ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့ ေျခရာေတြနဲ႔ ျမစ္ (၁၄)။ ကုန္းေဘာင္ေႏွာင္းပိုင္း

ဦးသန္႔ျမင့္ဦးရဲ႔ ေျခရာေဖ်ာက္ျမစ္ (The River of Lost Footsteps) စာအုပ္မွာ ေနာက္ တခန္းကိုေတာ့ သူက "မႏၱေလး" ဆိုၿပီး ဆက္လက္တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ အရင္တပတ္က မင္းတုန္းမင္းဘုရင္ရဲ႔ ေခတ္ျပင္ေရး ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြကို ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အခု တပတ္မွာေတာ့ မင္းတုန္းမင္းေနာက္ပိုင္း သီေပါမင္းကာလ တိုင္းျပည္ဆံုးရႈံးခဲ့ရတဲ့ အေျခအေနေတြ တင္ျပထားပါတယ္။

ေသာတရွင္ မိတ္ေဆြမ်ားခင္ဗ်ား
မင္းတုန္းမင္းႀကီးက ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေခတ္မီေစဖို႔ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းေတြ အားက်ဳိး မာန္တက္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္လည္း၊ သူအားကိုးရတဲ့ ညီေတာ္သူ အိမ္ေရွ႔မင္းသား ကေနာင္ မင္းသားႀကီး လုပ္ၾကံခံရၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သူလည္း လက္ရံုးတဖက္ျပဳတ္သလို ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီေနာက္ ပိုင္းမွာေတာ့ ဘာသာေရးကိစၥေတြမွာပဲ ပိုလို႔ အခ်ိန္ေပးခဲ့သလို၊ က်န္းမာေရးလည္း က်ဆင္းလာခဲ့ပါတယ္။ အရင္ကာလ ေတြတုန္းက ဘုရင့္အာဏာ ဆက္ခံမယ့္ သူကို အာဏာလႊဲေျပာင္းေရးက ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ျဖစ္ခဲ့ ေပမယ့္ အခုအခါမွာ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီ အရိပ္မဲ ထိုးေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေျခပုန္းခုတ္မႈေတြ၊ မယံုၾကည္ သံသယမႈေတြ ကလည္း ပိုလို႔ မ်ားလာေနပါတယ္။ မင္းတုန္းမင္းရဲ႔ သားေတာ္ ၂ ပါးျဖစ္တဲ့ ျမင္ကြန္း၊ ျမင္းခံုတိုင္ မင္းသား ေတြကိုယ္တိုင္က ပုန္ကန္ထႂကြ နန္းသိမ္းဖို႔ ၾကံထားဖူး ေတာ့လည္း ပိုလို႔ စိတ္မေအးစရာ ျဖစ္ေနရပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႔ ၁၈၇၈ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ မင္းတုန္းမင္းႀကီး ရုတ္တရက္ ကြယ္လြန္ပါတယ္။ မင္းတုန္းမင္းႀကီး နာမက်န္း ျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ အနားကို ဘယ္သူမွ အကပ္မခံဘဲ မွဴးႀကီးမတ္ရာအခ်ဳိ႔နဲ႔ မိဘုရားႀကီးေတြကသာ ဝိုင္းရံေစာင့္ေရွာက္ ေနၾကပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာဘဲ အသက္ ၁၉ ႏွစ္အရြယ္သာ ရွိေသးတဲ့ သီေပါမင္းသားကို ဘုရင္အျဖစ္ေရြးခ်ယ္လိုက္ေၾကာင္း သတင္းထြက္ေပၚ လာခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ကေတာ့ သီေပါမင္းသားကို နန္းတင္လိုက္ၾကတာဟာ ကင္းဝန္မင္းႀကီး ဦးေဆာင္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေရး သေဘာထားရွိသူ ဝန္ႀကီးေတြက တဖက္၊ အလယ္နန္းေဆာင္ မိဘုရားႀကီး ဆင္ျဖဴမရွင္ ေခၚ နန္းမေတာ္မယ္ႏု၊ ေနာက္ ေတာ့ မိဘုရားေခါင္ႀကီး ျဖစ္လာသူ အသက္ ၁၈-ႏွစ္အရြယ္ သူ႔သမီး စုဖရားလတ္၊ တိုင္တားမင္းႀကီးတို႔က တဖက္ ပူးေပါင္းၾကံစည္ခဲ့ၾက ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီလိုအုပ္စုေတြအၾကား နန္းတြင္းမွာလည္း အာဏာခ်ိန္ခြင္လွ်ာက ဟိုသည္ ဖက္ေျပာင္းလို႔ ေနခဲ့ပါတယ္။

