ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့ ေျခရာေတြနဲ႔ ျမစ္ (၁၅)။ စင္ဒရဲလား ပံုျပင္

ဦးသန္႔ျမင့္ဦးရဲ႔ ေျခရာေဖ်ာက္ျမစ္ (The River of Lost Footsteps) စာအုပ္မွာ ေနာက္ တခန္းကိုေတာ့ သူက "အေျပာင္းအလဲ" ဆိုၿပီး ဆက္လက္တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီျဖစ္ရၿပီးတဲ့ ကာလ သီေပါမင္းနဲ႔ မိဘုရား စုဖရားလတ္ ကို အိႏၵိယႏိုင္ငံကို ပို႔ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းရယ္၊ ျမန္မာျပည္မွာ ကိုလိုနီစနစ္ေၾကာင့္ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္လာပံုကို တင္ျပထားပါတယ္။

ေသာတရွင္ မိတ္ေဆြမ်ားခင္ဗ်ား
ၿဗိတိသွ်တပ္ေတြက ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးကို သိမ္းပိုက္ ကိုလိုနီျပဳခဲ့ၿပီးၾကတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ သီေပါ ဘုရင္နဲ႔ မိဘုရား ကိုလည္း အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ ဂိုအာဆိပ္ကမ္းေတာင္ပိုင္းက ပင္လယ္ ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႔ ရတနာဂီရိကို ပို႔ခဲ့ပါတယ္။ အဲသည္မွာပဲ သီေပါဘုရင္က အသက္ ၅၆ ႏွစ္အရြယ္ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာ့ေျမေပၚကို ျပန္ေျခခ်ခြင့္ မရခဲ့ပါဘူး။ အလားတူပါပဲ က်န္တဲ့ မင္းညီမင္းသားနဲ႔ မွဴးႀကီးမတ္ရာ အမ်ားစုကိုလည္း နယ္ႏွင္တာ၊ ျပည္ပ ပို႔တာ လုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

မင္းေဆြမင္းမ်ဳိးေတြကို မႏၱေလးေျမကို ျပန္မလာရဘူးလို႔ ၫႊန္ၾကားခ်က္ေတြ ထုတ္ခဲ့ ၾကတယ္လို႔လဲ ဆိုပါတယ္။ ကိုလိုနီ ၿဗိတိသွ်ေတြရဲ႔ မူဝါဒကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘုရင္စနစ္ကို အျမစ္ကေန ႏႈတ္ဖို႔ ျဖစ္ၿပီး၊ အေလာင္းဘုရား ဦးေအာင္ေဇယ် အႏြယ္တစုလံုးကို ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ဇာတ္ခံုမွာ ေနာက္တခ်ိန္ ေနရာ ျပန္မရေစေရးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ယခင္က လႊတ္ေတာ္ဝန္ႀကီး၊ နန္းတြင္းက အရာရွိေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကိစၥေတြမွာ ျပန္မသံုးၾကေတာ့ပါဘူး။ သူတို႔ကို ေတာင္ပိုင္း ထားဝယ္၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ စသည့္ နယ္ၿမိဳ႔ ေတြကို ျဖန္႔ခြဲပို႔ခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကလည္း ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီအိႏၵိယရဲ႔ ျပည္နယ္ တခုအျဖစ္ သတ္မွတ္အုပ္ ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ကိုလိုနီစနစ္ ျမန္မာ့ေျမေပၚ ေရာက္လာခ်ိန္က စလို႔ ျမန္မာ့လူမႈအဖြဲ႔အစည္းတခုလံုးလည္း လံုးဝနီးပါး ေျပာင္းလဲ သြားခဲ့ရပါ တယ္။ ယခင္နန္းေတာ္ထဲက အမႈထမ္း၊ အသည္သားေတြကလည္း တနယ္တေက်း၊ ေအာက္ျပည္ ေအာက္ရြာဖက္ကို ေျပာင္းေရႊ႔အေျခခ်လာခဲ့ၾကပါတယ္။ က်န္တဲ့ ၿမိဳ႔စား၊ ရြာသူႀကီး၊ ေက်းကြၽန္ စသျဖင့္ဟာလည္း သာမန္လယ္သမား အရပ္သား ေတြလိုပဲ ေရာေႏွာခဲ့ၾကပါေတာ့တယ္။ ယခင္နန္းေတာ္ထဲက စစ္ရည္ စစ္ေသြးထက္ျမက္သူေတြကိုလည္း ၿဗိတိသွ်ေတြက ျပန္မသံုးၾကေတာ့ပါဘူး။ အလားတူ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္း မွာ အေရးပါတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြရဲ႔ အခန္းက႑ ကလည္း အရင္လို မရွိၾကေတာ့ဘဲ ေျပာင္းလဲခဲ့ ပါၿပီ။ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးစနစ္ကို အခု အသစ္ ေရာက္လာတဲ့ အစိုးရေက်ာင္း၊ ခရစ္ယာန္ စာသင္ ေက်ာင္းေတြနဲ႔ အစားထိုးခဲ့ၾကပါၿပီ။ အဲဒါအျပင္ အျခားယဥ္ေက်းမႈ ကိစၥ ေတြမွာလည္း ေျပာင္းလဲခဲ့ပါတယ္။ ထိုးကြင္းမင္ေၾကာင္ထိုးတာေတြ အေတြ႔ရနည္းလာၿပီး၊ ေယာက္်ားေတြကလည္း အရင္ကလို ဆံရွည္ မထားၾက ေတာ့ဘဲ ဆံပင္တို ဘိုေကနဲ႔ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီေန႔ ျမန္မာေတြဝတ္စံုအျဖစ္ သတ္မွတ္ ထားတဲ့ ေကာ္လာတံုး ရွပ္အက်ၤီနဲ႔ ပုဆိုး၊ ထဘီ ဝတ္ဆင္မႈေတြလည္း စတင္ျဖစ္လာၿပီး ေျပာင္းလဲလာခဲ့ရပါတယ္။

