ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့ ေျခရာေတြနဲ႔ ျမစ္ (၆)။ ပုဂံေရႊျပည္

ေသာတရွင္ မိတ္ေဆြမ်ားခင္ဗ်ား

ဦးသန္႔ျမင့္ဦးရဲ႔ ေျခရာေဖ်ာက္ျမစ္ (The River of Lost Footsteps) စာအုပ္မွာ ဆက္လက္ တင္ျပထားတဲ့ ျမန္မာ့ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းရဲ႔ ပုဂံေခတ္ကာလ အေျခခံဖြဲ႔စည္းထားပံု၊ စနစ္ေတြကို ဆက္လက္တင္ျပလိုပါတယ္။ ပုဂံသမိုင္း ကိုေျပာမယ္ဆိုရင္ တုတ္ထမ္း၊ ဒါးထမ္း ေျပာရတယ္ ဆိုတာမ်ဳိး ဆိုရိုး ရွိဖူးပါတယ္။ အျငင္းပြားစရာ မ်ားလြန္းလို႔ပါပဲ။

ပုဂံကို ဒ႑ာရီဆန္ဆန္ ျပဴေစာထီးဆိုတဲ့ သူရဲေကာင္းက ငွက္ႀကီး၊ ေတာဝက္၊ က်ားႀကီး၊ ရႈးပ်ံေတြကို တိုက္ခိုက္ အႏိုင္ယူ လို႔ ထူေထာင္ခဲ့တယ္၊ ျပဴေစာထီးကိုယ္၌က ေနနတ္သားနဲ႔ နဂါးမက ရတဲ့ဥကေန ေပါက္ဖြားတယ္ ဆိုတဲ့ ပံုျပင္ေတြလည္း ၾကားခဲ့ၾကရဖူးပါတယ္။ ဒါေပ မယ့္မယ့္လည္း သမိုင္းေလ့ လာခ်က္ေတြအရ နန္းေခ်ာင္ ျမင္းသည္ေတာ္ေဟာင္းေတြက ဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္းလြင္ျပင္ထဲ ထိုးဆင္းလာၿပီးတဲ့ အခ်ိန္ ၁၇ ႏွစ္အၾကာမွာ ခံတပ္ ၿမိဳ႔ရိုးေတြနဲ႔ ၿမိဳ႔ျပေတြကို ေအဒီ ၈၄၉ မွာ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးက ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒီကာလမတိုင္မီမွာ နယ္ေျမေဒသအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့တာမ်ဳိး ရွိႏိုင္ၿပီး၊ ေနာက္ဆံုး မဟာ ဗ်ဴဟာအရ အေရးပါတဲ့ ဧရာဝတီျမစ္နဲ႔ ခ်င္းတြင္းျမစ္ဆံုနဲ႔ နီးတဲ့ ေဒသ မွာ ၿမိဳ႔ျပ ႏိုင္ငံကို ထူေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ႏွစ္ ၂ဝဝ အၾကာအထိ ပုဂံဟာ အင္အားေကာင္းတဲ့ ဗုဒၶ ဘာသာ မင္းႏိုင္ငံေတာ္ ျဖစ္ခဲ့ပါ တယ္။ တကယ္ေတာ့ ပုဂံဟာ ဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္းမွာ ယခင္ေနထိုင္ၾကတဲ့၊ အရင္ေရာက္ရွိ ေနတဲ့ အုပ္စု ေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္ေရာေႏွာလို႔ ေပၚထြက္လာတဲ့ရလဒ္၊ ယေန႔ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြရဲ႔ ေရွးဦးအစလို႔ ေျပာရင္ရႏိုင္ သလို၊ ယဥ္ေက်းမႈ ေတြ ေပါင္းကူးလို႔ ယေန႔ျမန္မာေခတ္သစ္ ယဥ္ေက်းမႈကို ျဖစ္ေစတဲ့ အေျခခံေက်ာရိုးမ႑ိဳင္လည္း ေျပာ ရင္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာအုပ္စုေတြ မေရာက္မီက ဒီေဒသမွာ ပ်ဴ၊ ကရင္၊ မြန္၊ သက္၊ ေသာ၊ ကန္တူ၊ ေတာင္သူ၊ လဝ စသျဖင့္ အုပ္စုေတြလည္း ေရာက္ရွိေနထိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီေန႔ကာလအထိ က်န္ခဲ့တဲ့ ပုဂံၿမိဳ႔ေဟာင္းက အပ်က္အစီးေတြကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ပုဂံဟာ ေဒသအတြင္း ခန္႔ညား ရေလာက္ ေအာင္ အင္အားဘယ္ေလာက္ ေကာင္းခဲ့မယ္ဆိုတာ ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါတယ္။ အေရွ႔ေတာင္အာရွရဲ႔ ဗဟို ခ်က္မဆိုတာမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္ သလို၊ ပုဂံအင္ပိုင္ယာရဲ႔ ၾသဇာဟာ ဒီေန႔တိဘက္ေဒသကေန မလက္ကာ ေရလက္ ၾကားထိေတာင္ ပ်ံ႔ႏွံ႔ႏိုင္တယ္လို႔ ခန္႔မွန္း ခဲ့ၾကပါတယ္။ ပုဂံမင္းဆက္ ၄၂ ခုေျမာက္လို႔ ဆိုၾကတဲ့၊ အႏွစ္ ၂ဝဝ အၾကာမွာအေျခက်လာတဲ့ ပုဂံမွာ ဒီကေန႔ ျမန္မာေတြ သိထားၾကတဲ့ ဘုန္းတန္ခိုးႀကီးလွတဲ့ အေနာ္ရထာလို႔ ေခၚတဲ့ ဘုရင္ အႏုရုဒၶာက ေအဒီ ၁ဝ၄၄ မွာ နန္းတက္ လာခဲ့ပါတယ္။ အႏုရုဒၶာရဲ႔ အဓိပၸါယ္က "ရန္အေပါင္းကို ေအာင္ျမင္တဲ့မင္း" လို႔ အဓိပၸါယ္ရသလို စစ္သူႀကီး ၄ ဦးရဲ႔ အကူအညီနဲ႔ ေဒသတလႊား ကို ဆင္တပ္၊ ျမင္းတပ္ ေတြနဲ႔ အရပ္ရပ္ မ်က္ႏွာေပါင္းစံုကို နယ္ေျမခ်ဲ႔ထြင္ခဲ့တယ္ ဆိုပါတယ္။

