တကယ္ ျပည္ေထာင္စုကို သစ္ခ်င္ရင္

ျပည္ေထာင္စုေန႔နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘေလာ့ေရးသူေတြက “ျပည္ေထာင္စုေန႔ တို႔မေမ့” ဆိုတဲ့ ပိုစတာေလးေတြ တင္ထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ၀မ္းသာစရာပါ။ က်ေနာ္ကလည္း လြယ္လြယ္ ဒီလို မတင္ခ်င္ေတာ့ အေတြးရွည္မိတာေတြပါ။

တကယ္ကေတာ့ ျပည္ေထာင္စုကို တကယ္သစ္ခ်င္ရင္ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္၌မွာကိုက ျပင္ရမယ့္ အခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးပါ။


က်ေနာ့္ဇနီးက မြန္လူမ်ဳိးျဖစ္ေတာ့ (က်ေနာ္ကလည္း မြန္ေသြးပါ ပါတယ္။) မြန္လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ စရိုက္ ေလးေတြကိုလည္း သတိျပဳမိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သၾကၤန္တို႔၊ အခ်ဳိ႔ အခါႀကီးေန႔ႀကီး ရက္မ်ဳိးေတြမွာ ၾကံဳရတတ္တာ ေလးေတြပါ။ သၾကၤန္မွာ မြန္လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ထူးျခားတဲ့သၾကၤန္ က်င္းပပံုကို သတိျပဳမိပါတယ္။ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြ ေရခ်ဳိးေပး ပံု နဲ႔ ဘုရားေရသပ္ပါယ္ဖို႔ ၀ါးေရတံေလ်ာက္ႀကီးေတြ ဆက္ၿပီး ထူးျခားတဲ့ ေရသပ္ပါယ္ပံု၊ ၿပီးမွ တရြာလံုးက ေရကစားၾကပံု ေတြကိုပါ။ အဲသည္လို သၾကၤန္အခ်ိန္မွာ ျမန္မာရုပ္ျမင္သံၾကားက ထုတ္လႊင့္ေနတာကိုလည္း က်ေနာ္ ၾကည့္ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံ ျမန္မာရုပ္ျမင္သံၾကားက လႊင့္ေနတာက ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး၊ ၿမိဳ႔ႀကီးအခ်ဳိ႔ရဲ႔ သၾကၤန္၊ “သၾကၤန္မိုး” ရုပ္ရွင္၊ ေငြ ငန္း၊ ထူးပို႔ ထူးပို႔၊ ၿမိဳ႔မ ဒါေတြြပဲ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ က်ေနာ္စဥ္းစားမိတာက “သၾကၤန္မိုး” ရုပ္ရွင္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ငယ္စဥ္ ကတည္းကပါ၊ ႏွစ္ (၂၀) ေက်ာ္ေတာ့မယ္။ ဒီႏွစ္ (၂၀) ကာလအတြင္းမွာ သၾကၤန္မိုး အျပင္ အျခား သၾကၤန္ ဇာတ္ကားေကာင္း မထြက္ခဲ့ဖူးလား။ အျခား ျပစရာ မရွိေတာ့ဘူးလားေပါ့ေလ။ ေနာက္ၿပီး သၾကၤန္ဆိုတာက လည္း ဗမာလူမ်ဳိး ေတြ သက္သက္ ေမာင္ပိုင္စီးထားတဲ့ ကိစၥလားေပါ့။ တကယ္ေတာ့ မြန္ရိုးရာ သၾကၤန္၊ ရခိုင္ရိုးရာသၾကၤန္၊ ထား၀ယ္သၾကၤန္၊ ရွမ္းလူမ်ဳိးေတြရဲ႔ သၾကၤန္ မတူကြဲျပား ထူးျခားခ်က္ေတြ ရွိေသာ္လည္း၊ က်ေနာ္တို႔ အမ်ားစုက သၾကၤန္ဆို ရင္ ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္၊ ေတြးရိုး ေတြးစဥ္ ေတြကိုသာ စဥ္းစားၾကပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႔ ထူးျခားတဲ့ ဓေလ့ ယဥ္ေက်းမႈေတြကို ျပရေကာင္း မွန္း၊ သိရေကာင္းမွန္း မသိၾကပါဘူး။ ဒါနဲ႔ပဲ က်ေနာ္တို႔က ေျပာပါေသးတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြကို ကိုယ္ခ်င္းစာပါတယ္လို႔၊ မခြဲျခားပါဘူးတို႔... စသျဖင့္။

