ဘုရားသံုးဆူ ေန႔ရက္မ်ား (၁၇)

ဘုရားသံုးဆူ ေန႔ရက္မ်ား (၁၇)

ကလိန္ကန္းစခန္းမွာေနရေတာ့ စံခရပူရီၿမိဳ႔ကို ပိုၿပီး အေရာက္အေပါက္မ်ားလာတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ စခန္းကေန ေလွစီးရင္ ၃ နာရီေလာက္ဆို ၿမိဳ႔ကိုေရာက္ၿပီ။ ၾကားထဲမွာ ထိုင္းဂိတ္က စစ္ေဆးတာမ်ဳိး မရွိဘူး၊ ပိုလြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဝင္ ထြက္လို႔ရတယ္။ တဖက္မွာလည္း စံခရပူရီၿမိဳ႔ထဲမွာ က်ေနာ္တို႔ ေထာက္ပံ့ေရးရံုးအတြက္ သြပ္မိုးသြပ္ကာ အိမ္ကေလး တလံုးကိုလည္း ငွားထားတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေရကန္ႀကီးထဲမွာလည္း ပင္လယ္ျပင္စစ္ဆင္ေရးဆိုၿပီး ေဖာင္အိမ္တလံုး ဝယ္ထားေသးတယ္။ စခန္းအတြက္ စက္ေလွငယ္တစင္းလည္း ရွိတယ္။

စံခပူရီၿမိဳ႔က ေသးေသးပါ။ ေတာင္ႏွေမာင္းေတြေပၚမွာ လက္ေခ်ာင္းေတြ ျဖန္႔ကားထားသလို တည္ထားတဲ့ၿမိဳ႔၊ ၿမိဳ႔နဲ႔ ေရကန္ တဖက္ျခားထားတဲ့ မြန္ရြာကိုေတာ့ 'ဝင္က'လို႔ ေခၚၾကတယ္။ ဒီၿမိဳ႔နဲ႔ ဝင္းကရြာဟာ အရင္တုန္းကေတာ့ ေခ်ာင္းသံုးခုဆံုရာ (ဘီးခီး၊ စံခလယ္ (ေစာင္ခလီယာ) နဲ႔ ရမ္တီး) ေနရာမွာ ရွိခဲ့တယ္။ ေခ်ာင္းသံုးခုဆံုရာကေန ျဖစ္လာတဲ့ 'ေကြးႏိုင္ျမစ္' ကို ၁၉၇၉ ခုႏွစ္မွာ ဆည္ပိတ္လိုက္ၿပီး၊ ဆည္တည္ေဆာက္တာၿပီးဖို႔ ၅ ႏွစ္ၾကာတယ္။ အရင္ကေတာ့ ေခါင္လိုင္ဆည္လို႔ ေခၚတယ္။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ထိုင္းလက္ရွိဘုရင္နာမည္ 'ဗာဂ်ီရာေလာင္ကြန္' ဆည္အျဖစ္ အမည္ေျပာင္းတယ္။  ဆည္ ပိတ္လိုက္ေတာ့ ရြာေဟာင္းကေရျမဳပ္သြားတယ္။ ေရျမဳပ္သြားတဲ့ ရြာသားေတြကို ေတာင္ကုန္းျမင့္ေပၚမွာ ျပန္ၿပီး ေနရာခ် ေပးတယ္။ ဆည္ပိတ္လိုက္လို႔ ေရေတြေတာင့္သြားတဲ့အခါ ေရကန္ႀကီးသဖြယ္ ၿမိဳ႔ရဲ႔အလွအပ ေပၚလာတယ္။ တဖက္မွာ ထိုင္းနဲ႔ ကရင္အမ်ားစုေနရာ စံခရပူရီၿမိဳ႔ကတဖက္၊ က်န္တဖက္မွာ မြန္အမ်ားစုေနထိုင္တဲ့ ဝင္ကရြာျဖစ္လာတယ္။ မြန္ဆရာ ေတာ္ႀကီး ဦးဥတၱမရဲ႔ ဂုဏ္သတင္းေၾကာင့္ ထိုင္းဘုရင္က ကိုးကြယ္တဲ့အခါ မြန္ရြာသားေတြလည္း ဆရာေတာ္ႀကီးကို ခိုလႈံ ေနထိုင္စရာ ျဖစ္လာတယ္။ မြန္ဖက္ကမ္းကို သာသနာနယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးၿပီး၊ ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႔ ေလာင္းရိပ္ခိုေစ တယ္။ မြန္ဘုန္းႀကီး ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကလည္း "ေစတီ ဗုဒၶဂါယာ"ဆိုၿပီး၊ ဗုဒၶဂါယာပံုစံ ေစတီတဆူ တည္ထားတယ္။

