ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့ ေျခရာေတြနဲ႔ ျမစ္ (၈)။ ဘုရင့္ေနာင္ ေက်ာ္ထင္ေနာ္ရထာ

ေသာတရွင္ မိတ္ေဆြမ်ားခင္ဗ်ား

ဦးသန္႔ျမင့္ဦးရဲ႔ ေျခရာေဖ်ာက္ျမစ္ (The River of Lost Footsteps) စာအုပ္မွာ ျမန္မာ့ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းရဲ႔ ၁၅ ရာစုကာလ အေျခအေနေတြကို သူက "မင္းသားမ်ားနဲ႔ ပင္လယ္ ဓါးျပမ်ား" ဆိုၿပီး နာမယ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဆိုလို တာကေတာ့ အဲသည္ အခ်ိန္ ထီးၿပိဳင္ နန္းၿပိဳင္ ရွိေနၾကတဲ့ အင္းဝ၊ ျပည္၊ မိုးမိတ္၊ ပဲခူး၊ မုတၱမ၊ ေတာင္ငူ၊ ပုသိမ္ စသျဖင့္ မင္းၿပိဳင္ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္ ေနတဲ့ ၿမိဳ႔ျပ ေတြရယ္၊ ျပည္ပက ေရာက္လာတဲ့ ေပၚတူဂီ ပင္လယ္ဓါးျပ အုပ္စုေတြ၊ ေၾကးစားစစ္သားေတြကို ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။

အဲသည္ ၁၅ ရာစုကာလကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘယ္သူမွျငင္းမရတဲ့ တန္ခိုးၾသဇာ အႀကီးမားဆံုး ဘုရင္တပါးေပၚ ထြက္ခဲ့ၿပီး သူကေတာ့ ဒီကေန႔ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကေန အားက်ေလးစားေနရတဲ့ ဘုရင့္ ေနာင္ေခၚ ဘုရင့္ေနာင္ ေက်ာ္ထင္ေနာ္ရထာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရင့္ေနာင္ဟာ ဘယ္လိုပံုပန္း ရွိတယ္ဆိုတာကို ဘယ္သူမွ အေသအခ်ာ မသိႏိုင္ၾက ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ခေမာက္ေဆာင္းၿပီး ဓါးလြယ္ကိုင္လို႔ စီးမိုးၾကည့္ ေနတဲ့ ဘုရင့္ေနာင္ ရုပ္ထုေတြကို ဒီကေန႔ ေလဆိပ္ေတြမွာ၊ ျပတိုက္မွာ၊ အျခား နယ္စပ္ဂိတ္မ်ားမွာ စစ္အစိုးရ က ထုလုပ္ ထားၾကပါတယ္။ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြက အားက်မယ္ဆိုရင္လည္း အားက်စရာပါပဲ။ ဘုရင့္ေနာင္က အင္ပိုင္ယာကို ခ်ဲ႔ထြင္ႏိုင္ခဲ့တာ အိႏၵိယအေရွ႔ေျမာက္ေဒသ အာသံ၊ မဏိပူရ္ကေန၊ ကမ္ေဘာဒီးယား ဗီယက္နမ္ နယ္စပ္ကို ေရာက္ခဲ့တဲ့အျပင္ ျမန္မာနဲ႔ အျမဲ တေစ ရန္ဖက္ၿပိဳင္ ျဖစ္ေနတဲ့ ဆိုင္ယမ္ (ထိုင္း) ကိုလည္း စစ္ႏိုင္ခဲ့ပါ တယ္။ ျမန္မာျပည္ကို အလည္ေရာက္လာတဲ့ ဥေရာပ တိုက္သား ေတြကလည္း ဘုရင့္ေနာင္ရဲ႔ ကေမၻာဇသာဒိ နန္းေတာ္ ႂကြယ္ဝမႈေတြကိုလည္း ရင္သပ္ရႈေမာ ျဖစ္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ ဒါတင္မက ဘုရင့္ေနာင္ရဲ႔ တပ္ေတာ္ထဲမွာ ရွိေနၾကတဲ့ အင္အားႀကီးမားလွတဲ့ တိုက္ဆင္ေတြ၊ ေပၚတူဂီလူမ်ဳိး ပါရွား အာရပ္ လူမ်ဳိး ေသနတ္သမားေတြကို လည္း ေလးစားခန္႔ညားခဲ့ၾကရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဘုရင့္ေနာင္က တခ်ိန္က ျမန္မာျပည္ရဲ႔ ထြန္းေျပာင္ခဲ့တဲ့ အတိတ္ကို ကိုယ္စားျပဳခဲ့တာျဖစ္လို႔ ဒီကေန႔ ျမန္မာဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြက ဂုဏ္ယူေနၾကတာမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္သလို၊ အနည္းဆံုး ျမန္မာဆိုတာ တခ်ိန္က ႏိုင္ငံျခားသား ကမၻာ့လူမ်ဳိးျခားေတြက အထင္အျမင္မေသးခဲ့ၾကဘူး ဆိုတာ ျပသလိုလို႔ လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါတင္မက အကြဲကြဲ အျပားျပားျဖစ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံကို စစ္သားျဖစ္တဲ့ဘုရင္က ျပတ္ျပတ္သားသား ဦးေဆာင္လို႔ သိမ္းသြင္းခဲ့တာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါေသးတယ္။