ပုဂံဟာ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ စစ္ေရးအရလည္း အင္အား ေတာင့္တင္းခန္႔ညားခဲ့ပါတယ္။ ပုဂံရဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အထြဋ္ အထိပ္အခ်ိန္ ၁၂ ရာစုမွာ ပုဂံဟာ အင္အားတလွ်မ္းလွ်မ္းနဲ႔ တီထြင္ဖန္တီးမႈ အျမင့္ဆံုးအခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဧရာဝတီျမစ္ႀကီးကို ေမးတင္ ထားတဲ့ ပုဂံမွာ အိႏၵိယတိုက္နယ္က ေပါင္းကူးအတုယူလာတဲ့ ဗိသုကာပညာ၊ အႏုပညာေတြကို တမ်ဳိးဆန္းသစ္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကပါ တယ္။ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းပု၊ ပန္းရံ၊ ပန္းပဲ လက္မႈအစြမ္းျပခဲ့ၾကပါ တယ္။ ဘုရင္အပါအဝင္ မင္းအမႈထမ္း ေတြကလည္း မြန္၊ ပ်ဴ၊ ပါဠိ၊ သသကၤရိုက္၊ သကၠတစာေပေတြကေန အမ်ဳိး မ်ဳိးအဖံုဖံု စမ္းသပ္လို႔ စာေပေရးသားဖို႔ ၾကံဆေနခဲ့ၾကပါတယ္။ အိႏၵိယ ေတာင္ပိုင္း ေဒသက စာလံုးအကၡရာေတြ ကို လြယ္ေအာင္ျပင္လို႔ ျမန္မာစာေပ ကနဦးအျဖစ္ ဖန္တီးခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါတင္မက စီးပြားေရးအရလည္း ပုဂံဟာေတာင့္တင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒ႑ာရီထဲက ေဖာ္ျပသလို ရွင္အဇၥေဂါဏေၾကာင့္ သံေသ တျပည္ဝတယ္ပဲ ဆိုဆို ဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္းလြင္ျပင္ေဒသမွာ ပန္းပဲအတတ္၊ သံရည္ႀကိဳအတတ္က ဖြံ႔ၿဖိဳးေနႏွင့္ပါၿပီ။ ဒါ့အျပင္ မူလကတည္းက ဖြံ႔ၿဖိဳးတည္ရွိေနႏွင့္တဲ့ ကမ္းရိုးတမ္း ပင္လယ္ေရေၾကာင္းသြားလာ ေရးနဲ႔ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈ ေတြေၾကာင့္ လည္း စီးပြားေရးေတာင့္တင္းခဲ့မွာ အေသအခ်ာျဖစ္ပါတယ္။ သီဟိုဠ္၊ အိႏၵိယေတာင္ပိုင္းေဒသ၊ ေတာင္တရုတ္ ပင္လယ္ သြားလာေနၾကတဲ့ ေလွေတြက တနသၤာရီကမ္းရိုးတန္းကို ျဖတ္သန္းေနခဲ့ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲသည္အခ်ိန္က ပင္လယ္ ကမ္းစပ္ၿမိဳ႔ျဖစ္တဲ့ သထံုၿမိဳ႔သာမက မေလးကြၽန္းဆြယ္အထိ ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႔ေတြကိုလည္း အေနာ္ရထားအပါအဝင္ က်န္ ပုဂံမင္းေတြက တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ ခဲ့ပါတယ္။ စာေရးသူ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးကေတာ့ ဒီလိုသိမ္းပိုက္တာဟာ ပင္လယ္ ဆိပ္ကမ္း ေတြကတဆင့္ ကမၻာ့ ကုန္သြယ္ေရးကို ဆက္စပ္ၿပီး၊ အက်ဳိးအျမတ္ကို ေမွ်ာ္ျမင္လို႔ စီးပြားေရးရည္ရြယ္ခ်က္အရပါ ေဆာင္ ရြက္ခဲ့တယ္လို႔ သံုးသပ္ခဲ့ပါတယ္။