၂၀၀၆ ၀င္ကေက်းရြာမွ မြန္သၾကၤန္ပံု

ေနာက္တခုက စစ္အစိုးရက လုပ္ေနတဲ့ အမ်ဳိးသား ယဥ္ေက်းမႈျမႇင့္တင္ေရး “ဆိုကေရးတီး” ၿပိဳင္ပြဲေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ အဲသည္မွာလည္း ကရင္က ကရင္သင္တိုင္း၀တ္ၿပီး သူ႔ဘာသာစကားနဲ႔ သီခ်င္း မဆိုရဘူး။ ဗမာသီခ်င္းႀကီးကို ေစာင္းေကာက္ နဲ႔ ဆိုေနရ တယ္။ ယဥ္ေက်းမႈဆိုတာ ဗမာကမွ ပိုျမင့္ေလသလား။ မြန္ကလည္း ဗမာသီခ်င္းႀကီး ဆိုရတယ္။ က်န္တဲ့ က်ေနာ္ တို႔ကလည္း ဖာသိ ဖာသာ ၾကည့္ေနၾကတယ္။

ဒါကေတာ့ စစ္အစိုးရလုပ္လို႔ ထားလိုက္ပါေတာ့။ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က တခါက်င္းပတဲ့ ျပည္ေထာင္စုေန႔ပြဲ ဗီဒီယို မွတ္တမ္းကိုလည္း ၾကည့္ရေသးတယ္။ ဦးပါပါေလးတို႔ ဖမ္းခံရေအာင္ ပ်က္လံုးထုတ္မိတဲ့ပြဲေပါ့။ (၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ထင္တယ္) အဲသည္မွာလည္း စည္းဘံုေဆာင္း၊ အလံကိုင္ထားတဲ့ အမိျမန္မာျပည္ကို တိုင္းရင္းသားေတြက ၀ိုင္းပတ္လို႔။ က်ေနာ္တို႔ ျမင္ ထားတဲ့ ျပည္ေထာင္စု ပံုစံက ဗမာေတြေရွ႔က ဦးေဆာင္၊ တိုင္းရင္းသားေတြကို ပံ့ပိုးမႈေနရာ၊ ေနာက္ကထား တဲ့ ပံုစံမ်ဳိးပဲ ျဖစ္ ေနေသးတယ္။

ေနာက္ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းေတြ ေရးတဲ့ ေက်ကြဲဖြယ္ အျဖစ္ေတြလည္း ဖတ္ရပါေသးတယ္။ ေထာင္က်ေနတဲ့ ကရင္တိုင္းရင္းသားအခ်ဳိ႕က ဗမာစကား ေကာင္းေကာင္း မေျပာတတ္ၾကပါဘူး။ သူတို႔ကို ေထာင္၀င္စာလာေတြတဲ့သူေတြက လည္း ဗမာေတြ မဟုတ္ၾကေတာ့ မေျပာတတ္ၾကပါဘူး။ ဒီေတာ့ ေထာင္၀င္စာလာေတြ႔စဥ္မွာ ဗမာစကားကလြဲၿပီး အျခား ဘာသာ စကားကိုလည္း ေျပာခြင့္ မရွိပါဘူး။ ခြင့္ျပဳမထားပါဘူး။ သည္ေတာ့ တေယာက္ကိုတေယာက္ ေတြေတြၾကည့့္လို႔၊ မ်က္ရည္ေတြက်လို႔ စကားတလံုးမွ မေျပာရပဲ ျပန္သြားၾကရတယ္... ဆိုတာမ်ဳိးေတြ ဖတ္ရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေထာင္ လက္စြဲ (Jail Manual) က အဂၤလိပ္ေခတ္ ထဲက လုပ္ထားတာျဖစ္ၿပီး၊ ဗမာစကားက လြဲရင္ အျခားစကား ေျပာဆို ေထာင္၀င္ စာမေတြ႔ရ ဆိုတာမ်ဳိး ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြလည္း ရွိေနပါေသးတယ္။ ဒီလိုကိစၥေတြလည္း ျပင္သင့္ပါၿပီ။

စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာ တိုင္းရင္းသားစာေပနဲ႔ ထုတ္ေ၀တဲ့ သတင္းစာ ဘယ္ႏွစ္ေစာင္ရွိသလဲ။ ဒီလို ထုတ္ေ၀ခြင့္ ရဖို႔ က်ေနာ္တို႔က၊ တိုင္းရင္းသားေတြက ဘယ္ေလာက္ေစာင့္ၾကရမွာလဲ။ ေနာက္တခုက ၾသစေၾတလ်၊ အဂၤလန္ စတဲ့ အခ်ဳိ႔ တကၠသိုလ္ေတြမွာ B. A (Burmese) ဆိုတာမ်ဳိး ျမန္မာစာေလ့လာလို႔ ဘြဲ႔ယူလို႔ ရၾကပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာေတာ့ တိုင္းရင္းသား ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးတကၠသိုလ္၊ ေက်ာင္းဆိုတာမ်ဳိး ရွိေပမယ့္ B.A (Mon), B. A (Shan), B. A (Karen) ဆိုတာမ်ဳိး ေလ့လာ ၿပီး ဘြဲ႔ယူလို႔ မရႏိုင္ၾကပါဘူး။ သည္လိုမ်ဳိး တိုင္းရင္းသားေတြအေၾကာင္း၊ သူတို႔စာေပေတြအေၾကာင္း ဘြဲ႔မ်ဳိးေတြယူ၊ ေလ့လာ ႏိုင္ဖို႔ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ ျပင္ဆင္ၾက ရမွာလဲ...။