ပုဂံပ်က္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ၁၃ ရာစုကေန ၁၅ ရာစုအတြင္းမွာ မင္းၿပိဳင္ႏိုင္ငံေတြက ျပင္ပနဲ႔ အဆက္အဆံ နည္းခဲ့ ၾကပါတယ္။ ဘဂၤါလီေဒသနဲ႔ အိႏၵိယေတာင္ပိုင္းေဒသေလာက္ပဲ အဆက္အဆံ ရွိလိမ့္မယ္ စာေရးသူက ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒီကာလအတြင္း မွာပဲ ျမန္မာတို႔ရဲ႔ယဥ္ေက်းမႈက ျပင္ပၾသဇာကေန ကင္းလြတ္လာၿပီး ကိုယ့္ပံုစံနဲ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာခဲ့တယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ စာေပ အေရးအသား၊ ဗိသုကာပညာ၊ အႏုပညာေတြလည္း ျမန္မာ့ဟန္နဲ႔ တမ်ဳိးဆန္းသစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ပုဂံေခတ္က စတင္တီထြင္ေရးသားဆဲျဖစ္တဲ့ ျမန္မာစာေပဟာလည္း အထိုင္က်လို႔ ေက်ာင္းသင္စာျဖစ္လာခဲ့ပါၿပီ။ ဒါတင္ မက ဒီကေန႔တိုင္ တန္ဖိုးထားေနၾကရတဲ့ ကဗ်ာေတြ၊ သဒၵါက်မ္းေတြ၊ ဥပေဒျဖတ္ထံုးက်မ္းေတြဟာလည္း ဒီေခတ္ ကာလထဲမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာခဲ့ၾကပါတယ္။

၁၅ ရာစုကာလ မင္းၿပိဳင္ႏိုင္ငံေတြအထဲမွာ ပဲခူးက အင္အားအေတာင့္တင္းဆံုး ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ပဲခူးေဒသမွာ မြန္ဘာသာ စကား ေျပာဆိုၾကၿပီး အဲသည္အခ်ိန္က ဧရာဝတီျမစ္ဝကြၽန္းေပၚေဒသတခုလံုးဟာလည္း မြန္စကား ေျပာဆိုေနၾကတယ္လို႔ ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ဟံသာဝတီျပည့္ရွင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဘုရင့္ေနာင္ကေတာ့ မြန္စကားေျပာသူ မဟုတ္ဘဲ ဗမာ လူမ်ဳိးတေယာက္ျဖစ္ေနသလို၊ သူက ေတာင္ငူေဒသဖက္က လာတဲ့သူ ျဖစ္ေန ပါတယ္။ အဲသည္အခ်ိန္က ပင္လယ္ဆိပ္ ကမ္းၿမိဳ႔ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ပဲခူးဟာ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ကို ျဖတ္လို႔သြားေန တဲ့ ပင္လယ္ေရေၾကာင္း ဆက္သြယ္ေရးေၾကာင့္ ေရႊေခတ္သဖြယ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေနခဲ့မွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ပဲခူး သားေတြဟာလည္း အိႏၵိယသမုဒၵရာကို ျဖတ္လို႔သြားခဲ့ ၾကသလို ဘဂၤလီ၊ တမီလ္၊ ဂရိ၊ ဗင္းနစ္၊ ဂ်ဴး၊ အာရပ္၊ အာေမးနီးယန္းေတြကလည္း ပဲခူးကို ကုန္သြယ္လာခဲ့ၾကတယ္လို႔ စာေရးသူက ဆိုပါတယ္။