ပုဂံဟာ ကိုးကြယ္မႈ ဘာသာေပါင္းစံု ထြန္းကားဖြံ႔ၿဖိဳးခဲ့တဲ့ ေဒသလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေထရဝါဒနဲ႔ မဟာယာန ဗုဒၶ ဘာသာ၊ ျဗဟၼဏ၊ တႏၱရဂိုဏ္း၊ ဟိႏၵဴနဲ႔ နဂါးစတဲ့ နတ္ကိုးကြယ္မႈေတြလည္း ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ သမိုင္းအလယ္ ေခတ္ကာလက အျခား ဘုရင္မ်ားလိုပဲ အေနာ္ရထာအပါအဝင္ အျခားဘုရင္မ်ားဟာလည္း ဘာသာေရး ေလးေလးနက္နက္ ယံုၾကည္ ကိုးကြယ္ခဲ့ၾကတဲ့ ဘုရင္ေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အေနာ္ရထာဘုရင္က အျခားဘာသာ ေရးေတြကို ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့တယ္လို႔ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ ရွိေပမယ့္ လည္း သူကိုယ္တိုင္က ျမန္မာျပည္က ၃၇-မင္းနတ္အပါ အဝင္ နတ္ကိုးကြယ္မႈပြဲေတာ္ေတြကို စတင္ေပးခဲ့သူ ျဖစ္ေနတာကို စာေရးသူက ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ထြန္းကားခဲ့တဲ့ ဗုဒၶဘာသာရဲ႔ ထူးျခားခ်က္ကို ကမၻာ့အေျခအေန ဆက္စပ္လို႔လည္း စာေရးသူ က ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ကို မွန္းဆျပခဲ့ပါတယ္။ ပုဂံၾသဇာႀကီးေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေဒသတလႊားမွာ မတည္ၿငိမ္မႈ ေတြနဲ႔ ရင္ ဆိုင္ေနရပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာအယူ က်ဆင္းလာခ်ိန္ကာလ ျဖစ္ေနပါ တယ္။ ဂါဇနီေဒသက မာမြတ္ဘုရင္နဲ႔ သူရဲ႔ တူရကီ၊ အာဖဂန္ျမင္းတပ္ေတြက ဂဂၤါလြင္ျပင္ကို ထိုးဆင္းလာတဲ့အခ်ိန္ပါ။ အိႏၵိယ ဘီဟာျပည္နယ္က ဗုဒၶ ေမြးဖြားသန္႔စင္ရာ၊ တခ်ိန္က ဗုဒၶစာေပ တကၠသိုလ္ေတြျဖစ္တဲ့ နာလိႏၵ၊ ဝိကရာ မာဆီလတို႔ဟာလည္း အက်ပိုင္းေရာက္လာေနၿပီး ေနာက္ပိုင္း အစၥလမ္အင္ပိုင္ယာျပည့္ရွင္ရဲ႔ တပ္ေတြက လာသိမ္းလုလု အေျခအေနပါ။ တရုတ္ႏိုင္ငံက ဆြန္မင္းဆက္ ကလည္း ဗုဒၶဘာသာ ကိုးကြယ္မႈအေပၚ ေထာက္ခံမႈက်ဆင္းလာၿပီး၊ ကြန္ျဖဴးရွပ္ အယူသစ္က ေရပန္းစားလာခ်ိန္၊ အိႏၵိယေတာင္ပိုင္း ကိုလားစ္ တို႔ေဒသမွာလည္း ဟိႏၵဴနတ္ဘုရား သွ်ီဝကို ကုိးကြယ္မႈက သီဟိုဠ္၊ ဆူမၾတာအထိ ေျခဆန္႔လာတဲ့အခ်ိန္ပါ။ သည္အခ်ိန္မွာ အစၥလမ္ အာဏာစက္ ေရာက္လာ ေတာ့မယ့္ ဗုဒၶတကၠသိုလ္ေတြရွိရာ က ပညာရွင္ရဟန္းေတြက တိဘက္ေဒသမွာ သြားေရာက္ခိုလႈံ တာမ်ဳိး ရွိႏိုင္သလို၊ အမ်ားအျပားဟာလည္း ပုဂံေဒသကို ခိုလႈံ သာသနာျပဳဖို႔ ေရာက္လာႏိုင္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ပုဂံမွာ ကိုးကြယ္ေနတဲ့ ဗုဒၶဘာသာက အႏၱရာယ္ၿခိမ္းေျခာက္မႈကို ခုခံဖို႔ ပိုလို႔ျပင္းထန္တဲ့ ယံုၾကည္ ကိုးကြယ္မႈမ်ဳိး ျဖစ္ေနႏိုင္သလို၊ ပိုလို႔ ေရွးရိုးစြဲဆန္ေနတာမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ စာေရးသူ ဦးသန္႔ျမင့္ ဦးက သံုးသပ္ပါတယ္။