သီေပါမင္းဘုရင္ျဖစ္လာၿပီး တလအၾကာမွာေတာ့ ေတာင္ဥယ်ာဥ္ နန္းေဆာင္မွာ ကင္းဝန္မင္းႀကီးနဲ႔ အျခား မွဴးမတ္ေတြ အစည္းအေဝးထိုင္လို႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းေတြကို စိတ္တိုင္းက် စီမံခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲသည္ အခ်ိန္မွာ မင္းတုန္းမင္း နာမက်န္းျဖစ္စဥ္ကတည္းက အက်ဥ္းခ်ထိန္းသိမ္းထားတဲ့ မင္းသားနဲ႔ မင္းေဆြမင္းမ်ဳိး ၄ဝ တို႔ သည္အတိုင္း ရွိေနၾကပါ ေသးတယ္။ ဝန္ႀကီးဌာနေတြကိုလည္း ၁၄ ခုထဲသာ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး၊ ကက္ဘိနက္ဝန္ႀကီးအဖြဲ႔ ပံုစံ စီမံခဲ့ၾကပါတယ္။ အရင္ဘုရင္က ၾကားနာရတဲ့ လႊတ္ေတာ္စနစ္ကိုလည္း ဖ်က္ သိမ္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘုရင္အသစ္၊ မိဘုရားအသစ္ အပါအဝင္ အမႈထမ္း၊ အရာထမ္းေတြအတြက္ လစာစနစ္ ကိုလည္း ျပင္ဆင္ျပဌာန္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ကင္းဝန္မင္းႀကီး၊ မေကြးမင္းႀကီး တို႔က ဖြဲ႔စည္းပံု ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စီမံကိန္းကိုလည္း တင္သြင္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီမွာ ၿဗိတိသွ်ေတြနဲ႔ လိုက္ေလ်ာေျပလည္ ေစေရး အတြက္ အေရးေပၚ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ စီမံကိန္းေတြ အပါအဝင္ လုပ္ငန္း ၃၆ -ခုကို တင္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔ ကေတာ့ အေနာက္တိုင္းက ပါလီမာန္စနစ္ကို ပံုတူကူးေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘုရင္ကိုလည္း သူတို႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အစုရဲ႔ သေဘာထားေတြကို လက္ခံလာေအာင္ စည္းရံုးဖို႔ ႀကိဳးစား ခဲ့ၾကပါတယ္။ သီေပါဘုရင္အတြက္ ေယာအတြင္းဝန္ကိုယ္တိုင္ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္းကို ေရးၿပီး ဘုရင္ေတြ လိုက္နာရမယ့္ မူေတြ သြန္သင္ ခဲ့ပါေသးတယ္။ သီေပါဘုရင္ကိုလည္း ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ကမၻာ့ အေျခအေနေတြကို မ်က္ဝါးထင္ထင္ ေတြ႔ႏိုင္ဖို႔ ဥေရာပကို အလည္အပတ္ခရီးစဥ္ တခုကိုလည္း ၁၈၇၉ ခုႏွစ္မွာ စီစဥ္ခဲ့ၾကပါေသး တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီခရီးစဥ္က မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ သီေပါ မင္းမရွိတဲ့အခါ အျခားမင္းကို နန္းတင္ရင္ မခက္ဖူးလားဆိုတဲ့ အေမးၾကာင့္၊ စိုးရိမ္မႈေၾကာင့္ပဲ ခရီးစဥ္ ပ်က္ခဲ့ရပါတယ္။

သည္လိုအေျခအေနကို သီေပါမင္းကိုယ္တိုင္က ၁၈၈၅ ခုႏွစ္၊ လန္ဒန္တိုင္းမ္သတင္းစာနဲ႔ အင္တာဗ်ဴးတခုမွာ သူကုိယ္တိုင္ သူ႔ဝန္ႀကီးအဖြဲ႔ရဲ႔ အက်ဥ္းသားလို ျဖစ္ေနရတယ္ဆိုၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္ခံရတဲ့ အေျခအေနကို ျပန္ေျပာျပ ခဲ့ပါတယ္။

