ဘုရားသံုးဆူ ေန႔ရက္မ်ား (၁၄)

ဘုရားသံုးဆူ ေန႔ရက္မ်ား (၁၄)

ဘုရားသံုးဆူရြာက ျပန္လည္စည္ကားစျပဳေနခ်ိန္မွာ တိုက္ပြဲျဖစ္ေတာ့ ကုန္သည္လမ္းေတြ ျပတ္ေတာက္သြားတယ္။ သိမ္း လိုက္တဲ့ အစိုးရစစ္ေၾကာင္းကိုယ္တိုင္က လမ္းေတြေသခ်ာ ျပန္မဖြင့္ႏိုင္ေသးဘူး။ ထိုင္းသစ္ကုန္သည္ႀကီး 'စီယာဟု' ေပးတဲ့ရိကၡာနဲ႔ ရွင္သန္ေနရတယ္။ တခါတေလ စံခရပူရီေစ်းမွာ ျမန္မာစစ္တပ္အတြက္ စစ္ဗိုလ္၊ စစ္သားေတြ ရိကၡာ လာဝယ္တာလည္း ေတြ႔ရတယ္။ ဗ်ဴဟာမွဴး ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္စစ္ေမာင္အျပန္ကားကို ေကအဲန္ယူက ေခ်ာင္းပစ္တယ္။ RPG ဒံုးနဲ႔ ထုတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူကံေကာင္းသြားတယ္။ သူစီးရမယ့္ကားမွာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးတပါးကို ေရွ႔ကေပးစီးၿပီး၊ သူက ေနာက္က ကားမွာထိုင္လိုက္တဲ့အတြက္ ကံသီၿပီး လြတ္သြားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပံုမွန္ကုန္သည္လမ္းေၾကာင္း မဖြင့္ႏိုင္ေသး ေတာ့ ကုန္သည္ေတြက ေသာင္တင္ၿပီး၊ ျပန္ဖို႔ေစာင့္ေနရတယ္။

ဒီလိုနဲ႔ ေရးကိုထိုးစစ္ျပန္လုပ္ဖို႔ မြန္စစ္ေၾကာင္းေတြ ဆင္းေတာ့ ကုန္သည္ေတြပါ တအံုတမႀကီး လိုက္ပါလာခဲ့တယ္။ ေရးၿမိဳ႔ တိုက္ဖို႔ စစ္ဆင္ေရးကို က်ေနာ္တို႔ ABSDF ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ညိႇႏိႈင္းတိုင္ပင္တာ မရွိပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း က်ေနာ္တို႔ တပ္ဖြဲ႔ေတြက မြန္တပ္ဖြဲ႔ေတြနဲ႔အတူ စစ္ေၾကာင္းဆင္းတာ လိုက္ပါသြားၾကတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ စစ္ဆင္ေရး ဘယ္ေလာက္ စနစ္မက်ပံုကို က်ေနာ္တို႔ ရဲေဘာ္ေတြဆီက ျပန္ၾကားၾကရတယ္။ ဆင္းသြားတဲ့တပ္ေတြက ေအာက္ေျခၿမိဳ႔နားကပ္တဲ့အခါ သတင္းမေပါက္ေအာင္ ကုန္သည္ေတြကို သစၥာေရတိုက္၊ သစၥာဆိုခိုင္းၾကတယ္။ မြန္တပ္ေတြမွာ ဓေလ့တခုရွိတယ္။ ခင္လြန္းၾကၿပီဆိုရင္ က်ည္ဆံ၊ ဓားေတြကို ေရပံုးထဲထည့္ ေရထည့္၊ သစၥာေရေသာက္ မိတ္ေဆြျဖစ္ဖို႔၊ သစၥာမေဖာက္ၾကဖို႔ သစၥာဆို မိတ္ေဆြဖြဲ႔ေလ့ ရွိၾကတယ္။ ABSDF အခ်ဳိ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ မြန္တပ္မွဴးေတြ အဲသလုိ သစၥာဆိုမိတ္ေဆြဖြဲ႔တာ လည္း ရွိခဲ့တယ္။ အဲသည္ေတာ့ က်ည္ဆံ၊ ဓားေတြကို ေရပံုးထဲထည့္၊ သစၥာေရတိုက္ၿပီး ကုန္သည္ေတြကို သတင္း မေပါက္ၾကားေစဖို႔ ကတိျပဳေစၾကတယ္ဆိုတယ္။ ဒါတင္မကေသးဘူး။ မြန္တပ္မွဴးအခ်ဳိ႔က ေရးၿမိဳ႔ထဲမွာရွိတဲ့ သူတို႔ေဆြမ်ဳိး သားခ်င္းေတြကို အႏၱရာယ္ကေန ေရွာင္ေနၾကဖို႔ သတိေပးစာေတြ မွာၾကားၾကတယ္လည္း ဆိုတယ္။

မြန္တပ္မွဴးေတြကို သူတို႔တာဝန္နဲ႔ ပူးတြဲၿပီး တပ္ခြဲအေရႊ၊ တပ္ခြဲအလႊိန္း၊ တပ္ခြဲထာဝရ စသည္ျဖင့္ ေခၚၾကတယ္။ သေဘာ ကေတာ့ တပ္ခြဲတခုကို ကိုင္တဲ့ ႏိုင္အေရႊ၊ ႏိုင္အလႊိန္း … စသည္ျဖင့္ သိသာေအာင္ ေခၚၾကတာပါ။ က်ေနာ္တို႔တပ္ေတြက အခ်ဳိ႔က တပ္ခြဲထာဝရနဲ႔ ပူးတြဲရတယ္။ တပ္ခြဲအေရႊ၊ တပ္ခြဲအလႊိန္း၊ ၁၁၁ တပ္ရင္းမွဴး ဗိုလ္မွဴးျမင့္ေဆြ၊ ဒု-ရင္းမွဴး ဗိုလ္မွဴး ေက်ာ္စိုး.. စသည္တို႔နဲ႔လည္း အလ်င္းသင့္သလို စစ္ေၾကာင္း ပူးတြဲေလွ်ာက္ၾကရတယ္။

ဒီလိုနဲ႔ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂၂ ရက္ေန႔မွာ ေရးၿမိဳ႔ ကို စစ္ဆင္ေရး တိုက္ဖို႔ ျဖစ္လာတယ္။ မြန္-ေက်ာင္းသား ပူးေပါင္း အင္အား ၃၀၀ ခန္႔ရွိမယ္။ မနက္အာရံုတက္မွာ သတ္မွတ္ေနရာ ေရာက္ဖို႔ ျပင္ဆင္ထားၾကေပမယ့္ အခ်ဳိ႔တပ္ေတြက သတ္မွတ္ေနရာ မေရာက္ဘူး။ ပ်က္ကြက္တယ္။ သတင္းေပါက္ၾကားေတာ့ ေရးၿမိဳ႔ပင္လယ္နားမွာ ေရတပ္သေဘၤာ ၂ စင္း အဆင္သင့္ျပင္ဆင္ထားတယ္။ တိုက္ေလယာဥ္ေတြလည္း အသင့္လုပ္ျပင္ဆင္ထားတယ္။ အစိုးရ စစ္တပ္ေတြက ေရးၿမိဳ႔ ထဲမွာ အိမ္ေတြေအာက္မွာ ကတုတ္က်င္းေတြတူးၿပီး ေနရာယူထားၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ၿမိဳ႔ထဲအရင္ ကၽြံဝင္သြားတဲ့ တပ္ခြဲ တခုက လံုးဝပိတ္မိၿပီး လက္နက္ခ်လိုက္ရတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ အကယ္၍ ျပန္လည္ ပစ္ခတ္မယ္ဆိုရင္လည္း အိမ္ေအာက္ေတြမွာ ေနရာယူထားတဲ့ စစ္သားေတြနဲ႔ ပစ္ခတ္ရမယ္။ အရပ္သား အထိအခိုက္ မ်ားမယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လူ (၄၀) ေလာက္ တပ္ခြဲတခြဲက လက္နက္ခ် အရွင္မိခံလိုက္ၾကရတယ္။ ABSDF က ရဲေဘာ္ ၅ ေယာက္က ၿမိဳ႔ခံေတြဆိုၿပီး၊ အဲဒီ တပ္ခြဲနဲ႔အတူ ပါသြားၾကေတာ့ သူတို႔ကိုလည္း အရွင္မိတယ္။ အရွင္မိတဲ့ ရဲေဘာ္အားလံုး ႀကိဳးတုတ္ၿပီး၊ ၿမိဳ႔လည္မွာပဲ ရိုက္သတ္ခံလိုက္ၾကရတယ္။ ဝင္ေရာက္လာတဲ့ မြန္တပ္ေတြက ရဲစခန္းတခု၊ စခန္းတခု၊ တပ္ရင္းဌာနခ်ဳပ္တို႔ကို တၿပိဳင္ နက္တိုက္ခိုက္တယ္။ တိုက္ပြဲအၿပီး သူပုန္ အေလာင္း ၄၃ ေလာင္းရတယ္။ အစိုးရစစ္သား ၄ ဦး ေသဆံုးတယ္၊ အျခား ၁၄ ဦး ဒဏ္ရာရတယ္လို႔ အစိုးရသတင္းကို ကိုးကားၿပီး ဘီဘီစီသတင္းဌာနက ျပန္ေဖာ္ျပတယ္။ (BBC quotes Rangoon Radio, 03/27/90).

က်ဆံုးသြားတဲ့ ABSDF ရဲေဘာ္ေတြထဲမွာ ကိုေရြဘပါတယ္။ သူက ေရးၿမဳိ႔အေျခစိုက္ (ခလရ) ၆၁ က ထြက္လာခဲ့တာ။ စစ္တပ္ထဲက ဖိႏွိပ္မႈေတြကို မေက်နပ္လို႔ထြက္လာတာ။ တပ္ၾကပ္အဆင့္။ ေတာထဲေရာက္ေတာ့ စစ္သင္တန္းေတြပို႔ခ် တဲ့ေနရာမွာ သူတို႔ပါခဲ့တယ္။ ပထမေတာ့ သူက ABSDF တပ္ရင္း (၁၀၁) က၊ ေနာက္ေတာ့ (၁၀၂) က စစ္သင္တန္းပို႔ခ် ဖို႔ လူလိုလို႔ ေျပာင္းေပးခဲ့တာ ။ "သူက ေရးၿမိဳ႔ထဲက တပ္ေတြအေနအထားကို သိေတာ့၊ ေရးၿမိဳ႔ကို ဝင္စီးဖို ့လုပ္တဲ့အခါ တပ္စု တစ္စုကို ေခါင္းေဆာင္ဖို ့ တာဝန္ေပးခဲ့တယ္။ ဒီလို တာဝန္ေပးခံရတဲ့အခါမွာ သူက တစ္ခု ေမတၱာရပ္ခံတယ္ တဲ့။ ေရးၿမဳိ႔ ထဲမွာ မသန္မစြမ္း စစ္သည္ေတြ စုထားတဲ့ေနရာ တေနရာ ရွိတယ္။ အကယ္၍ ေရးကို ဝင္သိမ္းပိုက္လို႔ ရတဲ့အခါ အဲဒီ မသန္မစြမ္း စစ္သားေတြကိုေတာ့ သူ မပစ္ပါရေစနဲ႔လို႔ ေျပာသတဲ့။ ဒါဟာ အေျခအေနရ ရပ္တည္မႈ မတူေတာ့ေပမယ့္ သူဟာ ေအာက္ေျခရဲေဘာ္ တပ္မေတာ္သားေတြ အေပၚ စာနာေထာက္ထားတဲ့ စိတ္ထားရွိတယ္ဆိုတာကို ျပတာပဲ။ သူတို႔ ဟာ ရန္သူဘက္က ပိတ္ဆို႔တာ ခံလိုက္ရၿပီး အရွင္ ဖမ္းမိသြားတဲ့ ဆရာေရႊဘတို႔ တေတြဟာ ရက္ရက္စက္စက္ အသတ္ခံ လိုက္ရတယ္လို႔ ၾကားသိခဲ့ရတယ္။ ဒီတိုက္ပြဲမွာ ေက်ာင္းသား တပ္မေတာ္က ဆရာေရႊဘ၊ ရဲေဘာ္တင္ထြန္း၊ ရဲေဘာ္ခန္႔ စိုး၊ တင့္လြင္နဲ႔ ေနာက္တေယာက္ အပါအ၀င္ ၅ေယာက္ က်ဆံုးခဲ့ၿပီး၊ မြန္ျပည္သစ္ပါတီက ၃၈ ေယာက္ က်ဆံုးခဲ့ရတယ္" လို႔ ကိုေဌးဝင္းက ေရးတိုက္ပြဲအေၾကာင္း ျပန္လည္ေမးျမန္းေရးထားတဲ့ ေဆာင္းပါးမွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ (ေဌးဝင္း၊ "စစ္သား သူပုန္ ကိုေရႊဘ"၊ ၂၀၁၇ ေအာက္တိုဘာ ၁၊ သံလြင္တိုင္းမ္ဂ်ာနယ္) ေရးၿမိဳ႔ထဲမွာ ၿမိဳ႔နယ္ဆရာဝန္ႀကီးက ဒီမို ကေရစီအေရးလိုလားတယ္။ အခု ဝင္လာတဲ့သူပုန္တပ္ဖြဲ႔ေတြမွာ ေက်ာင္းသားေတြလည္း ပါဝင္ေၾကာင္း သူသတင္းၾကား ထားေတာ့ ေခါက္ဆြဲေၾကာ္ေတြ ေၾကာ္ၿပီး ႀကိဳဆိုဖို႔ ျပင္ဆင္ထားတယ္။ မေအာင္ျမင္တဲ့ စစ္ဆင္ေရးအၿပီး သူလည္း အဖမ္းခံ ရတယ္။ ျပန္လည္ဆုတ္လာတဲ့ စစ္ေၾကာင္းေတြကို ေနာက္ကေန ေလတပ္က PC-7 တိုက္ေလယာဥ္ေတြနဲ႔ လိုက္ပစ္ တယ္။ ေလေၾကာင္းက ပစ္တာ ပထမဦးဆံုး ခံၾကရတာပဲ။ သို႔ေပမယ့္ အထိအခိုက္ေတာ့ မရွိခဲ့ဘူး။ ဒီလို က်ေနာ္တို႔ရဲ ေဘာ္ေတြ က်ဆံုးခဲ့ရတဲ့ သတင္းကို က်ေနာ္ကို မြန္ဗ်ဴဟာမွဴး ဗိုလ္မွဴးႏိုင္ကားေရာ့က တိုးတိုးတိတ္တိတ္ ေခၚေျပာျပတယ္။

အဲသည္ေနာက္ပိုင္းေတာ့ တိုက္ပြဲေတြ သိပ္မရွိလွဘဲ၊ (အနည္းအက်ဥ္းေတာ့ ရွိၿပီး၊ ရင္ဆိုင္တိုက္ပြဲေတြမွာ က်ေနာ္တို႔ဖက္ က က်ဆံုးတာေတြလည္း ရွိခဲ့တယ္) ေရးၿမိဳ႔နယ္ ေျမာက္ပိုင္း၊ ေတာင္ပိုင္းေဒသေတြမွာပဲ စည္းရံုးေရးသေဘာ စစ္ေၾကာင္း လွည့္ေနခဲ့တယ္။ အဲသည္မွာ က်ေနာ္က စစ္ေၾကာင္းႏိုင္ငံေရးမွဴးလည္းျဖစ္၊ တဖက္မွာ ေဆးမွဴးအျဖစ္နဲ႔ ေရွ႔တန္းကို ဆင္း သြားခဲ့တယ္။ အမွန္က စစ္ေၾကာင္းႏိုင္ငံေရးမွဴးသာ ဆိုတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအရ သိပ္ဦးေဆာင္မႈ ေပးႏိုင္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ တခါတရံ အစည္းအေဝးရွိတယ္။ အရင္က ဖြဲ႔စည္းပံုအတိုင္း (၁၀၁)၊ (၁၀၂)၊ ခြဲ (၂) စသည္ျဖင့္ အုပ္စုဖြဲ႔ လွည့္လည္သြား လာေနၾကတာပဲ။ သို႔ေသာ္လည္း အရင္ကထက္ေတာ့ အခ်င္းခ်င္းပိုလို႔ ရင္းႏွီးလာၾကတယ္။ ေနာက္ေျပာင္က်ီဆယ္တာ ေတြ၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာေတြလည္း ပိုလာခဲ့တယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေရွ႔တန္းဆင္းေတာ့ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေဆးဝါးေတြ သယ္ၾကရတယ္။ ေအာက္ရြာေတြမွာ ေဆးကုေပးႏိုင္ေအာင္ရယ္၊ ကိုယ့္ရဲေဘာ္ေတြ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေပးႏိုင္ ေအာင္ရယ္ပဲ။

က်ေနာ္နဲ႔အတူ ရဲေဘာ္မ်ဳိးသန္႔ (ယခု ကေနဒါ)၊ ရဲေဘာ္ျမင့္ေအာင္ (ဂုရု) (ပြင့္သစ္-ကလိန္ကန္ဆိုၿပီးလည္း စာေတြ၊ ကဗ်ာေတြေရးတယ္၊ သူ႔အေဖ ဦးေအာင္ခင္က ရန္ကုန္မွာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ၄၈၂၈ အမႈတြဲနဲ႔ ဖမ္းခံရတယ္။) ကိုမင္းေဇာ္ (ယခု ABSDF တပ္ရင္းမွဴး) တို႔ ပါၾကတယ္။ အဲဒါအျပင္ ျမန္မာျပည္ျပန္ဖို႔ ျပန္ထည့္ေပးလိုက္တဲ့ ေျမေအာက္ရဲေဘာ္ (ယူဂ်ီ) ႏွစ္ ေယာက္လည္း ပါလာခဲ့တယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲေဘာ္ေတြ အမ်ားအားျဖင့္ လွည့္လည္က်က္စားတဲ့ ရြာေတြကေတာ့ ေရး ေတာင္ပိုင္းေဒသက ေခါဇာရြာ၊ ကဗ်ာဝ၊ ရင္းရဲ၊ ရင္းဒိန္း၊ ေရးၿမိဳ႔နဲ႔ ၄ မိုင္ေလာက္ပဲေဝးတဲ့ ဟန္ဂံရြာ .. စသည္ျဖင့္ ရွိတယ္။ လွည့္သြားလွည့္လာ၊ ဒီရြာေတြကို ျပန္ဆိုက္တယ္။ မြန္တပ္ေတြက ေခါဇာရြာကို စကားဝွက္နဲ႔ "ၿမိဳ႔ေတာ္" လို႔ ေခၚၾကတယ္။ ရြာႀကီးပဲ။ "ေခါဇာအပ်ဳိ ေျပာစရာမလို" ဆိုတဲ့ စာခ်ဳိးလည္း ရွိေသးတယ္။ ေခါဇာရြာသူေတြက ေခ်ာတယ္။ အခါႀကီး ရက္ႀကီး ပြဲလမ္းေတြရွိတဲ့ အခါမ်ဳိးမွာ ေသေသခ်ာခ်ာ လွလွပပ ဝတ္စားၾကတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ရဲေဘာ္ေတြ အပီငန္းဖို႔ ျဖစ္တာေပါ့။ ေခါဇာကေန မိနစ္အနည္းငယ္ေလွ်ာက္ရင္ ကဗ်ာဝတံငါရြာ ရွိတယ္။ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းရွိတယ္။ ပင္လယ္ စာ ေဖာေဖာသီသီ စားရႏိုင္တယ္။ က်န္တဲ့ရြာေတြမွာ ျခံေတြရွိၿပီး ဒူးရင္းသီး၊ နာနတ္သီး အသီးအႏွံလည္း ေဖာေဖာသီသီ စားရတယ္။ (အခုေတာ့ ေခါဇာၿမိဳ႔ ျဖစ္ေနၿပီ။ ကဗ်ာဝလည္း ပင္လယ္အပန္းေျဖဆိပ္ကမ္းလုပ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အက်ဳိးဆက္ေတြလို႔ ဆိုႏိုင္မယ္)။