ဒီလိုပဲခူးက ႂကြယ္ဝ ေနတာကို ေတာင္ငူဘုရင္ေတြက မနာလို ျဖစ္ေနႏိုင္သလို၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ၾသဇာခ်ဲ႔ထြင္ေရး ရည္မွန္းခ်က္ေတြ အတြက္ဆိုရင္ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္း ပဲခူးကို သိမ္းမွရမယ္ဆိုတာမ်ဳိးလည္း ဗ်ဴဟာက်က် တြက္ခ်က္ေနမႈမ်ဳိး ရွိႏိုင္ပါတယ္။

ပထမပိုင္းမွာ ေတာင္ငူဘုရင္က တပင္ေရႊထီးက ျဖစ္ၿပီး ဘုရင္ေနာင္က ဘုရင္ရဲ႔ အယံုၾကည္ရဆံုး သူငယ္ခ်င္း လည္းျဖစ္၊ စစ္သူႀကီးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တပင္ေရႊထီးနဲ႔ ဘုရင့္ေနာင္က ျမန္မာျပည္ကို ျပန္စုစည္းဖို႔ သူတို႔ အိမ္မက္ကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ပဲခူးကို ပထမ၊ ေနာက္ေတာ့ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႔တခု ျဖစ္တဲ့ ေပၚတူဂီ စစ္ေၾကးစား ေပါင္လို ဆီဇာစ္ (Paolo seixas) ခုခံေနတဲ့ မုတၱမ စသျဖင့္ တနယ္ၿပီး တနယ္သိမ္းပိုက္ ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီစစ္ပြဲေတြဟာ ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္သလို သတ္ျဖတ္သုတ္သင္တာ၊ လုယက္တာေတြလည္း မ်ားလွတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စာေရးသူ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးကေတာ့ ဒီစစ္ပြဲေတြဟာ အဲသည္အခ်ိန္က ေနာက္ခံကမၻာမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အျခား အင္ပိုင္ယာစစ္ပြဲေတြ ထက္ စာရင္ေတာ့ ထူးၿပီး ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္လွတာေတာ့ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။

ဘုရင္ တပင္ေရႊထီးက ေနာက္ပိုင္းမွာ ရထားတဲ့ အာဏာကို ဆက္မထိန္းသိမ္းႏိုင္ေတာ့ပဲ ျပႆနာရွိလာခဲ့ပါ တယ္။ သူ႔ အရွိန္ ေစာ္ၾသဇာ အျမင့္ဆံုးအခ်ိန္မွာ သူ႔အနီးခိုလႈံေနတဲ့ "ဖာရင္ဂီ" ေခၚ ေပၚတူဂီေတြဆီက တဆင့္ ရလာတဲ့ ဝိုင္၊ ဘရန္ဒီ စသျဖင့္ ႏိုင္ငံျခား အရက္ေသစာေတြကိုသာ ေသာက္စားမူးယစ္ေနလို႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး လစ္ဟင္းတာေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ လက္လြတ္ စပယ္ စီရင္ဆံုးျဖတ္တာေတြလည္း ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ ဘုရင့္ေနာင္က တိုက္ခိုက္ေပးထားရတဲ့ အင္ပိုင္ယာေတာင္ ျပန္ၿပိဳကြဲဖို႔ အေရးဆိုက္လာပါေတာ့တယ္။ မွဴးမတ္ေတြက ဘုရင့္ေနာင္ကို နန္းသိမ္းဖို႔အၾကံျပဳေပမယ့္ ဘုရင့္ေနာင္က သစၥာ ကို ေစာင့္သိ ၿပီး ျငင္းခဲ့ပါတယ္။ ေပၚတူဂီေတြကိုေတာ့ ပန္းတေနာ္ဖက္ကို ႏွင္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ တပင္ေရႊထီးကို သူ႔ နန္းေတာ္သား ေတြကပဲ ျပန္လုပ္ၾကံခဲ့ပါတယ္။ ေတာထဲမွာ ဆင္ျဖဴေပၚတယ္ သတင္းရတယ္၊ ဖမ္းၾကရေအာင္ဆိုၿပီး ဘုရင္ ကို ျမဴဆြယ္လို႔ လုပ္ၾကံခဲ့ တယ္လို႔ သမိုင္းေတြက ဆိုၾကပါတယ္။