ဒီထူးျခားခ်က္ကို ၾကည့္ရင္၊ သံဃာေတြရဲ႔ ေရႊဝါေရာင္ေတာင္လွန္ေရးကို မျဖစ္ခဲ့ေလသေယာင္ ဖိႏွိပ္ထားခ်င္တဲ့ စစ္အစိုးရရဲ႔ ဒီေန႔ဆႏၵက ေအာင္ျမင္ႏိုင္ပါ့မလားဆိုတာလည္း က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ ယံုၾကည္မႈ ျပင္းထန္ပံုနဲ႔ ဆက္စပ္လို႔ ျပန္ေတြးမိ ေနပါတယ္။

ပုဂံမွာ ဒီလိုလူမႈေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြ သာမက၊ အင္စတီက်ဴးရွင္း ပိုင္းဆိုင္ရာ ျဖစ္တဲ့ အစိုးရဖြဲ႔စည္းပံုစနစ္လည္း မ်ားစြာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေနခဲ့ပါ တယ္။ ယခင္ ျပည္မင္းေတြက ဆက္ခံရယူတာျဖစ္ႏိုင္သလို၊ နန္ေခ်ာင္အင္ပိုင္ယာက ပါလာတဲ့အေတြ႔အၾကံဳ၊ ဒါမွမဟုတ္ အိႏၵိယက ေပါင္းကူးယူတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါတင္မက အေရးပါတဲ့ သံတမာန္ေရးကိစၥေတြကို ေမ့မထား ခဲ့ပါဘူး။ တရုတ္အင္ပိုင္ ယာျပည့္ရွင္ရဲ႔ ကိုင္ဖန္းနန္းေတာ္ကိုလည္း ၁၁ဝ၆ မွာ သံအဖြဲ႔ေစလႊတ္ခဲ့တာလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တရုတ္နဲ႔ မြန္ဂိုအင္ပိုင္ယာကေတာ့ ပုဂံေဒသကို စင္ၿပိဳင္ အျဖစ္၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတခုအျဖစ္ ျမင္ေနမွာ မလြဲပါဘူး။

ေနာက္တပတ္မွာေတာ့ ျမန္မာ့လူမႈအဖြဲ႔အစည္းရဲ႔ အေျခခံတခုျဖစ္တဲ့ ပုဂံနဲ႔ တရုတ္၊ မြန္ဂိုေတြ စစ္ပြဲအေၾကာင္း၊ အီတလီက ခရီးသြား မာကိုပိုလို ျမင္ခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာဆင္တပ္ေတြနဲ႔ မြန္ဂိုတပ္ေတြ တိုက္ပြဲအေၾကာင္း၊ ပုဂံမင္းဆက္ ပ်က္စီးခဲ့ရပံု အေၾကာင္း ေတြကို စာေရးသူ ဦးသန္႔ျမင့္ဦး သံုးသပ္ထားပံုေတြကို ဆက္လက္တင္ျပပါမယ္။ အားလံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေပ်ာ္ရႊင္ ႏိုင္ၾက ပါေစ။

(ယခု ေဆာင္းပါးကို လြတ္လပ္ေသာအာရွအသံ ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္ RFA မွ ထုတ္လႊင့္သြားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ RFA ၏ မူပိုင္သာျဖစ္ၿပီး ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။)