နယ္ျခားေဒသက မွန္ကူကြက္ပံုရိပ္မ်ား (၁)

ျပင္ပ ေဆာင္းပါးရွင္ ဦးေအာင္သူၿငိမ္းက အခုတပတ္မွာ စာအုပ္သစ္ တအုပ္နဲ႔ စတင္မိတ္ဆက္ေပးထားပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံ Orchid Press က ထုတ္ေ၀တဲ့ အေမရိကန္လူမ်ဳိး၊ ဓာတ္ပံုဆရာ သတင္းေထာက္ ရစ္ခ်တ္ ဟမ္ဖရီစ္ ေရးသားထားတဲ့ "နယ္ျခားေဒသက မွန္ကူကြက္ ပံုရိပ္မ်ား" (Frontier mosiac) ဆိုတဲ့ စာအုပ္အေၾကာင္း တင္ဆက္ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတပတ္မွာေတာ့ စာေရးသူနဲ႔ စာအုပ္အေၾကာင္း မိတ္ဆက္ကို တင္ျပထားပါတယ္။

ေသာတရွင္မိတ္ေဆြမ်ား ခင္ဗ်ား
မၾကာေသးမီရက္ေတြက ပဲ လႊတ္ေတာ္မွာ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္ဆန္းက ျမန္မာနယ္စပ္က ဒုကၡသည္ေတြကိစၥေျဖ ၾကားတဲ့အခါ ဒီလူေတြဟာ ဟိုဖက္ႏိုင္ငံမွာ သူတို႔ဘာသာသူတို႔ ေနထိုင္ခ်င္ လို႔ ေနေနၾကတဲ့သူေတြ၊ သူတို႔ကို တျခားအသံုး ခ်မႈေတြလည္း ရွိေနတယ္ လို႔ ျပန္ေျပာခဲ့ပါေသးတယ္။ တကယ္ေတာ့ ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ေဒသမွာ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ စခန္းေတြ အမ်ားအျပားရွိေနပါတယ္။ သူတို႔ေတြက ေပ်ာ္လို႔ အိုးအိမ္ကို စြန္႔ပစ္ထြက္ေျပးလာၾကတာ မဟုတ္ သလို၊ အမွန္ တကယ္ ဒုကၡၾကံဳေနၾကရသူ ေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

အျခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ေရႊ႔ေျပာင္းလာၾကသူေတြ၊ ကုန္သည္ ေတြ၊ ဘ၀ တိုးတက္ရာလမ္း ရွာေဖြ ဖို႔ ေရာက္လာသူေတြလည္း ရွိတာေတာ့ အမွန္ပါ။ အခုစာအုပ္က ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ ေဒသက အဲဒီလူေတြ ရဲ႔ ေထြျပားတဲ့ ဘ၀အေၾကာင္းေတြ၊ ျမင္ကြင္းေတြကို မွန္ကူကြက္လို စီခ်ယ္ေဖာ္ျပထားတာပါ။ သူတို႔ရဲ႔ ဒုကၡ၊ သုခ အဖံုဖံုကို ေတြ႔ၾကရပါလိမ့္မယ္။ ဒီစာအုပ္က ထိုင္းႏိုင္ငံ Orchid Press က ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က ထုတ္ေ၀ခဲ့တာ ျဖစ္ ပါတယ္။ "နယ္ျခားေဒသက မွန္ကူကြက္ပံုရိပ္မ်ား။ ႏိုင္ငံ၂-ခုၾကားနယ္ေျမက ျမန္မာတို႔ရဲ႔အသံမ်ား (Frontier Mosiac: Voices of Burma From the Lands in Between) အမည္ရတဲ့ စာအုပ္ပါ။