ရြာႏွစ္ခုၾကားက ေရျပင္မွာေတာ့ အပန္းေျဖတည္းခိုခန္း (Guest house) ေတြ ရွိသလို၊ ေလာရွမ္းလူမ်ဳိးေတြ အေျခခ် ေနထိုင္ၾကတဲ့ ေဖာင္အိမ္ကေလးေတြလည္း ရွိတယ္။ ေနာက္ေတာ့ မြန္ေတြလည္း ေဖာင္ေတြေပၚ အိမ္သေဘာ တဲထိုး ေနထိုင္ၾကတယ္။ (၁၀၁) အဖြဲ႔က ေဖာင္အိမ္တလံုးကို ဝယ္ၿပီး စတည္းခ်တယ္။ ခ်က္ျပဳတ္စားလိုက္၊ ေလွေမာင္းလိုက္၊ ေရကူးလိုက္ လုပ္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ တခ်ိန္က်ရင္ ပင္လယ္ျပင္စစ္ဆင္ေရးလုပ္ဖို႔ ႀကိဳတင္ေလ့က်င့္ေနတာလို႔ ဆိုၾက တယ္။ ေဒါက္တာ ႏိုင္ေအာင္အၾကံ ျဖစ္ပံုရတယ္။ J က်ေနာ္တို႔ရဲေဘာ္ေတြ လာတဲ့အခါ ေထာက္ပံ့ေရးတဲမွာ တည္းခိုေန ႏိုင္ၾကသလို၊ ေဖာင္အိမ္မွာလည္း ေနႏိုင္တယ္။ ဘုရားသံုးဆူက လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ဖြင့္တဲ့ မျဖဴ-မနီတို႔ ညီအမကလည္း ဘုရားသံုးဆူ စခန္းက်တဲ့အခါ ဝင္ကရြာကေလးမွာ ေျပာင္းလာၿပီးေနထိုင္ၾကတယ္။ (လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ေတာ့ မဖြင့္ေတာ့ ဘူး)။

အဲဒီမွာ က်ေနာ္မသီတာနဲ႔ စေတြ႔တယ္။ သူတို႔အိမ္မွာက လက္ဖက္ရည္၊ မုန္႔ဟင္းခါး၊ ေကြ႔သယိုေရာင္းေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ရဲေဘာ္ေတြ မနက္စက္က်ရာ ေနရာျဖစ္ေနတတ္တယ္။ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ထိုင္၊ အာေပါင္အာရင္းသန္သန္ ႏိုင္ငံေရးေတြ ေဆြးေႏြးၾက၊ ေခတ္ကိုသံုးသပ္ၾက လုပ္ေနတတ္ၾကတယ္။ မသီတာက ငယ္ေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔လက္ဖက္ရည္ထဲ မွာ ခ်ိတ္ထားတဲ့ ဓာတ္ပံုႀကီးတပံုကိုၾကည့္ရင္း က်ေနာ္သေဘာက်ေနမိတယ္။ ဓာတ္ပံုထဲမွာ သူက အသက္ပိုႀကီးနည္းနည္း ႀကီးပံုရတယ္။ ဓာတ္ပံုထဲက သူ႔မ်က္လံုးေတြက ဝိုင္းစက္ေနတယ္။ နားဆြဲကေလးနဲ႔ ျပင္ျပင္ဆင္ဆင္ရိုက္ထားတဲ့ ဓာတ္ပံု ကို က်ေနာ္ေငးၾကည့္ေနတတ္တယ္။ လူကိုယ္တိုင္ကိုေတာ့ တခါတေလမွသာ ျမင္ရတယ္။ သူ႔မိသားစုနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ေက်ာင္းသားအဖြဲ႔ေတြကေတာ့ အေတာ္ရင္းႏွီးကၽြမ္းဝင္ေနၿပီ။ အေၾကာင္းကေတာ့ သူ႔အမျဖစ္သူ မစႏၵာက က်ေနာ္တို႔ ေက်ာင္းသားအဖြဲ႔က မုဒံုၿမိဳ႔သား ကိုေအာင္ဆန္းနဲ႔ ေစာေစာစီးစီးကပဲ အိမ္ေထာင္က်တယ္။ မုဒံုအုပ္စုေခါင္းေဆာင္ ကို တင္စိုးေနာင္၊ ကိုတင္စိုးေမာင္တို႔က ကိုေအာင္ဆန္းကို ၿမိဳ႔ျပမွာ ဆက္သြယ္ေရးအတြက္ စံခလီယာဟိုတယ္မွာ စားပြဲထိုး လုပ္ေစရင္း၊ တာဝန္ေပးထားတယ္။ အဲသည္အခ်ိန္က တယ္လီဖုန္းဆက္သြယ္ေရးက ခက္ခဲေတာ့ ၿမိဳ႔ေပၚက၊ အျခားေဒသ က ဆက္ခ်င္ရင္ ကိုေအာင္ဆန္းကို မက္ေဆ့ခ်္သတင္း ေပးထားခဲ့ႏိုင္တယ္။ အဲဒီမွာ သူ႔အမေတာ္သူ မစႏၵာနဲ႔ေတြ႔ၿပီး အိမ္ေထာင္က်တယ္။ သူ႔အမက ျမန္မာစကား ပိုၿပီးေရေရလည္လည္ ေျပာဆိုတတ္သလို၊ ကိုေအာင္ဆန္းကလည္း မြန္လို ေျပာတတ္တယ္။ သူတို႔အဖို႔ အဆင္ေျပတာေပါ့။ ေနာက္တခုကလည္း သူ႔အေဖ ဦးလွအိမ္က ျမန္မာေရလည္ၿပီး၊ ဟိုးအရင္ တေခတ္ ဦးႏုရဲ႔ ပါလီမာန္ဒီမိုကေရစီပါတီ (PDP) ေတာ္လွန္ေရးကာလကတည္းက၊ အဲဒီေတာ္လွန္ေရး ရဲေဘာ္ေတြနဲ႔ တလံုးလံုး လက္ပြန္းတတီးေနခဲ့သူ။ က်ေနာ္တို႔ ဘဝေတြကို စာနာမႈရွိတယ္။  