ဒါထက္ပိုလို႔ ေျပာင္းလဲခဲ့တာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲကို အလံုးအရင္း အေျခခ်လာၾကတဲ့ အိႏၵိယေတြရဲ႔ ေျပာင္းေရႊ႔အေျခခ်မႈ ေတြနဲ႔ စီးပြားေရးစနစ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ အိႏၵိယက သမိုင္းအရဆိုရင္ မေဝးၾကပါ ဘူး။ အိႏၵိယက နန္းေျပးလာ ရတဲ့ မင္းသားတပါးက တေကာင္းကိုတည္ေထာင္တယ္ ဆိုတာမ်ဳိးေတာင္ ဆိုရိုး ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ကိုလိုနီ ျဖစ္ၿပီးတဲ့ ကာလမွာေတာ့ အိႏၵိယကေန အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စီးပြားေရးက႑ ေတြမွာ ဝင္လုပ္မယ့္ ပညာတတ္ေတြ၊ ကုန္သည္ေတြ အပါအဝင္ လုပ္သားေတြလည္း အမ်ားအျပား ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ အေျခခ်လာခဲ့ၾကပါေတာ့တယ္။ အထူးသျဖင့္ ခ်စ္တီး လို႔ေခၚတဲ့ ျမန္မာေတြ အသိမ်ားၾကတဲ့ အိႏၵိယေတာင္ပိုင္းသားေတြသာမက အျခားေဒသေတြကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေျပာင္းေရႊ႔အေျခခ် ခဲ့ၾက ပါတယ္။

အဲသည္အခ်ိန္က ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရဟာ ၁၃ သန္းခန္႔သာ ရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ တဖြဲဖြဲ ဝင္လာမစဲ ျဖစ္ေနတဲ့ အိႏၵိယ တိုက္သားေတြက တႏွစ္ကို ၂ သိန္းခြဲေလာက္ ရွိခဲ့တယ္လို႔ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ စာေရးသူ ဦးသန္႔ ျမင့္ဦးကေတာ့ အဲသည္ အခ်ိန္က ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းဟာ အေမရိကန္၊ နယူးေယာက္ဆိပ္ကမ္းထြက္ ဝင္လာ အေျခခ်တဲ့သူ ပိုမ်ားတယ္လို႔ သံုးသပ္ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