ဒီစာအုပ္ေရာင္းရေငြ အျမတ္အစြန္းကို ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္က ေဒါက္တာစင္သီယာေမာင္ ရဲ႔ ေစတနာေဆးကု ခန္းကို လွူ ဒါန္းမယ္ဆိုတာလည္း စာအုပ္အဖြင့္မွာ ေဖာ္ျပထားပါေသးတယ္။ စာေရးသူက အေမရိကန္လူမ်ဳိး ရစ္ခ်တ္ ဟမ္ဖရီစ္ (Richard Humphries) က ဓာတ္ပံုသတင္းေထာက္တဦး ျဖစ္သလို၊ ေဆာင္းပါးအမ်ား အျပားလည္း ေရးခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက တကၠသိုလ္တခုမွာ စာသင္ၾကားေနသူလို႔လည္း သိရပါတယ္။ သူက ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ကတည္းက ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ကို ပံုမွန္ဆိုသလို ေရာက္လာေလ့ရွိၿပီး၊ တခါတေလဆိုရင္လည္း အေတာ္ၾကာၾကာ အခ်ိန္ယူေနထိုင္တတ္ပါတယ္။

ဒီအေတြ႔အၾကံဳေတြကို ေပါင္းစုေရးသားထားတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္က လူေတြရဲ႔ဘ၀ျဖစ္ရပ္ေတြကို အေတာ္ေလး စိတ္လႈပ္ခတ္ ခံစားမႈျဖစ္ေအာင္ ေဖာ္က်ဴးထားႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဂၤလိပ္စာ တည္းျဖတ္မႈ အားနည္းလို႔ ရုပ္ဆိုးတဲ့ ၀ါက်၊ စာပိုဒ္ေတြလည္း ရွိေနေသးတယ္လို႔ ေ၀ဖန္သူေတြက ဆိုၾကပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္း၊ ျမန္မာျပည္သူေတြအေၾကာင္း သိခ်င္ရင္ ဖတ္ၾကည့္သင့္တဲ့ စာအုပ္လို႔လည္း ညႊန္းၾကပါေသးတယ္။

အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ေလ့လာမႈေတြမွာ နယ္စပ္ေဒသဆိုၿပီး၊ က်ယ္ျပန္႔လႊမ္းျခံဳတဲ့ ဧရိယာထက္စာရင္ နယ္ျခားမ်ဥ္းကို ပိုလို႔ျမင္တတ္တယ္ ဆိုပါတယ္။ အေၾကာင္းက ေဟာလိ၀ုဒ္ရုပ္ရွင္ေတြမွာ နယ္ျခားမ်ဥ္း တဖက္ ကို ေက်ာ္ရင္ လံုး၀လြတ္ ေျမာက္နယ္ေျမကို ေရာက္တာမ်ဳိး၊ နယ္ျခားတဖက္က အာဏာရွင္ေတြ၊ တဖက္က ႀကိဳဆိုေနတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့လူ႔ေဘာင္ ဆိုတာမ်ဳိး ျပတတ္ၾကလို႔ပါတဲ့။ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံ အုပ္စုေတြ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့တဲ့ စစ္ေအးတိုက္ပြဲကာလမွာလည္း နယ္ျခားမ်ဥ္း ဆိုတာ တမ်ဳိး တဖံုအေရးပါေစျပန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔ရဲ ႔ေလ့လာေဖာ္ျပမႈက နယ္ျခားစည္းသာမဟုတ္ဘဲ၊ ပိုက်ယ္ျပန္႔တဲ့ နယ္ျခားေဒသတခုလံုးကို ေလ့လာေဖာ္ျပထား တာျဖစ္ပါတယ္။

ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ေဒသက ကီလိုမီတာ ၁,၈၀၀ ေက်ာ္ ရွည္လ်ားပါတယ္။ ဒီေဒသမွာ ေနထိုင္ၾကတာက လူမ်ဳိးစံုပါ။ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ေနၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသားအုပ္စုေတြ ရွိပါတယ္။ စစ္ရွိေနတာနဲ႔အညီ မိုင္းကြင္း ေတြ၊ အႏၱရာယ္ေတြကလည္း ႁပြမ္းလွပါတယ္။ စစ္ေၾကာင့္ ထြက္ေျပးလာရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြလည္း အမ်ားအျပားရွိပါ တယ္။ သူတို႔နဲ႔အတူ ေၾကကြဲဖြယ္ဇာတ္လမ္းေတြ၊ အနာဂတ္ေပ်ာက္ေန ရတ့ဲ လူမမယ္ကေလးေတြလည္း အတူရွိေနၾကျပန္ ပါတယ္။ တခါ နယ္စပ္ေဒသမွာ ကုန္သည္ေတြ လည္း ေသးေသးႀကီးႀကီး အစံု ရွိေနျပန္ပါတယ္။ တပိုင္တႏိုင္ လုပ္ကိုင္စား သူ ကုန္သည္ေတြကေန အႀကီးစားကုန္သည္ႀကီးေတြအထိ ရွိပါတယ္။ နယ္စပ္ေဒသက သစ္ေတြ၊ ေက်ာက္ျမက္ေတြ ေမွာင္ခို ခိုးထုတ္လုပ္ကိုင္စားၿပီး အက်ဳိးအျမတ္မ်ားစြာ ျဖစ္ထြန္းေနၾကသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဆင္းရဲလြန္းလို႔ ဘ၀တိုးတက္ရာတိုးတက္ေၾကာင္း လာေရာက္လုပ္ကိုင္စားေသာက္ၾကသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီလူေတြ ရွိတာနဲ႔အမွ် ေခါင္းပံုျဖတ္အျမတ္ထုတ္မႈေတြ၊ လူကုန္ကူး ေရာင္း၀ယ္မႈေတြလည္း ရွိလာျပန္ပါတယ္။ အေမရိကန္လို ႏိုင္ငံ မ်ဳိးက ၁၉၇၀ ခုႏွစ္မ်ားမွာ အထူးစိတ္၀င္စားခဲ့တဲ့ ေရႊႀတိဂံလို လာအို-ထိုင္း-ျမန္မာ သံုးပြင့္ဆိုင္ေနရာမ်ဳိးကလည္း နယ္ျခား ေဒသမွာ ပါ၀င္ေနျပန္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ မူးယစ္ေဆး၀ါး ကုန္သြယ္ေဖာက္ကားမႈေတြလည္း အႀကီးအက်ယ္ထြန္း ကားခဲ့ပါတယ္။