ဒါေပမယ့္ ျပႆနာရွိတာက ရြာမွာ အိမ္သာဆိုလို႔ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာပဲ ရွိတယ္။ မနက္ေဝလီေဝလင္းဆိုရင္ ရြာသား ရြာသူေတြ ရြာျပင္ထြက္ ေတာထိုင္ၾကတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲေဘာ္ေတြက မနက္မိုးလင္းတာနဲ႔ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ တန္းစီ ၾကရတယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ ေတာထိုင္။ ဒီကိစၥကေတာ့ ၿမိဳ႔ႀကီးသား ကိုရဲေဘာ္ေတြအတြက္ အေတာ္ ကသိကေအာက္ ျဖစ္ၾကရတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲေဘာ္ေတြက ရြာမွာ 'အေမ'ေမြးၾကတယ္။ စည္းရံုးေရးအပိုင္ဆိုၿပီး မိသားစုသဖြယ္ တအိမ္၊ ႏွစ္အိမ္ရွိထားတတ္ၾကတယ္။ တပ္မွဴးေတြကေတာ့ "အိမ္ႀကီးႀကီး၊ ေရတြင္းနီးနီး၊ သမီးအပ်ဳိလည္း ရွိရမယ္" ဆိုတာမ်ဳိး အိမ္ႀကီးအိမ္ေကာင္းကို ရွာလို႔ စတည္းခ်တတ္ၾကတယ္။ အိမ္မွာစခန္းခ်ရင္ မွတ္စုစာအုပ္ကိုထုတ္၊ ဟိုေရးသည္ေရး အလုပ္မ်ားခ်င္ေယာင္လည္း ေဆာင္တတ္ၾကတယ္။ က်ေနာ္တို႔က ေဆးကုေနတဲ့ ဆရာဝန္ေတြဆိုေတာ့ စားေရး ေသာက္ေရး မခက္ခဲလွဘူး။ စားအိမ္ေပါတယ္။

က်ေနာ္ မွတ္မိသေလာက္ က်ေနာ္တို႔က တပ္ခြဲအလႊိန္းနဲ႔ တြဲရတာမ်ားတယ္။ သူက အရပ္ျမင့္ျမင့္၊ အသံက်ယ္က်ယ္၊ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း၊ စိတ္လည္းေကာင္းတယ္။ ေရးေတာင္ပိုင္းေဒသက သူ႔ဇာတိ၊ သူက နည္းနည္းေတာ့ ဖြန္ေၾကာင္တယ္ ေျပာရမလား။ မိန္းမႀကီးေတြနဲ႔ စကားေျပာဆို ေနရၿပီဆိုရင္ ထမင္းေမ့၊ ဟင္းေမ့။ ေဒသခင္တဲ့အေလ်ာက္ မြန္ျပည္သစ္ ပါတီ အကြဲအျပဲေတြမွာလည္း သူက ဒီေဒသကို အေျချပဳက်န္ေနခဲ့တဲ့ သမိုင္းေတြရွိတယ္။ (ေနာက္ေတာ့ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ အပစ္ရပ္သေဘာတူညီခ်က္ လက္မွတ္ထိုးေတာ့၊ ပါတီက ခြဲထြက္ ဓားျပျဖစ္သြားခဲ့တယ္လို႔ ၾကားတယ္။ ဓားျပျဖစ္ေတာ့ လည္း ဒီခြင္ပဲ။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ လက္နက္ခ်ၿပီး အခုေတာ့ ေရးၿမိဳ႔မွာ ေနတယ္လို႔ ဆိုတယ္)။ က်ေနာ္မွတ္မိသေလာက္ က်ေနာ္တို႔ ရဲေဘာ္ထဲက ခပ္ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ့ ကိုစိုးေလး (သူက မြန္လူမ်ဳိး၊ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ ဥကၠ႒ (ကြယ္လြန္) ႏိုင္ထင္နဲ႔လည္း တူေတာ္တယ္)၊ အသားမဲမဲနဲ႔ ဘုန္းႀကီးလူထြက္ ဦးနႏၵ (၁၀၁ စခန္းမွာ အလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မီတီဝင္ ျဖစ္ခဲ့တယ္)။ တပ္ရင္း ၁၀၂ က ကိုဝင္းမိုး၊ ေဆးမွဴးလုပ္တဲ့ ကိုဘတိုး၊ ေဆးတကၠသိုလ္-၁ ေက်ာင္းသား ကိုေအးမင္း၊ က်ေနာ္တို႔ခြဲ-၂ က ကိုေနမ်ဳိး၊ ကိုမင္းေဇာ္၊ ကိုေဇာ္ဝင္းလြင္ အပါအဝင္ ရဲေဘာ္ေတြ ရွိၾကတယ္။ မြန္ရြာေတြမွာ ေအာက္ႏိႈက္ မိန္းမပိုးတဲ့ ဓေလ့ရွိတယ္။ သေဘာကေတာ့ ကိုယ္သေဘာက်တဲ့ အိမ္က အပ်ဳိမရွိရာကိုသြား၊ သူတို႔ အိမ္ေတြက ေျခတံ ရွည္ေတြ၊ ေအာက္မွာ ေခါင္းငံု႔ၿပီးျဖစ္ေစ၊ လမ္းေလွ်ာက္လို႔ျဖစ္ေစ ဝင္သြားလို႔ရတယ္။ အပ်ဳိမအခန္းၾကမ္းျပင္မွာ အေပါက္ တခုရွိမယ္။ အဲဒီကေနတဆင့္ စကားေျပာၾကလို႔ရတယ္။ အဆင္ေျပရင္ လက္ကိုင္လို႔ရမယ္။ ဒီထက္အဆင္ေျပရင္ေတာ့ ဆင္းလာမွာေပါ့။ ဒီလိုမိန္းမပိုး ေျပာဆိုၾကတာကိုလည္း မိဘေတြက ခြင့္ျပဳထားၾကတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ဘာသာစကား အခက္အခဲေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ရဲေဘာ္ေတြက ေအာက္ႏိႈက္ဖို႔ မစြမ္းၾကဘူး။ မြန္ရဲေဘာ္ေတြကေတာ့ ညညဆိုရင္ သြားၿပီး ေအာက္ႏိႈက္ပိုးပန္းၾကတာေတြ ရွိတယ္။ ညႀကီးမင္းႀကီး မေျပာမဆို သြားေနလို႔၊ က်ေနာ္တို႔ ကင္းေစာင့္တဲ့ရဲေဘာ္ေတြ နဲ႔လည္း မၾကာခဏဆိုသလို ျပႆနာ ျဖစ္ၾကရတယ္။