တခါက ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံ အေျပာင္းအလဲေတြအေၾကာင္း စာေရးတဲ့ အလက္စ္တာ စပါ့ခ္ (Alister Sparks) က ေတာင္ အာဖရိက အသားအေရာင္ခြဲျခားေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေရးခဲ့တဲ့ “ေတာင္အာဖရိကရဲ႕ စိတ္ေနသေဘာထား” (The Mind of South Africa) (၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ထုတ္ေ၀) မွာ ဒီလိုေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ ျပန္ေဖာ္ျပခ်င္တာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံက အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္၊ ျပည္ေထာင္စုသစ္အတြက္ အေရးပါမယ္ထင္လို႔ပါ။ သူက “အကန္႔၊ အကန္႔စီ ခြဲထားတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္တခုမွာ လူမ်ဳိး၊ ဘာသာစကားမတူသူေတြဟာ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ လက္ေတြ႔ဆက္ဆံမႈ မရွိၾက သလို၊ တေယာက္ရဲ႔ ရင္ထဲ၊ ႏွလံုးသားထဲမွာ ဘယ္လို ခံစားေနရမယ္ဆိုတာလည္း အျခားတေယာက္က မသိၾကပါဘူးတဲ့”။

“လူျဖဴ ေတာင္အာဖရိကန္ေတြ ေျပာၾကတာရွိပါတယ္။ သူတို႔က ေတာင္အာဖရိကန္ လူမဲေတြကို သိၾကတယ္။ သူတို႔နဲ႔ ႏွစ္ ေပါင္း (၃၅၀) ေက်ာ္ အတူေနခဲ့တယ္။ လူမဲေတြရဲ႔ လုပ္ပံုကိုင္ပံု၊ အားနည္းခ်က္၊ စိတ္ဓါတ္ေတြကို သိတယ္လို႔ ေျပာေလ႔ရွိပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က လူမဲေတြကိုသခင္နဲ႔ကၽြန္ ဆက္ဆံေရးက လြဲၿပီး ေတြ႔ဆံု ဆက္ဆံတာမ်ဳိး မရွိပါဘူး။ ဒီလို ပါဘဲ။ ေတာင္ အာဖရိကလူမဲေတြကလည္း သူ႔သမိုင္းတေလွ်ာက္လံုးမွာ အဖိႏွိပ္ခံခဲ့ရဘူးတဲ႔ သူေတြလိုပဲ သူတို႔ရဲ႔ အနက္ရိႈင္းဆံုး ေတြး ေခၚမႈေတြကို ဖံုးကြယ္ၿပီးေတာ့ လူျဖဴေတြ ၾကားခ်င္၊ ျမင္္ခ်င္တဲ့ပံုစံမ်ဳိးကိုပဲ ေျပာဆိုေနထိုင္တတ္တဲ့ ကာကြယ္ေရး စနစ္” ေတြ ကို က်င့္သံုးခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေရးသားထားပါတယ္။