စာအုပ္အဖြင့္မွာ န၀တအစိုးရလက္ထက္ ေကာ့ေသာင္ဆိပ္ကမ္းမွာ တည္ထားတဲ့ ဘုရင့္ေနာင္ရုပ္ထု အေၾကာင္း ေဖာ္ျပၿပီး၊ စာေရးသူက အေရွ႔ေတာင္အာရွႏိုင္ငံေတြရဲ႔ သမုိင္းကို ျပန္ၾကည့္ပါတယ္။ တခ်ိန္က နယ္ျခားမ်ဥ္းဆိုတာထက္ စာရင္ နယ္ျခားေဒသေတြက ပိုလို႔လက္ေတြ႔က်ပါတယ္။ ဘုရင္-မင္းတရားေတြရဲ႔ အာဏာဗဟိုခ်က္မ ေနရာက ဆိုင္ယမ္-အင္း၀၊ မႏၱေလးစသျဖင့္မွာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီကေန ေ၀းကြာသြားရင္ အစြန္အဖ်ား၊ အာဏာစက္ သိပ္မထိေရာက္တဲ့ေနရာ ျဖစ္ လာပါတယ္။ အဲဒီဘုရင္ေတြကလည္း အခြင့္သာ ရင္သာသလို အာဏာစက္ကို ခ်ဲ႔ထြင္ဖို႔ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုအခါ မွာ စစ္ခ်ီၾကရင္ နယ္ျခားေဒသ၊ အစြန္အဖ်ားက တိုင္းရင္းသားေတြကို စစ္သားေကာက္တာ၊ စုေဆာင္းေခၚငင္သြားတာေတြ လုပ္တတ္ပါတယ္။ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္ျခားမ်ဥ္းက ၿဗိတိသွ်ေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္ၿပီး ၁၈၈၅ မွာမွ အတည္ျဖစ္တယ္ ေျပာရ ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေတာင္မွ အဂၤလိပ္ေတြက ၀လူမ်ဳိးနယ္ေတြကို ဒီအတိုင္းလႊတ္ထားသလို၊ ရွမ္းပေဒ သရာဇ္ေတြကို လည္း ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ နယ္ျခားမွာ ခြင့္ျပဳထားခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ၁၉၄၈ ေနာက္မွ နယ္ျခား ေဒသေတြကို အာရံုျပန္ထားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အာဏာဗဟိုခ်က္မကို နယ္ျခားေတြထိ သက္ေရာက္ေအာင္ ဆက္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ ၾကပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံကလည္း ကာလအေတာ္ၾကား သူတို႔ျပည္ တြင္း ေရးနဲ႔ ရႈပ္ေပြေနေတာ့ နယ္စပ္ေဒသေတြကို အာရံု မစိုက္ႏိုင္ပါဘူး။ Buffer zone လို႔ေခၚတဲ့ နယ္ျခားေဒသေတြကို ၾကားခံဇုန္သေဘာ တိုင္းရင္းသားသူပုန္ထမႈေတြ ျမန္မာ ဖက္ အျခမ္းမွာ ရွိေနတာ ေကာင္း တယ္လို႔ ယူဆခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအဆက္ဆက္ကေတာ့ နယ္ျခားေဒသေတြကို အျဖဴ-မီးခိုး-အမဲေရာင္ နယ္ေျမဆိုၿပီး လံုျခံဳေရးအရ ပိုင္းျခားထားမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ စစ္ဆင္ေရးေတြနဲ႔အတူ ျဖတ္ေလးျဖတ္ ဗ်ဴဟာ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြလည္း အမ်ားအျပား ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၉၈၉ ခုေနာက္ပိုင္းမွာ ေျပာင္း လာခဲ့ ပါတယ္။ တစံုတရာ နယ္စပ္တည္ၿငိမ္လို႔ စီးပြားေရးအက်ဳိးအျမတ္ေတြဖက္ ပိုခ်ဲ႔ထြင္ခ်င္လာ သလို၊ ျမန္မာဖက္ကလည္း တံခါးဖြင့္စီးပြားေရး မူ၀ါဒက်င့္သံုးလို႔၊ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးကို ဖြင့္ခဲ့ပါတယ္။

စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရ ေျပာရင္လည္း နယ္စပ္ေဒသေတြက ဖြင့္ဆိုရခက္တယ္လို႔ စာေရးသူက ဆိုပါ တယ္။ ေကာလာဟလ ေတြ၊ မေသခ်ာမႈေတြ ျပည့္ေနတတ္သလို၊ နယ္စပ္ေဒသေတြမွာ တံခါးေပါက္ေစာင့္ေတြ၊ ၾကားပြဲစားေတြ၊ အၾကံနဲ႔လူေတြ အလုပ္ျဖစ္ေနတတ္တာလည္း သဘာ၀ပါ။ ဒါေပမယ့္ အဖြင့္မွာပဲ စာေရးသူက ရွင္းျပထားတာက သူကဒီစာအုပ္ကို ေရးတဲ့ အခါ ၾကားေနသေဘာမထားပါဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ အထူး သျဖင့္ ျမန္မာစစ္အစိုးရနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ သူ႔အျမင္က ၾကားေန မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ႀကိဳတင္တင္ျပခဲ့ေၾကာင္း ပါခင္ဗ်ား။ ေနာက္တပတ္မွာ စာအုပ္ထဲက ျဖစ္ရပ္ေတြကို ဆက္လက္တင္ျပ ပါမယ္။ အားလံုး ၿငိမ္းခ်မ္း ေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါေစ။

(ယခု ေဆာင္းပါးကို လြတ္လပ္ေသာအာရွအသံ ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္ RFA မွ ထုတ္လႊင့္သြားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ RFA ၏ မူပိုင္သာျဖစ္ၿပီး ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။)