလို႔ သူက သံုးသပ္ပါတယ္။

ဒါဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အေျဖက ဘယ္လိုျဖစ္မလဲေပါ့။ စာေရးသူ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးကေတာ့ ဒီစာအုပ္မွာ သူ ျမင္တာကို ရႈေထာင့္ေပါင္းစံုက တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ အကယ္၍ က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံေရးကိစၥကိုခ်ည္း ေရွ႔တန္းတင္၊ ဗဟိုျပဳေနတဲ့အခါမွာ စစ္တပ္ကို ျပစ္တင္ရႈံ႔ခ်တာ၊ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔တာ ဒီလိုနဲ႔ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္လာဖို႔ စဥ္းစားၾကမယ္ ဆိုပါတယ္။ သူကေတာ့ ဒီလိုျမင္ကြင္းေတြကို ႏိုင္ငံေရးကိစၥ သက္သက္သာမက ပိုလို႔ ခ်ဲ႔ထြင္ၾကည့္သင့္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ ေနာက္တခုက တိုင္းရင္းသားအေရးပါ။ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လုပ္ထားေပမယ့္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး က ေဝးေနပါေသးတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အခ်ိန္မေရြး ျပန္ျဖစ္ လာႏိုင္ေျခလည္း ရွိေနပါေသးတယ္။

ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႔ စီးပြားေရးအေျခအေနပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက သဘာဝသယံဇာတ ဓါတ္ေငြ႔သိုက္ေတြအေပၚ ခြထိုင္ထားေသာ္လည္း ဒီအက်ဳိးဆက္ေတြကို ျပည္သူေတြ မခံစားၾကရပါဘူး။ ဒီအေျခအေန မွာ ျပည္သူအမ်ားစုက ပိုဆင္းရဲလာ၊ က်န္းမာေရး ပညာေရး အေျခအေနေတြကလည္း ယိုယြင္းလာေနပါတယ္။ တိုင္းျပည္အတြင္းမွာ ႏိုင္ငံတကာ အကူအညီေတြလည္း မရႏိုင္ၾကပါဘူး။ ဒီေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ "အဆိုးဆံုး အေနအထား" ကို သူက တြက္ျပ ပါတယ္။ အေျခအေနေတြက မေျပာင္းလဲဘဲ ပိုဆိုးလာတဲ့ အေျခအေနမွာ က်ေနာ္တို႔ ဒီမိုကေရစီအရသာ ခံစားေစခ်င္တဲ့ ျပည္သူေတြက ပိုလို႔မြဲျပာက်ရမယ့္ အေျခအေနပါ။

ႏိုင္ငံေရးရဲ႔ အျငင္းပါမႈကို သူက ျငင္းပယ္တာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔ ပကတိ အေျခအေန နဲ႔ ျပႆနာေတြရဲ႔ ရႈပ္ေထြးေပြလီမႈကို သူက ဒီစာအုပ္မွာ ျမင္ေအာင္တင္ျပခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အေျဖကေတာ့ အလြယ္ မရွိပါဘူး။ ေဆးၿမီးတို ျဖတ္လမ္းလည္း မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မ်ဳိးဆက္ေတြ ေျပာင္းလဲမႈေတြက မလြဲမေသြ ၾကံဳၾက မယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အထီးက်န္ျဖစ္ေအာင္ ပိတ္ပင္မထားသင့္ဘူး။ ပိုလို႔ ပြင့္လင္းလာျခင္းအားျဖင့္၊ ပိုလို႔ ကုန္သြယ္ျခင္း အားျဖင့္၊ ပိုလို႔ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံျခင္းအားျဖင့္၊ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္းအားျဖင့္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ ယႏၱယားစနစ္ေတြကို စနစ္တက် ျပန္လည္တည္ေဆာက္ျခင္း အားျဖင့္၊ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္း ကေလးေတြ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာျခင္းအားျဖင့္သာ တျဖည္းျဖည္း ေရရွည္သြားရလိမ့္မယ္လို႔ စာေရးသူက သံုးသပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုတင္ျပခ်က္ေတြေၾကာင့္လည္း သေဘာထား ကြဲလြဲတဲ့သူ အမ်ားက ဒီစာအုပ္ကို ေဝဖန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီစာအုပ္က အျငင္းထြက္ဖြယ္ စာအုပ္တအုပ္အျဖစ္ နာမည္ႀကီး ခဲ့တာလည္း ရွိေနေၾကာင္းပါ ခင္ဗ်ား။