ဒါေပမယ့္ အပ်ဳိပိုးပန္းဖို႔၊ ငန္းဖို႔ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ရဲေဘာ္ေတြ လက္မေႏွးၾကဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ရင္းရဲရြာကုိ ေရာက္ရင္ အပ်ဳိ ေခ်ာေခ်ာရွိတဲ့ အိမ္တအိမ္ကို ဝင္ေလ့ရွိၾကတယ္။ အမ်ဳိးသမီးကလည္း ျခံထြက္သီးႏွံေတြျဖစ္တဲ့ နာနတ္သီး၊ ဒူးရင္းသီး ခြဲေကၽြးေလ့ရွိေတာ့ အစားလည္းစားရ၊ ပိုးလည္းပိုးရေပါ့။ တရက္ေတာ့ ေနမေကာင္းလို႔ ဆိုၿပီး လာေခၚတယ္။ တပ္ရင္း (၁၀၂) က ေဆးမွဴးကိုဘတိုးကလည္း ခ်က္ခ်င္းထလိုက္သြားတယ္။ မိုးဥတု ရာသီဥတုက ေအးစိမ့္စိမ့္ ျဖစ္ေနလို႔ ေကာင္ မေလးကလည္း အေႏြးထည္ပါးပါးေလး ဝတ္ထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ကိုဘတိုးက အိမ္ေပၚေရာက္တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း မေျပာ မဆို ေကာင္မေလး လက္ကိုဖမ္းဆြဲၿပီး၊ လက္ေကာက္ဝတ္က ေသြးခုန္ႏႈန္းကို တိုင္းလိုက္တယ္။ "မွန္း…. ဘယ္လိုအေျခ အေနရွိလဲေပါ့"။ ဟိုက အေျပာရခက္ေနတယ္။ ရွက္ေနတယ္။ ေနာက္ေတာ့မွ မေျပာမျဖစ္လို႔ ထုတ္ေျပာရတယ္။ ေန မေကာင္းတာက သူမဟုတ္ဘူး။ သူ႔အေဖ။ ျဖစ္တာက ဝမ္းေလွ်ာေနတာ။ ဘာျဖစ္ျဖစ္ေပါ့။ ဒီလို လြဲတာမ်ဳိးေလးလည္း ရွိခဲ့ ဖူးတာေပါ့။

ဒီလို အပ်ဳိငန္းၾကပံု ဇာတ္လမ္းေတြကို တပ္ရင္း (၁၀၂) က 'မာမီ' လို႔ နာမည္ေျပာင္ေခၚတဲ့ သီဟမင္းက စစ္ေၾကာင္း ေလွ်ာက္တုန္း တဟားဟားရယ္လို႔ အူနာရေအာင္ ပံုျပင္ဇာတ္လမ္းေတြကို လက္ထိုးဇာတ္ ဖန္တီးေျပာတတ္တယ္။ သီဟမင္းေျပာဖူးတဲ့ ဟာတတခုက မွတ္မွတ္ရရ ရွိတယ္။ တခါက ရြာတခုမွာ အေမက သမီးျဖစ္သူကို လွမ္းေျပာတယ္။ "သမီးေရ… ကၽြဲေတြသိမ္း၊ ႏြားေတြ သိမ္း၊ မြန္တပ္လာတယ္"။ သူဆိုလိုတာက မြန္တပ္ေတြက ကၽြဲ၊ ႏြားေတြကို သိမ္းတာ၊ အခြန္ေကာက္တာေတြ ရွိတတ္တယ္ေပါ့။ "သမီးေရ… ထမီေတြရုပ္၊ အဝတ္စုတ္ေတြရုပ္… ဗမာစစ္တပ္လာတယ္"။ သူက ခပ္ႏွိမ္ႏွိမ္ေျပာတာ။ စစ္တပ္ စစ္ေၾကာင္းလာရင္ ထဘီစုတ္ေတာင္ ခ်မ္းသာမေပးဘူးေပါ့။ ခိုးဝွက္ၾကပံု ေျပာပါတယ္။ ေနာက္တခါက်ေတာ့ အေမက သမီးကိုေျပာတယ္။ "သမီးေရ… လူသာလြတ္ေအာင္ေျပးေပေတာ့၊ ေက်ာင္းသားတပ္ လာတယ္"။ သူဆိုလိုခ်င္တာ… ဘယ္အပ်ဳိမွ မလြတ္ေစရဆိုတဲ့ အေမာင္ေက်ာင္းသားေတြပါပဲ။