က်ေနာ္တို႔ကလည္း ေျပာပါလိမ့္မယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြကို ခံစားနားလည္ႏိုင္ပါတယ္ ဆိုတာ။ သို႔ေသာ္လည္း အထက္က က်ေနာ္တင္ျပခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္ေလးေတြကို ၾကည့္ရင္၊ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ကိုယ့္ဖာသာ အဓိပၸါယ္ေဖာ္ထားတဲ့ ပံုနဲ႔ ျမင္ ေတြ႔ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါကလည္း အျပစ္ေတာ့ မဆိုသာပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ သင္ၾကားခဲ့ရတဲ့ ပညာေရးစနစ္၊ သိခဲ့ရတဲ့ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိေရး ေတြေအာက္မွာ ႀကီးျပင္းလာခဲ့ပံုက ဒီအဆင္ အတိုင္း ျဖစ္ေနခဲ့တာကိုး။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုကိစၥေတြက ျပန္ျပင္ဖို႔ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ အၾကာႀကီး လုပ္ၾကရဦးမွာ ျဖစ္သလို၊ ဘယ္ေလာက္ထိ အားစိုက္ ေဆာင္ရြက္ၾကရမယ္ဆိုတာ ဗမာေတြဖက္ကလည္း သိသင့္ သလို၊ တိုင္းရင္း သားေတြဖက္ကလည္း ျမင္သင့္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ အခ်ဳိ႔ေသာ တုိင္းရင္းသားေတြက နစ္နာခံစားခဲ့ၾကရတာ ၾကာေတာ့ ခု ခ်က္ခ်င္းေျပာင္း၊ အခုခ်က္ခ်င္း အခြင့္အေရးအကုန္ ျပည့္၀တာမ်ဳိး လိုခ်င္ၾကပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးရခဲ့တာ ႏွစ္ (၆၀) ၾကာၿပီ ဆိုေတာ့ ဒီလိုျဖစ္ခ်င္တာလည္း အျပစ္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း အခ်ဳိ႔ေသာ တိုင္းရင္းသား ေခါင္း ေဆာင္ေတြ ကေတာ့ ဖယ္ဒရယ္စနစ္ကို သြားမယ္ဆိုတာ လုပ္ငန္းစဥ္မွ်သာ ျဖစ္တယ္။ အခုသေဘာတူညီ သံႏၷိဌာန္ ျပဳထား ၾကမယ္။ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ယူသြားမယ္ ဆိုတာမ်ဳိး ျမင္ၾကသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ျပည္ေထာင္စုသစ္ခရီးက ခရီးရွည္သြားၾကရမွာပါ။ အျပန္အလွန္ အေပးအယူ ယံုၾကည္မႈေတြ တည္ေဆာက္ သြား ၾကရမွာပါ။ တခါက ပါလက္စတိုင္းနဲ႔ အစၥေရးကေလးေတြ အတြက္ လုပ္တဲ့ အစီအစဥ္ကေလး ၾကားမိေတာ့ သေဘာက် ရပါေသးတယ္။ သူတို႔က အခ်င္းခ်င္းၾကား ပဋိပကၡေတြ ေျပ လည္ေစေရး၊ နားလည္မႈ ပိုရေစေရးအတြက္ ကေလးေတြအတြက္ ရုပ္ျမင္သံၾကား အစီအစဥ္တခုကို Sesame Street ပံုစံမ်ဳိး ပံုစံယူလုပ္ၾကတယ္ ဆိုပါတယ္။

ဒီ Sesame Street လိုမ်ဳိး လမ္းကေလးမွာ ဂ်ဴးေရာ၊ ပါလက္စတိုင္းကေလးေရာ ေနတယ္၊ တူတူကစားၾကတယ္ ဆိုတာမ်ဳိး လုပ္ေတာ့ တခ်ဳိ႔က လက္မခံႏိုင္ၾကပါဘူး။ သူတို႔ ေျမကိစၥ အျငင္းပြားမႈေတြကလည္း အႀကီးအက်ယ္ ရွိတာကိုး။ ဒါနဲ႔ ညိႇႏိႈင္းၾက ၿပီး တလမ္းမွာက ပါလက္စတိုင္းေတြ ေနတယ္။ တလမ္းမွာက ဂ်ဴးေတြေနတယ္။ သူတို႔က ၾကားက ကစားကြင္းေလး တခုမွာ စုဆံုၿပီး ကစားၾကတယ္ ဆိုတာမ်ဳိးလုပ္ေတာ့ သေဘာတူၾကပါတယ္။ သည္ေတာ့ ကေလးေတြက သူတို႔ဘာသာစကားနဲ႔ပဲ သူတို႔ ေျပာရင္း ေဆာ့ကစားတဲ့၊ ခ်စ္ၾကည္ေရး အစီအစဥ္ေလး ျဖစ္လာရပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ၾကားရတာက အၾကမ္းဖက္မႈ ေတြ၊ တိုက္ခိုက္မႈေတြ တိုးပြားလာၿပီး ေနာက္ပိုင္း ဒီအစဥ္ကေလးေတာင္ ပ်က္သြားရသတဲ့။ စိတ္မေကာင္းစရာပါပဲ။

လူမ်ဳိးေပါင္းစံုတဲ့ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာလည္း ဒီလို ကေလးအစီအစဥ္ေတြက စလို႔ လုပ္စရာ အမ်ားႀကီး လိုလိမ့္မယ္ ဆိုတာ စဥ္းစားမိပါတယ္။ လုပ္စရာေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးပါ။ ဒီကေလးေတြကပဲ က်ေနာ္တို႔ရဲ႔ အနာဂတ္သစ္ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ ၾကမယ္ မဟုတ္ပါလား။

ေယာဟန္ေအာင္