ဝင္လာတဲ့ အိႏၵိယန္းေတြေၾကာင့္ ျမန္မာ့လူမႈအဖြဲ႔အစည္းဟာလည္း တဖံုေျပာင္းလဲခဲ့ရပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ဟာ ဘံုေဘ၊ ကလကတၱား စသျဖင့္ ၿမိဳ႔ႀကီးေတြအလား ပ်ားပန္းခတ္စည္ကားတဲ့ ၿမိဳ႔ႀကီးတခု ျဖစ္လာပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ေန လူဦးေရ တဝက္ေလာက္ဟာ အိႏၵိယန္းအႏြယ္ေတြ ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔အမ်ားစုက ဗ်ဴရိုကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဌာန ေတြကအစ၊ ေအာက္ေျခသိမ္း အလုပ္သမားေတြအဆံုး ဝင္ေရာက္ေနရာယူခဲ့ၾကပါ တယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ဟာလည္း အဲသည္ကာလ ေခတ္ၿပိဳင္ ၿမိဳ႔ေတာ္ေတြထဲမွာ ထိပ္ကေန ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ အာရွ မွာ အေကာင္းဆံုးဟိုတယ္လို႔ သတ္မွတ္တဲ့ စထရင္းဟိုတယ္က အစ၊ နာမည္ႀကီးဘဏ္ျဖစ္တဲ့ လိြဳက္ (Llyod bank) ဘဏ္၊ ေသာမတ္စ္ကြတ္ (Thomas Cook) လို ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြ၊ ရိုးလ္ ကုမၸဏီလို ကုန္တိုက္ႀကီးေတြနဲ႔ စည္ကားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ လန္ဒန္-ပဲရစ္ကေန ၾသစေၾတလ်တိုက္ကို ေျပးတဲ့ အင္ပီရီယယ္ ေလေၾကာင္းလိုင္းက ၁၉၃၃ ခုႏွစ္မွာကတည္း က ရန္ကုန္ေလဆိပ္ကို ျဖတ္လို႔ ေျပးဆြဲေနခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ျပည္ပကေန လူမ်ဳိးျခားေတြ ဝင္လာတာဟာ ဘယ္ႏိုင္ငံမွာ မဆို တင္းမာမႈေတြ၊ ျပႆနာျဖစ္တာေတြ နဲ႔ ၾကံဳရေလ့ ရွိပါတယ္။ တိုင္းတပါးက အုပ္ခ်ဳပ္ခံေနရတဲ့ အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ ပိုလို႔ ရန္လိုတဲ့အသြင္ကိုလည္း ေဆာင္ေန ႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာေတြက အိႏၵိယေတြကို အထက္စီးကေနအျမင္နဲ႔ ႏွိမ္လို႔ ဆက္ဆံၾကသလို၊ တဖက္က ေၾကာက္ရြံ႔ေနတာလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ အေၾကာင္း က ေအာက္ေျခသိမ္းလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနတဲ့ အိႏိၵယန္းေတြရွိ သလို၊ ေအာင္ျမင္ေနတဲ့ အိႏၵိယန္း ေတြကိုလည္း အမ်ားအျပား ျမင္ေတြ႔ေနရလို႔ပါပဲ။

ဒါတင္မက ေန႔တဓူဝ ၿဗိတိသွ်ေတြရဲ႔ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကို ခံေနၾကရေတာ့လည္း အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓါတ္က ထိပ္တန္း ေရာက္ လာေစတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဦးသန္႔ကိုယ္တိုင္ ေက်ာင္းသားဘဝမွာ နယ္ၿမိဳ႔ ပန္းတေနာ္ကို ျပန္ဖို႔ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းတခုမွာ ထိုင္ေနတုန္း ေနာက္ကေန အဂၤလိပ္အဖိုးႀကီး တေယာက္က မေျပာမဆို တုတ္ေကာက္နဲ႔ ရိုက္တာကို ခံခဲ့ရတယ္လို႔ ေျမးျဖစ္သူ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးက ျပန္ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဦးသန္႔ကိုယ္၌က အဂၤလိပ္ ေတြရဲ႔ စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈကို အထင္ႀကီးေပမယ့္လည္း ဒီကိစၥဟာ စိတ္ထဲ နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္းရခဲ့တဲ့ ဒဏ္ရာ ျဖစ္ေစခဲ့ပါ တယ္။ အလားတူ ျမန္မာထဲက ကမ္းဘရစ္ခ်္ေက်ာင္းဆင္း ဦးတင္ထြဋ္ဟာလည္း ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ ထိပ္တန္းေနရာ ယူထားသူပါ။ သူက ရပ္ဘီေဘာလံုး ကစားတာလည္း ေတာ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအခ်ိန္က ဥေရာပ တိုက္သား သီးသန္႔သာ ဝင္ခြင့္ရတဲ့ ဂ်င္မခါနာ ကလပ္လိုဟာမ်ဳိးကို သူဝင္ခြင့္မရခဲ့ပါဘူး။ ၿဗိတိသွ် ဘုရင္ခံက သူ႔ကို ရပ္ဘီကစားဖို႔ေတာင္းဆိုလို႔ သူကစားခြင့္ရေသာ္လည္း အျခားအဖြဲ႔သားေတြနဲ႔အတူတူ ကလပ္ထဲမွာ ေရခ်ဳိးခြင့္ မရခဲ့ပါဘူး။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေတာ့ ဦးတင္ထြဋ္ လည္း လူငယ္ေတြနဲ႔အတူ ကိုလိုနီဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ေျခစံုပစ္ ပါလာေစပါ တယ္။