သူမ်ားေတြက မျဖဴ-မနီ ပိုးပန္းေနၾကခ်ိန္မွာ က်ေနာ္ကေတာ့ သူတို႔ကိုေရွာင္ၿပီး၊ မသီတာကို သေဘာက်ေနတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က က်ေနာ္က ၂၅ ႏွစ္၊ သူက ၁၆ ႏွစ္ေလာက္ပဲ ရွိဦးမယ္။ ဒါေပမယ့္ သူကျမန္မာစကား မတတ္ေတာ့ က်ေနာ့္ အဖို႔ ေျပာရလည္း အေတာ္ခက္ေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေဒသက တပ္ေရးတာဝန္ယူသူ ကိုရဲမြန္၊ က်ေနာ္တို႔တပ္ခြဲက ကို ေအာင္မ်ဳိးဆန္းတို႔ကလည္း က်ေနာ့္ကို ေရာဂါတက္ေအာင္ က်ပ္ေပးၾကတယ္။ ကိုေအာင္မ်ဳိးဆန္း၊ ကိုရဲမြန္တို႔က က်ေနာ္ တို႔ထက္ အသက္ႀကီးၿပီး၊ လူေပါင္းလည္း ဆန္႔ၾကတယ္။ ဦးလွအိမ္ကို သူငယ္ခ်င္းလို ေျပာဆိုေပါင္းသင္းၾကတယ္။ ဦးလွ အိမ္ကလည္း လူငယ္စိတ္၊ အဲသည္အခ်ိန္အထိ ေက်ာကုန္းမွာ လင္းယုန္ရုပ္ႀကီး မင္ေၾကာင္ထိုးလိုက္ေသးတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဆးမင္ေၾကာင္ကို ႂကြားခ်င္တဲ့စိတ္နဲ႔ အက်ၤီခၽြတ္၊ ဆိုင္ကိုေက်ာေပးထိုင္ၿပီး သူ႔အရုပ္ကို လူသူျမင္ေအာင္ လုပ္တတ္ေသး တယ္။ မသီတာတို႔ အေမကေအးတယ္။ သူ႔အေဖၿပီးရင္ၿပီး၊ ျမန္မာလိုလည္း သိပ္မေျပာတတ္ဘူး။

သူတို႔က မသီတာကို က်ေနာ္သေဘာက်ေနေၾကာင္း နားေဖာက္ၾကတယ္။ စေနာက္ေျပာၾကတယ္။ အဲသည္လို အခ်ိန္မ်ဳိး ဆိုရင္ က်ေနာ့္အဖို႔ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ထိုင္ရတာ အေတာ္အေနခက္တယ္။ ဦးလွအိမ္ကလည္း က်ေနာ္စခန္းလူႀကီး တေယာက္မွန္း သိထားေတာ့၊ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ "ခင္ဗ်ား-က်ေနာ္" နဲ႔ ေျပာဆိုဆက္ဆံေနရခ်ိန္။