ဒီအျဖစ္က အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံနဲ႔ ကြာျခားခဲ့ပါတယ္။ ေမာင္းကြတ္ဘုရင္ ဆံုးပါးၿပီး ဘုရင္သစ္ျဖစ္လာတဲ့ အသက္ ၁၅ -ႏွစ္အရြယ္၊ ခ်ဴလာေလာင္ေကာင္ဘုရင္က ႏိုင္ငံျခားခရီး အမ်ားအျပား သြားခဲ့ရပါတယ္။ စကၤာပူ၊ ဂ်ာဗား၊ အိႏၵိယနဲ႔ ဥေရာပကိုလည္း ၂-ႀကိမ္ ခရီးထြက္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ခ်ဴလာေလာင္ေကာင္ ဘုရင္ ကိုယ္၌က ဦးေဆာင္ၿပီး ထိုင္း လူမႈအဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ အစိုးရမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ အမ်ားအျပား လုပ္လာခဲ့ပါ ေတာ့တယ္။

တကယ့္တကယ္ နန္းတြင္းဝန္ႀကီး ရာထူးတာဝန္ေတြကို ၁၈၈ဝ ခု၊ ဇူလိုင္လမွာ ျပန္ဖြဲ႔စည္းေတာ့ တကယ္ေနရာရသူေတြ က သီေပါမင္းသားရဲ႔ ငယ္သူငယ္ခ်င္းေတြ၊ အျခားအစုက လူေတြ ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရေနာင္မင္းသား ေမာင္ေမာင္ တုတ္ရဲ႔ အစုက လူေတြ ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ကင္းဝန္မင္းႀကီးက လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ ရာထူး ဆက္ရေပမယ့္လည္း အာဏာ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ဘုရင္နဲ႔ မိဘုရား အသံုးစားရိတ္ႀကီးတာကို ေျပာင္ေျပာင္ တင္းတင္းေဝဖန္မိတဲ့ မေကြးမင္းႀကီးနဲ႔ ေရနံေခ်ာင္း မင္းႀကီးကိုလည္း လာဘ္စားတယ္ဆိုၿပီး ေထာင္ခ်ထားခဲ့ပါ တယ္။ ေနာက္ေတာ့ ျပန္လႊတ္ေပးၿပီး မထင္မရွား အၿငိမ္းစား ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရး အုပ္စု အေရးနိမ့္ေမွးမွိန္ခဲ့ရၿပီး၊ မိဘုရား စုဖရားလတ္နဲ႔ နီးစပ္ သူေတြ၊ တိုင္တားမင္းႀကီး၊ ရေနာင္မင္းသား စတဲ့ "ေရွးရိုးစြဲ သမားရိုးက်" အစုေတြက အာဏာထက္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ဒီေနာက္ပိုင္း ၁၈၇၉ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖၚဝါရီ လ ၁၃ ရက္ေန႔မွာ ထိန္းသိမ္းထားတဲ့ ေဆြေတာ္မ်ဳိးေတာ္ေတြကို ကြပ္မ်က္တဲ့ကိစၥ ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ ကြပ္ မ်က္ခံရတဲ့အထဲမွာ မိဘုရား ၂၄ ဦး၊ မင္းတုန္းမင္းရဲ႔သားေတာ္ ၄၈ ဦးအနက္က ၃၁ ဦးနဲ႔ သမီးေတာ္ ၆၂ ဦးရွိ တဲ့ အနက္ ၉ ဦးတို႔ အပါအဝင္ ကြပ္မ်က္သတ္ျဖတ္ခံၾကရပါတယ္။

ဒီသတင္းၾကားရ တဲ့အခါ အေနာက္တိုင္းႏိုင္ငံေတြက အံအားသင့္ ေသြးပ်က္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ သီေပါမင္းကိုလည္း အရက္ မူးယစ္ ေနၿပီး၊ ေသြးစြန္းေပေနတဲ့ အာဏာယစ္မူးသူ မင္းတပါးသဖြယ္ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလို ေသြးထြက္သံယိုမႈ ကို အေၾကာင္းျပဳလို႔ အဂၤလိပ္-ျမန္မာနယ္စပ္၊ ျပည္ေဒသမွာလည္း ၿဗိတိသွ်ေတြက တပ္ေတြ တိုးခ်ဲ႔ခ်ထားခဲ့ပါတယ္။