စာေရးသူ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးကေတာ့ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီသခင္ေတြ စဥ္းစားခ်က္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရးက ထိပ္တန္း ကေန ဘယ္ေတာ့ မွ မရွိခဲ့ဖူးလို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ကိုသိမ္းဖို႔ ေသခ်ာျပင္ဆင္ခဲ့တာ မရွိသလို၊ သိမ္းၿပီးရင္ ဘယ္လို စီမံမယ္ဆိုတာလည္း ေသခ်ာ စဥ္းစားထားတာ မရွိခဲ့ဖူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့၊ ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ ပါခဲ့တဲ့ ဆာ- အာသာဖဲယား၊ စေလဒင္၊ ဘတ္တလာ၊ ဆာ ေဒၚမန္စမစ္ စသျဖင့္ ပုဂၢိဳလ္ေတြက ျမန္မာ့သမုိင္းမွာ ေနရာ မက်န္ခဲ့တဲ့ အျပင္၊ အဂၤလိန္မွာလည္း ဘယ္သူမွ မွတ္မွတ္ရရ က်န္မေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ အျဖစ္ ဆိုခဲ့ပါတယ္။

ကိုလိုနီသခင္ေတြ အျဖစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကတဲ့ ၿဗိတိသွ်ေတြကေတာ့ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ့၊ ဘာကိုမွ အေလး အနက္မထားတဲ့၊ စည္းကမ္းလည္း သိပ္မရွိ၊ အလုပ္လည္း သိပ္မႀကိဳးစားတဲ့ လူမ်ဳိးလို႔ ျမင္ၾက ပါတယ္။ သူတို႔ မွတ္ခ်က္ ေတြကို လည္း စာေရးေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာေတြက လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေနလိုသူ ေတြ၊ ကိုယ့္ပိုင္ ပုဂၢလိက လြတ္လပ္ခြင့္ကို ျမန္ႏိုးသူေတြ၊ အျခားထူးျခားတဲ့ အရည္အခ်င္းရွိသူေတြ၊ ဒါေၾကာင့္ လည္း အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔လည္းခက္၊ သူတို႔ဘာသာ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ စြမ္းလည္း နည္းသူေတြလို႔ ေဝဖန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပ မယ့္လည္း စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းတာက ဦးေနဝင္း အစိုးရ ကာလ ကေန၊ အခု ကာလတိုင္ အစိုးရလုပ္ေနသူ ေတြက ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြကို ဒီအတိုင္း ေဖာ္ျပေနၾက ေသးတယ္လို႔လည္း စာေရး သူက မွတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါတယ္။

ဦးသန္႔ျမင့္ဦးက အခ်ဳိ႔အဂၤလိပ္ပညာရွင္ေတြ ေျပာတာကို ကိုးကားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံကို "စင္ဒရဲလားလိုႏိုင္ငံ" အျဖစ္လည္း ေဖာ္ျပ ခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ ရုပ္ေခ်ာ၊ သေဘာေကာင္း၊ အရည္အခ်င္းေတြရွိေပမယ့္ ၿဗိတိသွ်ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္မွာလည္း မဒရပ္စ္၊ ဘံုေဘ၊ ဘ၈ၤလားစသျဖင့္ ညီအမေတြ ၾကားထဲမွာ ညိႇဳးညိႇဳးငယ္ငယ္ ခ်န္လို႔ ပစ္ထားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ပိုလို႔ ဝမ္းနည္းစရာကေတာ့ အဲသည္စင္ဒရဲလားက အခုကာလတိုင္ သူနဲ႔ေတာ္တဲ့ ေရႊဖိနပ္ကို မေတြ႔ႏိုင္ေသးဘူးလို႔ စာေရးသူက သံုးသပ္ခဲ့ေၾကာင္းပါ။ အားလံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေပ်ာ္ရႊင္ ႏိုင္ၾကပါေစ။

(ယခု ေဆာင္းပါးကို လြတ္လပ္ေသာအာရွအသံ ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္ RFA မွ ထုတ္လႊင့္သြားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ RFA ၏ မူပိုင္သာျဖစ္ၿပီး ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။)