ဒီလိုနဲ႔ ေရာဂါတက္လာတယ္။ ကိုေအာင္မ်ဳိးဆန္းကလည္း စာေပးဖို႔ ေျမႇာက္ေပးတယ္။ စာေပးရင္လည္း ဟိုက ျမန္မာလို ဖတ္တတ္မွာ မဟုတ္ျပန္ဘူး။ တဖက္မွာလည္း က်ေနာ္တို႔ စခန္းကရဲေဘာ္ေတြ မာနယ္ပေလာေဒသဖက္ကို ေျပာင္းေရႊ႔ရ မွာမို႔ အလုပ္ရႈပ္ ျပင္ဆင္ေနၾကရတယ္။ က်ေနာ့္အဖို႔လည္း ခ်ီတုံခ်တံု။ က်ေနာ္မေျပာျဖစ္ရင္ သူဘယ္လိုသိမွာလဲ။ တနယ္ ကို ေျပာင္းသြားတဲ့အခါ ေဝးၾကရခ်ည္ရဲ႔။ က်ေနာ္ ဖြင့္ေျပာၿပီးျပန္ရင္လည္း ခရီးသြားၾကရမွာ၊ ေဝးၾကရမွာ။ တာဝန္ေတြနဲ႔ ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္လာႏိုင္မယ္… မသိျပန္ဘူး။ ကံမကုန္ရင္ေတာ့ ျပန္ဆံုႏိုင္ၾကေသးတာေပါ့။

အဲသည္အခ်ိန္မွာ စံခရပူရီၿမိဳ႔မွာ ေကအဲန္ယူဖက္က ဆက္ဆံဖို႔ ဖဒိုမန္းေအာင္ေဌး ရွိတယ္။ သူက ၁၉၆၂ ေက်ာင္းသား ေဟာင္း ေက်ာင္းသားစိတ္ ရွိတယ္။ စကားေျပာရင္ ႏွာေခါင္းတရႈံ႔ရႈံ႔နဲ႔ ေျပာတတ္သူ။ သူ႔အိမ္ကိုသြားရင္ ၁၉၇၀ ပတ္ဝန္း က်င္ေလာက္က ဦးေနဝင္းကို လုပ္ၾကံဖို႔ ႀကိဳးစားဖူးတဲ့၊ ႏိုင္ငံေတာ္ ေက်ာ္ထူးေခၚ (အသံလႊင့္ရံုကို ၁၉၈၀ ခုႏွစ္မ်ားမွာ ေလာင္ခ်ာနဲ႔ ပစ္ဖူးတဲ့ မန္းေငြေအာင္တို႔ အစု) က တေယာက္ကိုလည္း ေတြ႔ရတတ္တယ္။ ေနာက္ေတာ့ တပ္မဟာ ၆-က ဖဒိုမန္းေအာင္တင္ျမင့္ ရွိတယ္။ [ေနာက္ပိုင္းမွာ တပ္ရင္း ၁၆ က သုမူဟဲက ေကအဲန္ယူက ခြဲထြက္လက္နက္ခ်ေတာ့ သူပါသြားတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီးမွာ အမ်ဳိးသားလႊတ္ ေတာ္အမတ္အေနနဲ႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ ျပန္ေတြ႔ရတယ္။ ေကာ့ကရိတ္မဲဆႏၵနယ္က မဲေရြးေကာက္ခံရတာ။]  သူတို႔ကတဆင့္ က်ေနာ္တို႔ရဲေဘာ္ေတြ တပ္မဟာ-၆ နယ္ေျမကို ျဖတ္ၿပီး မာနယ္ပေလာကို သြားႏိုင္ဖို႔ ညိႇႏိႈင္းရတယ္။ သြားရမယ့္လမ္းက က်ေနာ္တို႔ စံခရပူရီကေန တဖက္ ထိုင္းနယ္စပ္ မဲကသာစခန္းကို သြားရမယ္။ မဲကသာကေန ေတာလမ္းရွိတယ္။ ေတာင္ေပၚလမ္းတေလွ်ာက္ ထိုင္းနယ္ကို ဝင္လိုက္၊ ထြက္ လိုက္ေဖာက္ထားတဲ့ ခဲမိုင္းတူးတဲ့ လမ္းေၾကာင္းရွိတယ္။ ေနာက္ဆံုး တပ္မဟာ ၆- တဖက္နယ္စပ္ အဇင္း၊ က်ဳိက္ဒံု ေက်းရြာကို ေပါက္မယ္။ အဲဒီကေနတဆင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံ အုန္းဖ်ံၿမိဳ႔၊ မဲေဆာက္နီးသြားၿပီ။ က်ေနာ္တို႔နဲ႔အတူ လက္နက္အခ်ဳိ႔ ယူသြားႏိုင္ဖို႔လည္း ျပင္ဆင္ၾကတယ္။ ထိုင္းလူမ်ဳိးေတြ အမ်ားစုက ၿမိဳ႔မွာ သြားလာတဲ့အခါ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ကို သံုးၾက တယ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ေျခေထာက္ပဲရွိတယ္။ ၿမိဳ႔ကို ဟိုဖက္ျဖတ္ေလွ်ာက္၊ သည္ဖက္ျဖတ္ေလွ်ာက္ လူကလည္း ေနေလာင္မဲတူး၊ ေခၽြးတလံုးလံုးနဲ႔ ျဖစ္ေနရတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ မိတ္ေဆြေတြကိုလည္း ခရီးစားရိတ္အတြက္ ေငြေၾကး အကူ အညီေတာင္းၾကရေသးတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ 'လက္ဖက္ရည္ဆိုင္' ဆိုၿပီး ကဗ်ာတပုဒ္ ေရးျဖစ္တယ္။      