ရေနာင္မင္းသား ေမာင္ေမာင္တုတ္ဟာလည္း ေနာက္ပိုင္းမွာ သူရဲ႔ ရမ္းကားမႈေတြေၾကာင့္ ဖမ္းဆီး သတ္ျဖတ္ခံ ခဲ့ရပါတယ္။ နန္းေတာ္ထဲမွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အုပ္စုဖြဲ႔မႈေတြက ေျပာင္းလဲေနခဲ့ပါတယ္။ တိုင္တားမင္းႀကီးကလည္း ရေနာင္မင္းသားနဲ႔ခြာၿပီး ကင္းဝန္မင္းႀကီး၊ မိဘုရား စုဖရားလတ္တို႔နဲ႔ ျပန္ေပါင္းမိလာပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာ ၾသဇာအႀကီးဆံုးက မိဘုရားေခါင္ႀကီး စုဖရားလတ္ ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ ျပဳျပင္လို႔ ႏွစ္ေပါင္း ၃ဝ ေက်ာ္ အင္းဝေရႊနန္းေတာ္က ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ရေအာင္ ႀကိဳးစားေပမယ့္၊ အုပ္စု ဂိုဏ္းဂဏျပႆနာေတြ ေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္ေတာ့ပါဘူး။ အရင္ရွိထားတဲ့ ရိုးရာ အစဥ္အလာ အရ၊ အာဏာ ရွိသူေတြ၊ ၿမိဳ႔သူေတြႀကီး ေတြရဲ႔ အာဏာကို ေလ်ာ့ခ်ေစတာမ်ဳိးသာ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပ်က္ျပားတာသာ အဖတ္တင္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ နန္းေတာ္ထဲက အခ်ဳိ႔လူေတြ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးထားတဲ့ အစုေတြက ရမ္းကားေနၾကတာ အပါအဝင္ ခိုးဆိုးဆူပူမႈေတြလည္း မ်ားလာပါတယ္။ အခြန္အေကာက္ေတြလည္း ေလ်ာ့က်လာ ေနခဲ့ပါတယ္။ စုဖရားလတ္က သီေပါမင္းကို တလင္တမယား စနစ္ျဖစ္ေစဖို႔ အတင္းအက်ပ္တြန္းအားေပးတာေၾကာင့္လည္း အရင္က ေဆြမ်ဳိး ခ်ိတ္ဆက္မႈ ေတြနဲ႔ တည္ေဆာက္ထားခဲ့တဲ့ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈေတြလည္း ပ်က္ကုန္ပါတယ္။ အထူး သျဖင့္ ရွမ္းျပည္မွာ သစၥာမခံတဲ့ ကိစၥေတြ ေပၚလာေစပါတယ္။

ေနာက္ဆံုး လြတ္လပ္ေရး မဆံုးရႈံးရခင္ အေျခအေနမွာေတာ့ အေျခအေနက အဖက္ဖက္က ယိုယြင္းက်ဆင္းေန ၿပီလို႔ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးက သံုးသပ္ခဲ့ပါတယ္။ သီေပါမင္း ပါေတာ္မူ အေျခအေနကို ပထမပိုင္းကာလေတြက က်ေနာ္ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ အခ်ဳိ႔ေဝဖန္သူေတြကေတာ့ စုဖရားလတ္ရဲ႔ ေခါင္းမာမႈ၊ ကမၻာ့အေျခအေနကို မပါးနပ္မႈေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေရး ဆံုးရတယ္။ အခ်ဳိ႔က ဦးေကာင္းလိမ္ထုတ္ မင္းဆက္ျပဳတ္ဆိုၿပီး ၿဗိတိသွ်ေတြကို လိုက္ေလ်ာေစ့ စပ္လိုသူ ကင္းဝန္မင္းႀကီးကို အျပစ္ဆို ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဆရာျမသန္းတင့္ကေတာ့ ဒီကာလ အေျခ အေနေတြကို သူသံုးသပ္ေရးခဲ့တဲ့ "ေတာင္သမန္ ေရႊအင္းက ေလညႇင္းေဆာ္ေတာ့" စာအုပ္မွာ ဒီလို ျပစ္တင္ေဝဖန္ မႈေတြက မမွ်တေၾကာင္း သံုးသပ္ခဲ့ပါ တယ္။ တကယ္က ကိုလိုနီျပဳဖို႔ ၾကံလာတဲ့ ၿဗိတိသွ်ေတြကို ဘယ္လိုအေျခ အေနျဖစ္ျဖစ္ ေျပာင္းျပန္လွန္ျဖစ္လာဖို႔ ခက္ခဲလွပါတယ္လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္တပတ္မွာေတာ့ မႏၱေလးျပဇာတ္ရွည္ တခန္းရပ္ၿပီး ဆက္ျဖစ္လာတဲ့ အေျပာင္းအလဲ ကိုလိုနီေခတ္ အေျခအေနကို ဆက္လက္တင္ျပပါမယ္။ အားလံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ၾကပါေစ။

(ယခု ေဆာင္းပါးကို လြတ္လပ္ေသာအာရွအသံ ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္ RFA မွ ထုတ္လႊင့္သြားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ RFA ၏ မူပိုင္သာျဖစ္ၿပီး ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။)