တပင္ေရႊထီး ကြယ္လြန္တဲ့အခါမွာ ဘုရင့္ေနာင္က ဘုရင္ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိန္မွာပဲ အခြင့္ေကာင္း ယူလို႔ နယ္ အသီးသီးက ကိုယ့္လြတ္လပ္ေရးကို ျပန္ေၾကညာၾကပါတယ္။ ပဲခူးကစလို႔ တေဒသၿပီး တေဒသ ျပန္လို႔ ခြဲထြက္ၾက၊ အအုပ္ အသင္း ေျပၾကရျပန္ပါတယ္။ ဘုရင့္ေနာင္က ေတာင္ငူမွာ ေရွ႔တန္းကိုေရာက္လာၿပီး ဘုရင္ျဖစ္လာရတယ္ ဆိုေပမယ့္လည္း သူ႔မွာက်န္တာဆိုလို႔ သူ႔သစၥာခံ ေနာက္လိုက္အနည္းငယ္ရယ္၊ မုတ္ဆိပ္ထူထူ ေဘာင္းဘီပြပြနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားသား ေပၚတူဂီ ေၾကးစားစစ္သားေတြ မွ်သာရယ္ပဲ က်န္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္အႏွစ္ ၂ဝ တိုင္တိုင္ အရင္ သူသိမ္းပိုက္ေပးခဲ့တဲ့ အင္ပိုင္ယာကို ျပန္ရႏိုင္ဖို႔ ဆက္လက္ တိုက္ခိုက္ရျပန္ပါ ေတာ့တယ္။ ပဲခူး၊ ၿပီးတဲ့အခါ ဧရာဝတီ ျမစ္ဝကြၽန္းေပၚ၊ အင္းဝ၊ မိုးမိတ္ ေနာက္ေတာ့ အာသံ၊ မဏိပူ၊ ဇင္းမယ္၊ ထိုင္း စသျဖင့္ မဆံုးႏိုင္တဲ့ စစ္ပြဲႀကီးကို ဆင္ႏႊဲခဲ့ရပါတယ္။

က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာ့သမိုင္းသင္ၾကရတဲ့အခါ ရာဇဝင္မွာ ဘုရင့္ေနာင္ဆိုတာ ေရာမအင္ပိုင္ယာကို တည္ခဲ့တဲ့ အလက္ဇႏၵား ျပည့္ရွင္ အလား ေရးသားၾကပါတယ္။ ေဖာင္ဖ်က္လို႔ တိုက္ခဲ့တဲ့ မုတၱမခ်ီ ေနာင္ရိုးတိုက္ပြဲ ဆိုတာကိုလည္း အေတာ္ဂုဏ္ယူ ၫႊန္းလို႔ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘုရင့္ေနာင္အားကိုးခဲ့ရတဲ့ ေပၚတူဂီ တပ္သားေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႔ စစ္ေသနဂၤ အတတ္ ေတြကိုေတာ့ ေျပာတာကို သိပ္မၾကားရပါဘူး။ ဒီတိုက္ပြဲေတြ ၾကားထဲမွာ ဘုရင့္ေနာင္ရဲ႔ မိတ္ေဆြလို ျဖစ္ေနသလို ရဲေဘာ္ ရဲဘက္လည္း ျဖစ္ေနသူကေတာ့ "ဂါလီစီယန္" (Galician) လို႔ေခၚတဲ့ ေပၚတူဂီလူမ်ဳိး ေဒဂို ဆိုရာ့ဇ္ ဒီ မဲလိုး (Diego Soarez de Mello) ဆိုတဲ့ သူျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလူက ၁၅၄ဝ တဝိုက္မွာ မိုဇမ္းဘစ္ ေဒသတဝိုက္မွာ ပင္လယ္ဓါးျပ လုပ္ခဲ့ၿပီး မင္းအဆက္ ဆက္ေအာက္မွာ ေျပာင္းလို႔ အမႈထမ္းလာတာ ေနာက္ဆံုး ဘုရင့္ေနာင္လက္ေအာက္မွာ သစၥာခံ အမႈထမ္း ခဲ့သူလို႔လည္း စာေရးသူက ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

ဂါလီစီၤယန္လို ပုဂၢိဳလ္မ်ဳိးရွိသလို ျမန္မာ့ေျမေပၚမွာ ေစာေစာစီးစီး ေျခခ်ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းလာလို႔ ႏွိမ္းနင္းသုတ္သင္ လိုက္ရတဲ့ ဒီဘရစ္တို (de Brito) ေခၚ ငဇင္ကာလို ပုဂၢိဳလ္မ်ဳိးလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ေနာက္အပတ္မွာေတာ့ ၁၅ ရာစု ကာလက ျမန္မာေျမေပၚမွာ ရွိေနခဲ့ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြရဲ႔ အေၾကာင္းကို ဆက္လက္တင္ျပပါမယ္။ အားလံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ ၾကပါေစ။

(ယခု ေဆာင္းပါးကို လြတ္လပ္ေသာအာရွအသံ ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္ RFA မွ ထုတ္လႊင့္သြားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ RFA ၏ မူပိုင္သာျဖစ္ၿပီး ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။)