လက္ဖက္ရည္ဆိုင္

လက္ဖက္ရည္ဆိုင္
စစ္ျပန္ႀကီးေတြ စတိုင္နဲ႔
ကိုယ္တို႔လာထိုင္ၾကတယ္။
တကယ္ေတာ့
ဘိုင္က်ၿပီး ငွက္ဖ်ားနဲ႔ေဆြးေနတဲ့
ျပည္ေျပးေက်ာင္းသားေတြေပါ့...။

အီၾကာေကြးအေက်ာ္နဲ႔
နက္စ္ေကာ္ဖီေဖ်ာ္ေရာင္းတဲ့ဆိုင္ကိုပဲ
လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ဆိုၿပီး သူတို႔ထိုင္ၾက
ရြာလမ္းမကို စတိုင္က်က် ရႈတတ္တယ္။

နယ္စပ္မ်ဥ္းေပၚက ေစ်းကေလးမွာ
ၿမိဳ႕စရိုက္ကိုေပးတာဆိုလို႔ ဒီဆိုင္
ေလေသနတ္ေတြထိုင္ပစ္
ဦးခ်စ္ဆိုင္အလား ထင္လိုက္ေသးတယ္။

ေျပာက္က်ားေဘာင္းဘီေဂါက္ဂက္နဲ႔
မနက္ဆိုထြက္လာ
ရြာခမ္းလွည့္လည္ေတာ္မူၿပီး
လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာ လသာတယ္...
ျပန္လာေတာ့ အခ်င္းခ်င္းေျပာမကုန္
စုေပါင္းစပ္ေပါင္း အကုန္ႀကိဳက္ၾကရတဲ့
အႀကီးမ အငယ္မအေၾကာင္းေလ။

ၿမိဳ႕ေဝးျပေဝးမွာ အာသာေျဖေဆး
ေဖ်ာ္ေျဖေရးလည္း ဒီဆိုင္
မိေဝးဖေဝး သံေယာဇဥ္ေပး
အိပ္မက္ေတြေမြးတာလည္း ဒီဆိုင္။

ဒီလိုနဲ႔....
ေတာင္ျပာတန္းနဲ႔ ေက်ာပိုးအိတ္သီခ်င္းဆို
တေနရာကို သြားရဦးမယ္။
ကိုယ့္ကိုယ္ကို ေခတ္ႀကီးလြယ္ထားပံုနဲ႔ ႏႈတ္ဆက္
ထားရက္ရေတာ့မွာပဲ ဆိုင္ကေလးေရ...။

မလြမ္းေလာက္ပါဘူး။
တံတားႀကီး
ဘုရားႀကီး
ခ်ဲပြဲနဲ႔ လူမိုက္ေတြႀကီးစိုးတဲ့ ရြာကေလးေလ...။

ေသခ်ာပါရဲ႕
လက္ဖက္ရည္ဆိုင္
ေကာင္တာထိုင္ေနတဲ့ ပန္းကေလးဟာ
ပူပံုပန္းနဲ႔ မိႈင္ေငးေနေတာ့မွာပဲ။
သူခ်စ္တဲ့ေကာင္ေလးဟာ
စစ္ေသြးႂကြ ဘာသာျခား၊ တရြာသားက်ေနာ္ေလ...။

ေယာဟန္ေအာင္ (၁၉၉၀၊ ၂၀၀၄)